APA NL met een rafelrandje

"De APA-richtlijnen uitgelegd"

Willem de Vlaming, april 2018

 Download het artikel als pdf HIER

De APA-richtlijnen uitgelegd: Interculturele ongevoeligheid of lompheid?

Een actuele bron van ongemak in mijn relatie tot APA is de voor het hoger onderwijs bedoelde SURF-publicatie ‘De APA-richtlijnen uitgelegd’. Hierin kiest men een van-dik-hout-zaagt-men-planken aanpak in de schrijfwijze van achternamen. Een interpretatie die verder gaat dan de originele Amerikaanse APA manual. In ‘De APA-richtlijnen uitgelegd’ staat:

‘De Engelse taal kent geen met kleine letters geschreven tussenvoegsels. In het Nederlands komen deze veel voor, denk aan namen als 'Jan de Vries', 'Bea van der Poel', etc. In het Engels (en ook in het Vlaams) worden deze voorvoegsels met een hoofdletter geschreven zodat er een achternaam ontstaat met meerdere woorden: 'De Vries', 'Van der Poel' en in de bronnenlijst achtereenvolgens gealfabetiseerd bij de D en de V. Hoewel dit in het  Nederlands niet voor de hand ligt, is ervoor gekozen

deze Amerikaanse richtlijn over te nemen.’ 1)

Dit getuigt wat mij betreft van culturele ongevoeligheid en gebrek aan internationaal perspectief. Het is een geïsoleerde arbitraire keuze. En wat nog wonderlijker is, is dat  ‘De APA-richtlijnen uitgelegd’ geheel voorbij lijkt te gaan aan het gegeven dat er meer smaken zijn dan alleen auteurs uit het Engelse of Nederlandse taalgebied. Met geen woord wordt gerept over bijvoorbeeld Aziatische, Afrikaanse, Arabische, Spaanse, Franse, en Duitse auteurs.

Wat nu voorligt is een ongelukkige specifieke richtlijn die op gespannen voet staat met het meer algemeen overkoepelend principe van respect en voorzichtigheid. In de APA publication manual zelf staat hierover met betrekking tot Aziatische namen in artikel 6.25:

‘If you are uncertain about the proper format for a name, check wirth the author for the preferred form or consult the author’s previous publication for the commonly used form.’ 2)

Andere referentiestijlen zijn nog explicieter in hun oproep tot zorgvuldigheid. Het MLA ‘Handbook for Writers of Research Papers’ geeft wat aanbevelingen en voorbeelden van wat in verschillende taalgebieden min of meer gebruikelijk is. 3) En in ‘A Manual for Writers’ van Turabian wordt over namen met tussenvoegsels geschreven:

‘Depending on the language, particles such as de, di, D, ‘and van may or may not be considered the first part of a last name for alphabetizing. [...] Note that particles may be either lowercased or capitalized, and some are followed by an apostrophe.’ 4)

Uitgebreide handreikingen zijn te vinden in The Chicago Manual of Style, met daarin ook als advies aan auteurs.

‘As with all names, the personal preference of the individual as well as the usage should be observed.’ 5) En, ‘When the standard reference works do not supply an answer, query the author.’ 6) 

En niet in de laatste plaats belemmert de gemaakte keuze het terugvinden van auteur in internationale catalogussen, aangezien daarbij volgens de IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions) als principe wordt gehanteerd.

'According to the International Cataloguing Principles (ICP) the Form of Name for Persons as an authorized access point should be constructed following a standard: "When the name of a person consists of several words, the choice of first word for the authorized access point should follow conventions of the country and language most associated with that person, as found in manifestations or reference sources".' 7)

I’ll do it my way

Ik kan niemand verbieden namen te schrijven conform de APA uitleg van SURF, maar ik zal dat niet navolgen, ik ga vanaf nu mijn literatuurlijsten beginnen met de volgende tekst.

Namen zijn geschreven en gealfabetiseerd op de wijze die past bij de achtergrond van auteurs en hun eigen voorkeuren.
Dit betekent bijvoorbeeld dat een Nederlandse auteur ‘Jan de Wit’ en een Vlaamse auteur ‘Pol De Smet’ in de literatuurlijst zouden zijn opgenomen als:
- De Smet, P.
- Wit, J. de
In de lopende tekst zijn de namen geschreven als De Smet en De Wit.

Stijlen verschillen.

De keuze voor een bepaalde referentiestijl heeft een potentieel sturende werking die verder kan gaan dan de techniek van citeren en refereren. Diana Hacker presenteert in A Pocket Style Manual drie gangbare Amerikaanse modellen voor onderzoekspapers naast elkaar: MLA, APA en Chicago style. Bij het naast elkaar zetten van de verschillende stijlen valt op dat ze niet alleen verschillen in technische voorschriften, maar ook in de aannames ten aanzien van de focus van papers waarvoor de stijl gebruikt wordt.

