ประเด็นที่ท้าทายในการพัฒนาผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียนของผู้จัดทำข้อตกลง ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ ต้องแสดงให้เห็นถึงระดับการปฏิบัติที่คาดหวังของวิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ คือ การริเริ่ม พัฒนา การจัดการเรียนรู้และการพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นหรือมีการพัฒนามากขึ้น
ประเด็นท้าทาย เรื่อง การจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
เรื่อง Ai literacy เพื่อส่งเสริมทักษะการคิด ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
แม้ว่าประเทศไทยจะตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาสมรรถนะด้าน AI ผ่านนโยบายและแผนยุทธศาสตร์ต่าง ๆ แต่การจัดการเรียนรู้ AI ในระดับประถมศึกษาของไทยยังอยู่ในช่วงเริ่มต้นและมีข้อจำกัดหลายประการ ได้แก่ การขาดแคลนหลักสูตรและสื่อการเรียนรู้ด้าน AI ที่เหมาะสมกับช่วงวัยและบริบทของผู้เรียนระดับประถมศึกษา อีกทั้งครูผู้สอนยังขาดความรู้และทักษะที่จำเป็นในการจัดการเรียนรู้ด้าน AI รวมถึงการขาดแคลนเครื่องมือและวิธีการวัดประเมินผลที่มีประสิทธิภาพ รวมถึงอุปกรณ์และโครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยีที่ไม่พร้อม
เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว การพัฒนาหลักสูตรและสื่อการเรียนรู้ด้าน AI สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา จึงถูกพัฒนาขึ้น โดยเน้นการออกแบบที่สอดคล้องกับทฤษฎีการเรียนรู้และพัฒนาการของนักเรียนให้สามารถคิดอย่างมีเหตุผลกับสิ่งที่เป็นรูปธรรมได้ โดยออกแบบกิจกรรมที่เน้นการเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติ เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง
ประเด็นท้าทายในปีการศึกษานี้ ข้าพเจ้านำประเด็นที่พบปัญหามากที่สุดจากรายงานผลการเรียนของผู้เรียนในปีการศึกษาที่ผ่าน มาแก้ปัญหาและพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอน โดยใช้หัวข้อ "การจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการรายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เรื่อง Ai literacy เพื่อส่งเสริมทักษะการคิด ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6" ซึ่งตอบสนองต่อความจำเป็นในการเตรียมความพร้อมให้นักเรียนมีทักษะที่สำคัญในยุคดิจิทัลและการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ที่เป็นพื้นฐานของการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
การดำเนินงานในประเด็นท้าทายนี้ ออกแบบวิธีขับเคลื่อนด้วยวงจรคุณภาพ PDCA (Plan-Do-Check-Act) ซึ่งเป็นกระบวนการที่เป็นระบบในการวางแผน การปฏิบัติ การตรวจสอบ และการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มั่นใจว่าการจัดการเรียนรู้ที่ออกแบบมานั้นจะสามารถบรรลุเป้าหมายในการพัฒนาทักษะการคิดของนักเรียนได้อย่างมีประสิทธิผลสูงสุด และใช้โมเดลในการสร้างสื่อนวัตกรรม และการนำสื่อนวัตกรรมไปใช้ ซึ่งจะรายงานผลในลำดับถัดไป
ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ และจัดกิจกรรมการเรียนรู้
1. พัฒนาทักษะการคิด
เพื่อให้นักเรียนสามารถพัฒนาความสามารถ ในการคิดวิเคราะห์และแก้ปัญหาได้ด้วยตนเอง โดยไม่พึ่งพาเทคโนโลยีเป็นอย่างเดียว
ซึ่งจะช่วยเพิ่มความสามารถ ในการวิเคราะห์สถานการณ์และการหาแนวทางแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์
2. เสริมสร้างความเข้าใจในเทคโนโลยี AI และการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน
เพื่อให้นักเรียน มีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการทำงานของ AI และสามารถประยุกต์ใช้ความรู้เหล่านี้ในชีวิตประจำวันอย่าง มีประสิทธิภาพ ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนมีความพร้อมในการปรับตัวและใช้เทคโนโลยีอย่างเหมาะสมในยุคที่เทคโนโลยี ก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว
