De Grondslag van een Eerlijke Samenleving
Principe:
De samenleving / gemeenschap is gebaseerd op:
Gelijkheid en non-discriminatie
Democratische Rechtsstaat
Pluralistische open samenleving
Universele mensenrechten
Iedere persoon is verantwoordelijk voor de eigen zelfrealisatie — en steunt anderen bij hun zelfrealisatie.
Iedere persoon heeft recht op: een adequate sociaal economische levensstandaard (waaronder voedsel, kleding, huisvesting en gezondheidszorg), onderwijs, veilige werkomstandigheden, en eerlijke beloning.
Kernwaarden:
Eigenaarschap: Iedereen is verantwoordelijk voor zichzelf en zijn bijdrage aan het geheel.
Empathie & Solidariteit: Iedereen streeft ernaar om anderen te begrijpen en sterker te maken.
Iedereen is gelijk voor de wet, en discriminatie op welke grond dan ook is verboden.
Iedereen heeft autonomie en persoonlijke vrijheid, zoals: vrijheid van meningsuiting, gedachte, geweten en levensovertuiging.
De samenleving:
Steunt en faciliteert mensen in hun streven naar zelfrealisatie.
Verwijdert systemische obstakels.
Waarborgt en beschermt: gelijkheid voor de wet, non-discriminatie; de principes, instituties en vertegenwoordigers van de democratische rechtsstaat, de open samenleving; universele mensenrechten, en; sociaal economische veiligheid en rechtvaardigheid.
Deze principes gelden voor elke groep die streeft naar een balans tussen autonomie en collectieve rechtvaardigheid.
The Foundation of a Fair Society
Principle:
The society / community is grounded in:
Equality and non-discrimination
Democratic rule of law
Pluralistische open samenleving
Universal human rights
Every person is responsible for their own self-realization — and supports others in their self-realization.
Every person has the right to: an adequate social econominc standard of living (including food, clothing, housing, and healthcare), education, safe working conditions, and fair pay.
Core Values:
Ownership: Each person is responsible for himself, and his contribution to the whole.
Empathy & Solidarity: Each person seeks to understand and empower others.
Everyone is equal before the law, and discrimination on any grounds is prohibited.
Everyone has autonomy and personal freedom, such as: freedom of expression, thought, conscience, and belief.
Society:
Supports and facilitates people in their pursuit of self-realization.
Removes systemic obstacles.
Ensures and protects: equality before the law, non-discrimination; the principles, institutions and representatives of democratic rule of law, the open society; universal human rights, and; socio-econimical safety and fairness
These principles apply to anny collective striving to balance autonomy and collective fairness.
De democratische rechtsstaat, een pluriforme open samenleving en universele mensenrechten zijn tot stand gekomen in de strijd tegen ongecontroleerde macht, rechteloosheid, wij-zij-denken --- en vervolging op basis van onder meer etniciteit, cultuur, levensovertuiging of geaardheid.
En ook al is het niet perfect --- en is permanente zelf-kritische evaluatie altijd nodig --- het stelsel en onderliggende principes bieden weerstand tegen autoritarisme, discriminatie, rechteloosheid, ontmenselijking en destructief wij-zij-denken.
In die zin kunnen dit stelsel en onderliggende principes worden gezien als een beschermende dijk: een dijk die aandacht, respect, waakzaamheid en voortdurende versterking verdient.
"Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan."
Wat zou dit in de praktijk moeten beteken voor burgers en organisaties?
Artikel 1 legt niet alleen een recht, maar ook een morele norm vast: Je hebt het recht om jezelf te zijn, maar dat recht geldt voor iedereen.
Dat betekent dat jij anderen datzelfde recht moet geven, en moet zorgen dat zij ook datzelfde recht hebben. Vrijheid, gelijke behandeling en non-discriminatie vragen een actieve houding. Het vraagt van iedereen het bewust ruimte maken voor andere leefwijzen, meningen of identiteiten. Je hoeft het niet eens te zijn met de mening of levensovertuiging van iemand anders, of je daar gemakkelijk bij te voelen, maar je mag die persoon daarom niet minderwaardig behandelen of rechten ontzeggen. Dat maakt Artikel 1 niet slechts een regel, maar een 'houding': een uitnodiging en opdracht om samen een samenleving te bouwen waarin iedereen mens mag zijn.
Rechtsstaat en Rechtsstatelijkheid
De kern van rechtsstatelijkheid is dat de macht gebonden is aan het recht. Niemand — ook de overheid niet — staat boven de wet.
Belangrijke principes zijn:
Gebondenheid van de overheid aan het recht: Overheden mogen alleen handelen binnen de grenzen van de wet. Macht wordt niet willekeurig gebruikt, maar is gebonden aan regels en procedures.
Scheiding der machten (trias politica): De wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht zijn gescheiden en houden elkaar in evenwicht. Zo wordt machtsconcentratie en misbruik voorkomen.