Umberto Eco noemt in ‘Hoe schrijf ik een scriptie’ nog een aantal andere verschillen tussen het citaat-voetnoot-bibliografie systeem (zoals MLA en Chicago) —  en het auteur-jaar-referenties systeem (zoals APA). Het auteur jaarsysteem heeft als belangrijk voordeel de compactheid, maar werkt alleen onder bepaalde voorwaarden:

— De lijst met referenties moet

— — smal en specialistisch zijn

— — wetenschappelijk zijn

— — alleen recente literatuur bevatten

— lezers moeten bekend zijn met het vakgebied en het oeuvre van de auteur 11)

Het citaat noot systeem neemt meer ruimte in beslag maar biedt meer mogelijkheden voor toelichting en verwijzing. Zeker waar sprake is een bibliografie met literatuur die multidisciplinairder is dan binnen het specialisme gebruikelijk is, of als verondersteld mag worden dat de lezers geen vakgenoten zijn die bekend zijn met het specialisme. Ook een bibliografie met een grote diversiteit aan type bronnen en met oude bronnen geeft het citaat voetnoot systeem meer mogelijkheden.In de eerste plaats wordt in de voetnoot altijd naast de auteursnaam ook nog de titel van het werk genoemd. En het biedt de mogelijkheid toelichtingen op te nemen in een voetnoot die wel belangrijk zijn, maar die het vloeiend verloop van het betoog zouden verstoren.Ook hier kunnen wij ons afvragen of een unieke keuze voor een model, voldoende recht doet aan een diversiteit in zowel onderwerpen in praktijkgericht onderzoek als de beoogde doelgroep van rapportages en publicaties.

Het zou mooi zijn als professionle kenniswerkers (studenten) meer ruimte zouden krijgen een stijl toe te passen die past bij het type onderwerp en het type verslag. Soms is een auteur-jaar-referenties stijl handig, soms een citaat-voetnoot-bibliografie.

Ook een stijl is een instrument.

~~~

EINDNOTEN

1. SURF (2017). De APA-richtlijnen uitgelegd. p. 13

2. APA (2009). Publication Manual of the American Psychological Association. p. 181

3. MLA (2009). MLA Handbook for Writers of Research Papers. pp 105-113

4. Turabian (2018). A manual for writers. p. 231

5. University of Chicago (2010). The Chicago Manual of Style. art 16.80 p. 839

6. University of Chicago (2010). The Chicago Manual of Style. art 16.87 p. 841

7. The International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) https://www.ifla.org/node/4953   (geraadpleegd 29 juli 2018)

8. Hacker (2008). A Pocket Style Manual. p. 104-105

9. Hacker (2008). A Pocket Style Manual. p. 156

10. Hacker (2008). A Pocket Style Manual. p. 197-198

11. Eco (1977). Hoe schrijf ik een scriptie? p 209-210

REFERENTIES

Namen zijn geschreven en gealfabetiseerd op de wijze die past bij de achtergrond van auteurs en hun eigen voorkeuren.
Dit betekent bijvoorbeeld dat een Nederlandse auteur ‘Jan de Wit’ en een Vlaamse auteur ‘Pol De Smet’ in de literatuurlijst zouden zijn opgenomen als:
- De Smet, P.
- Wit, J. de
In de lopende tekst zijn de namen geschreven als De Smet en De Wit.

APA (The American Psychological Association). (2009). Publication Manual of the American Psychological Association (Sixth edition, fourth printing april 2010 ed.). Washington: American Psychological Association.

Eco, U. (1977). Hoe schrijf ik een scriptie? (13e druk (1985) ed.). (Y. Boeke, & P. Krone, Vert.) Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.

Hacker, D. (2008). A Pocket Style Manual. Includes 2009 MLA & 2010 APA Updates (5th edition (2009) ed.). Boston: Bedford / St. Martins.

MLA (The Modern Language Association of America) (2009). MLA Handbook for Writers of Research Papers. (2010 ed.). New York: The Modern Language Association of America.

SURF (2017). De APA-richtlijnen uitgelegd. Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs. Utrecht: SURF https://www.surf.nl/nieuws/2017/04/de-apa-richtlijnen-uitgelegd.html

Turabian, K. L. (2018). A Manual for Writers of Research Papers, Thesis, and Dissertations. Chicago Style for Students and Researchers. (9th edition. ed.). Chicago and London: The Chicago University Press.

University of Chicago, The (2010). The Chicago Manual of Style. The Essential Guide for Writers. Editors, and Publishers. (Sixteenth edition ed.). Chicago and London: The University of Chicago Press.

Vlaming, W. de (2016). Meesterlijk schrijven in een notendop. Op: www.platformpraktijkontwikkeling.nl  Utrecht: WOSO LINK

Vlaming, W. de (2018). Dutch Intercultural (In)Competence. In the context of the Dutch Kingdom. A (very) small inquiry. Aalsmeer:

Colofon

© 2017  Willem de Vlaming & WdV-Advies