O stawianiu hipotez

Hipotezą możemy nazwać przypuszczenie dotyczące pewnych prawidłowości. Wszyscy często stawiamy hipotezy. Możemy sobie powiedzieć np. "Kasia mnie lubi" albo "powietrza nie da się zobaczyć". Każdy potrafi stawiać jakieś hipotezy, ale na razie to są tylko przypuszczenia.

• Dokąd nie wiemy, czy nasze przypuszczenia są prawdziwe, nie są wiele warte.
• Jeszcze gorzej, jeżeli uznajemy przypuszczenia za prawdziwe, a nie są. Wtedy mogą nam szkodzić!
• Jest świetnie, jeżeli po postawieniu jakiegoś przypuszczenia sprawdzimy, czy jest prawdziwe. Co najlepsze, możemy się czuć wygrani i wtedy, kiedy sprawdzimy że przypuszczenie jest słuszne, i wtedy, gdy sprawdzimy, że było błędne! W obu przypadkach stajemy się mądrzejsi. Możemy powiedzieć, że myślimy.

Stawianie ciekawych hipotez i sprawdzanie ich słuszności, to świetna sprawa. Może być ciekawe, zajmujące, wiele nas uczy. Uczymy się mądrzej patrzeć na świat i ludzi, dostrzegać ciekawe zależności, lepiej przewidywać różne sprawy, Trudniej nas będzie zwieść, oszukać, nie damy się tak łatwo bajkom i mitom.

Postawioną hipotezę trzeba sprawdzić. Możemy szukać dowodów, że jest prawdziwa i dowodów, że jest fałszywa.

• Jeżeli zdobędziemy zdobywamy dowód dla naszych przypuszczeń hipoteza staje się prawdą.
• Jeżeli zdobędziemy dowód, że nasze przypuszczenia były nieprawdziwe, hipotezę odrzucamy.

Uwaga: najczęściej lubimy mieć rację i dlatego często potwierdzenie hipotezy kojarzy nam się z sukcesem, a jej obalenie - z klęską. Chętniej też szukamy dowodów, że jest prawdziwa, niż dowodów, że jest fałszywa. Obalenie hipotezy też jest sukcesem (przecież poznaliśmy prawdę i jesteśmy teraz mądrzejsi). Czasem sukcesem szczególnie ważnym, bo pozwala nam on nam uczyć się odrzucać błędne przypuszczenia, a to bywa trudna sztuka!

W Waszym WebQueście zajmujecie się powietrzem. Naszym podstawowym założeniem jest, że tam, gdzie jesteśmy, powietrze jest i nadaje się do oddychania. Czasem mówimy, że powietrze "jest czyste" albo "jest zanieczyszczone" i kiedy widzimy coś w powietrzu, nie mówimy, że "widzimy powietrze" (tylko np. dym, mgłę etc.). Czasem mówimy "powietrze pachnie wiosną", chociaż wiemy, że powietrze nie ma zapachu. Pachną zawarte w nim dodatkowe substancje gazowe, lub rozpylone ciecze i mikroziarna ciał stałych.

Za dobrą hipotezę uznamy w naszym WebQueście taki przypuszczenie, które będziemy w stanie sprawdzić. Możemy zobaczyć efekty obecności powietrza (np. ruch przedmiotów wywołany ruchem powietrza). A co znaczy "widzieć powietrze"? Nasze oczy widzą tylko światło, a zatem bezpośrednio widzimy takie obiekty, które świecą lub odbijają padające światło. Nieco mniej bezpośrednio widzimy obiekty, które wprawdzie nie odbijają światła, ale je uginają (jak z szybą w oknie: nie jest całkiem równa, więc obiekty za szybą jak gdyby lekko falują) lub załamują (spójrzcie na swoją dłoń w misce z wodą: na granicy wody będzie "złamana").

Naprawdę ciekawie robi się, kiedy na podstawie sprawdzenia Waszej hipotezy zaczynają Wam się nasuwać nowe, które pozwalają wyciągać nowe wnioski i poznawać nowe rzeczy.