Geef het domein KUNST terug aan de levende kunstenaars

Professionele kunstenaars worden geacht de verbeelding van de samenleving te voeden — maar leven zelf vaak onder de armoedegrens. Terwijl zij het publieke debat verrijken met beeld, vorm, verwondering en kritiek, moeten ze overleven op tijdelijke opdrachten, projectsubsidies en onbetaalde zichtbaarheid. De sector waarin zij werken, barst van beleidsnota’s, fondsen en goedbetaalde cultuurambtenaren — maar is arm aan waardering voor de scheppende visionair.

Terwijl de kunstenaar moet vechten voor werkruimte, inkomen en bestaanszekerheid, groeit aan de andere kant van het veld een goed gevoede schil van stafmedewerkers: curatoren, conservatoren, directeuren in alle gradaties, beleidsadviseurs, restaurateurs, marketeers, fondsenwervers, persvoorlichters, educatief personeel en suppoosten — vrijwel allemaal met vaste contracten, pensioenopbouw en structurele toegang tot middelen. Het zijn zelden de makers die carrière maken binnen de kunstwereld, maar vooral de beheerders, de doorgevers, de tussenlagen. De kunstenaar wordt gereduceerd tot leverancier van grondstof — onderbetaald, onbeschermd en uit het zicht.

Ondertussen investeren musea miljoenen in de conservering van dode kunstenaars. Hun werk wordt gekoesterd in klimaatgestuurde zalen, geduid naar de smaak van de conservator, en geëxploiteerd in tentoonstellingen, campagnes en museumshops. De dode kunstenaar is veilig: gecanoniseerd, geïnterpreteerd, verhandeld. De levende maker is lastig: instabiel, onvoorspelbaar, nog niet gevalideerd — en dus onwenselijk.

Maar actuele kunst leeft. Zij ademt de tijd waarin we leven en weerkaatst de complexe, diverse, snel veranderende werkelijkheid om ons heen. Ze komt niet voort uit het archief, maar uit de handen van mensen die vandaag bestaan, twijfelen en opnieuw durven scheppen. Echte kunst koop je niet als print-on-demand of als heruitgegeven merchandise in een museumshop — echte kunst koop je bij de levende kunstenaar zelf. Alleen door rechtstreeks in de maker te investeren, ondersteun je de ontwikkeling van zijn of haar levenswerk. Alleen zo ontstaat ruimte voor groei, onderzoek en artistiek voortbestaan.

Kunst is meer dan geconserveerd erfgoed. Kunst is een levend gesprek — tussen maker en toeschouwer, tussen heden en toekomst. De levende kunstenaar bewaart niet het verleden, maar vormt het nu en opent perspectief. Een samenleving die haar kunstenaars laat verarmen, terwijl de beleidsmachine goed draait, bedrijft geen kunstbeleid, maar culturele exploitatie. Broodroof vermomd als beleidsvoering. Machtsmisbruik onder de vlag van cultuur.

Geef kunst terug aan de levenden. Koop bij de bron. Steun de maker, niet de markt.