Onafhankelijke rechtspraak: Rechters staan los van de politiek en andere machtsorganen. Zij kunnen burgers beschermen tegen onrechtmatig overheidsoptreden en willekeur.
Gelijkheid voor de wet: Iedereen is gelijk voor de wet — ongeacht afkomst, positie, geloof of overtuiging. Discriminatie is verboden.
Rechtszekerheid en voorspelbaarheid: Burgers moeten weten wat hun rechten en plichten zijn. Wetten moeten duidelijk, openbaar en toepasbaar zijn, zodat mensen hun gedrag daarop kunnen afstemmen.
Bescherming van fundamentele rechten: De rechtsstaat garandeert basisrechten zoals vrijheid, privacy, eigendom, en bescherming tegen willekeurige arrestatie of bestraffing.
Toegang tot recht en effectief rechtsherstel: Burgers moeten hun recht kunnen halen via onafhankelijke rechters en eerlijke procedures.
De rechtsstaat zorgt ervoor dat macht niet willekeurig of onrechtvaardig wordt gebruikt. Niet de willekeur van mensen, maar de wet regeert — en de wet beschermt burgers tegen machtsmisbruik, onrecht en ongelijkheid.
Een Open Samenleving, wordt gekenmerkt door:
Vrijheid van meningsuiting en debat: Iedereen mag zijn of haar mening uiten, ook als die afwijkt van de meerderheid of van de overheid. Kritiek wordt niet onderdrukt, maar gezien als een bron van groei en inzicht.
Pluralisme en diversiteit: Er is ruimte voor verschillende overtuigingen, levensstijlen, culturen en religies. Verschil wordt niet gezien als bedreiging, maar als verrijking.
Transparante en verantwoordelijke overheid: Overheidsbesluiten zijn controleerbaar en worden beargumenteerd. Macht wordt niet achter gesloten deuren uitgeoefend, maar is onderworpen aan publieke verantwoording.
Onafhankelijke media en vrije informatievoorziening: Journalisten en onderzoekers kunnen vrij werken en machthebbers ter verantwoording roepen. Burgers hebben toegang tot betrouwbare informatie.
Sterke en kritische 'civil society': Burgers kunnen zich vrij organiseren in verenigingen, vakbonden, actiegroepen en NGO’s. Samen dragen zij bij aan publieke discussie en maatschappelijke verandering.
Respect voor de rechtsstaat en mensenrechten: Vrijheid geldt voor iedereen — ook voor minderheden en andersdenkenden. Wet en recht beschermen burgers tegen willekeur en discriminatie.
Bereidheid tot zelfkritiek en verandering: Een open samenleving erkent dat niemand de absolute waarheid bezit. Beleidskeuzes en overtuigingen kunnen altijd worden herzien op basis van nieuwe inzichten of ervaringen.
Een open samenleving is nooit af: ze vraagt voortdurende waakzaamheid, debat en aanpassing. Haar kracht ligt in openheid, vertrouwen en respect — niet in uniformiteit of controle
Mensenrechten
Mensenrechten vormen de universele grondrechten die ieder mens bezit, simpelweg omdat hij of zij mens is.c Ze beschermen tegen onderdrukking en garanderen een waardig bestaan. De belangrijkste (essentiële) mensenrechten, gegroepeerd naar hun kernfunctie:
Rechten ter bescherming van de persoonlijke vrijheid en waardigheid
Recht op leven – niemand mag willekeurig van het leven worden beroofd.
Verbod op marteling, slavernij en onmenselijke behandeling.
Recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid – bescherming tegen willekeurige arrestatie of detentie.
Recht op privacy – bescherming van persoonlijke levenssfeer, communicatie en gezinsleven.
Rechten op gelijke behandeling en non-discriminatie
Gelijkheid voor de wet.
Verbod op discriminatie op grond van geslacht, ras, afkomst, geloof, seksuele oriëntatie, politieke overtuiging of andere status.
Vrijheidsrechten (klassieke rechten)
Vrijheid van meningsuiting en informatie.
Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst.
Vrijheid van vereniging en vergadering.
Vrijheid om te kiezen voor deelname aan het openbare leven en verkiezingen (politieke rechten).
Sociaal-economische rechten (materiële bestaanszekerheid)
Recht op arbeid en eerlijke arbeidsvoorwaarden.
Recht op onderwijs.
Recht op adequate levensstandaard, waaronder voedsel, kleding, huisvesting en gezondheidszorg.
Recht op sociale zekerheid.
Collectieve en solidariteitsrechten
Recht op zelfbeschikking van volkeren.
Recht op ontwikkeling.
Recht op een schoon en leefbaar milieu.
Mensenrechten beschermen de waardigheid, vrijheid en gelijkheid van ieder individu. Ze vormen de morele en juridische basis van de rechtsstaat en de open samenleving — omdat ze garanderen dat macht niet ten koste gaat van de mens.