แผนการเรียนรู้
ตามข้อตกลงการพัฒนา
แผนการเรียนรู้
บูรการการรายวิชาพื้นฐาน
ชุดกิจกรรม เรื่อง AI ผู้ช่วยอัจฉริยะ เสริมทักษะการคิด
สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
➕เชิงปริมาณ
นักเรียนร้อยละ 75 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น โดยประเมินจากคะแนนสอบหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน
➕เชิงคุณภาพ
นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน(ความรู้/ทักษะ) สูงขึ้น
นักเรียนมีเจตคติที่ดี และมีความพึงพอใจต่อการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (เทคโโนโลยี)
หลังจากปรับปรุงแผนการจัดการเรียนรู้ และสื่อชุดกิจกรรม แล้วนำมาใช้สอนในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2568 รายวิชาพัฒนาศักยภาพ โดยนำแผนการจัดการเรียนรู้เรื่อง “AI ผู้ช่วยอัจฉริยะ เสริมทักษะการคิด” มาใช้สอนควบคู่กับการเรียนการสอนรายวิชาเทคโนโลยี และบูรณาการเนื้อหาวิชาเทคโนโลยี เรื่อง การกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ และใช้ความรู้จากการเรียนเรื่อง AI ผู้ช่วยอัจฉริยะ ในการออกแบบและสร้างชิ้นงาน
ประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมพบว่า ชุดกิจกรรม เรื่อง “AI ผู้ช่วยอัจฉริยะ เสริมทักษะการคิด” วิชาเทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่สร้างขึ้น พบว่านักเรียนมีคะแนนเฉลี่ยจากการทำแบบทดสอบก่อนเรียนอยู่ที่ 7.8 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 39.25 และหลังจากจบเนื้อหาบทเรียนนักเรียนมีคะแนนเฉลี่ยจากการทำแบบทดสอบหลังเรียนอยู่ที่ 16.48 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 82.39
ผลการศึกษาพบว่านักเรียน มีความพึงพอใจต่อกิจกรรมการเรียนรู้ ในระดับดีมากขึ้นไปทุกข้อ โดยเฉพาะด้านการเรียนที่ผสมผสานระหว่างเนื้อหาบทเรียน DQ กับการออกแบบกิจกรรม AI และความรู้ที่สามารถนำไปใช้ได้จริง ได้รับการประเมินว่าอยู่ในระดับ "ดีเยี่ยม" ด้วยคะแนนร้อยละ 99.6 แสดงถึงความมีประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง AI ผู้ช่วยอัจฉริยะ เสริมทักษะการคิด
ดำเนินการสอนควบคู่ 2 วิชา ได้แก่
การสอนวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (เทคโนโลยี) เรื่อง การกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์
ดำเนินการสอน รายวิชาศักยภาพคอมพิวเตอร์ โดยใช้ชุดกิจกรรม
เรื่อง AI ผู้ช่วยอัจฉริยะ เสริมทักษะการคิด สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
จัดกิจกรรมการเรียนรู้ และดำเนินการ
เก็บข้อมูลตามแผนการจัดการเรียนรู้
วัดและประเมินผลจากการฝึกปฏิบัติกิจกรรมกลุ่ม
และการออกแบบชิ้นงานเผยแพร่บนเว็บไซต์
วัดและประเมินผลจากการทดสอบความรู้ด้าน DQ
และทำแบบประเมินความพึงพอใจ
การพัฒนาส่งผลให้ได้รับรางวัลชนะเลิศ ระดับยอดเยี่ยม ระดับเขตพื้นที่ฯ และ
รางวัลระดับยอดเยี่ยม 1 ใน 15 คน ระดับชาติ OBEC CONTENT CENTER ประจำปี 2568
ในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวัน การมีความฉลาดทางดิจิทัล (Digital Intelligence หรือ DQ) จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับนักเรียนทุกคน ความฉลาดทางดิจิทัลไม่ได้หมายถึงเพียงแค่ความสามารถในการใช้เครื่องมือดิจิทัลเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความเข้าใจในการใช้เทคโนโลยีอย่างปลอดภัย มีความรับผิดชอบ และมีจริยธรรม เพื่อให้สามารถใช้ชีวิตในโลกออนไลน์ได้อย่างชาญฉลาดและสร้างสรรค์ บทเรียนนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างทักษะและความเข้าใจด้านความฉลาดทางดิจิทัลให้กับนักเรียน โดยครอบคลุมประเด็นสำคัญต่างๆ ที่จะช่วยให้นักเรียนเป็นพลเมืองดิจิทัลที่ดี (Digital Citizen) และสามารถรับมือกับความท้าทายในโลกดิจิทัลได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถดูผลงานแบบออนไลน์ได้ที่ https://krugig.my.canva.site/dq