Біяграфія

    Васіль Васільевіч Зуёнак нарадзіўся 3 чэрвеня 1935 года ў вёсцы Мачулішча Халопеніцкага раёна (зараз Крупскі раён) Мінскай вобласці ў сялянскай сям’і. Бацькі працавалі па гаспадарцы – аралі, сеялі, збіралі ўраджай. Сын спасціг сялянскую навуку рана, быў і пастушком, і касцом, і аратым, і малацьбітом.

   Пару  лет дзяцінства азмрочыла вайна, якая потым не раз адгукнецца ў творах. Яна пакінула трагічны след у душы на ўсё яго астатняе жыццё… Да вайны пайсці ў школу не давялося, але чытаць і пісаць навучыўся рана, яшчэ да школы. У 1944 годзе прыйшло вызваленне, першыя школьныя класы пасля вызвалення не вызначаліся асаблівымі выгодамі : адчыніла дзверы Мачулішчанская пачатковая школа. Першыя школьныя гады пасля вызвалення не вызначаліся асаблівымі выгодамі : ні паперы, не кажучы ужо пра сшыткі, пісалі на кавалках старых шпалераў, у каго былі яны на сценах, ды на газетных прабельных бакавінах; чарнілам служыў часцей за ўсё бураковы сок; добра, калі на ўсіх быў адзін падручнік, а звычайна «чытанкамі » былі тыя ж газеты ці зрэдку – нумар часопіса… Але вучыліся. Пачатковую школу Васіль скончыў фарсіраваным тэмпам – за два гады. Тады ж захапіўся паэзіяй, пачаў пісаць вершы сам. Пасля ён вучыўся у Узнацкай сямігадовай школе, якую законччыў у 1950 годзе.

   Да 1949 года назбіраўся першы «збор твораў», два сшыткі вершаў. Некаторыя з іх былі дасланы ў газету «Літаратура і мастацтва», адкуль прыйшоў ліст «яшчэ шмат павучыцца». Можа гэтыя словы і вызначылі лёс Васіля Зуёнка : прачытаўшы пісьмо з рэдакцыі, бацька выправіў сына ў Барысаўскае педагагічнае вучылішча. На развітанне даў некалькі чырвонцаў.

      Паступіў у Барысаўскае педагагічнае вучылішча.

    У Барысаве творчая дзейнасць маладога паэта працягвалася далей. Свае першыя вершы у 1952 годзе Зуёнак надрукаваў у Барысаўскай аб’яднанай газеце «Бальшавіцкая трыбуна».

   Скончыўшы ў 1954 годзе педвучылішча з дыпломам выдатніка, стаў студэнтам аддзялення журналістыкі філалагічнага факультэта Белдзяржуніверсітэта.

   У пачатку універсітэцкай вучобы трапіў у літаратурнае асяродзе, жыў у адным інтэрнаце з будучымі пісьменнікамі Вячаславам Адамчыкам, Міколам Арочкам, Рыгорам Барадуліным, Анатолем Вярцінскім, Леанідам Гаўрылкіным, Нілам Гілевічам, Віктарам Карамазавым, Арсенем Лісам, Міхасём Стральцовым, Барысам Сачанкам.

Тады ж, у 1954 годзе ўпершыню выступіў з вершамі ў рэспубліканскім друку. Сябры хвалілі, падахвочвалі, аднак гэтыя раннія выступленні не прыносілі задавальнення – голас гучаў яшчэ квола і не адпавядаў тым новым патрабаванням і магчымасцям, якія пачалі акрэслівацца ў другой палове 50-гадоў.

   Пасля заканчэння ў 1959 годзе ўніверсітэта, малады журналіст пайшоў працаваць у газету «Рабочае юнацтва», а затым «Піянер Беларусі». З 1966 года па 1972 год Васіль Зуёнак намеснік галоўнага рэдактара часопіса «Маладосць». З 1972 года – галоўны рэдактар часіпіса «Бярозка». Праца ў дзіцячых выданнях абудзіла ў ім захапленне паэзіяй для дзяцей, і ён сам пачаў для іх пісаць. Пачалі выходзіць кнігі «Вясёлы калаўрот» (1965 г.); «Жылі былі пад вадой» (1969 г.); «Сонечны клубочак» (1974 г.). Раскрываючы гэтыя кніжкі, малы чытач трапляў у той свет, сярод якога праходзіла ягоштодзённае жыццё, але гэта быў свой, пераўтвораны паэтычнай фантазіяй аўтара свет.  Першы зборнік «дарослай» лірыкі  «Крэсіва» з’явіўся ў 1966 годзе.  У 1969  годзе ўбачыла свет кніга вершаў «Крутаяр» , затым з’явілася кніга «Сяліба» (1973 г.), якая ўключала вершы і паэму аднайменнай назвы.

   Калі гаварыць пра напрамак мастацкіх, духоўных пошукаў паэта 70-х гадоў, дык трэба адзначыць, што позірк яго скіраваны ў глыбіню жыцця, на пазнанне яго сутнасці. Вынікам гэтых пошукаў стала паэма «Маўчанне травы», над якой В. Зуёнак працаваў у 1974 – 1979 гадах. Пазней з’явіліся зборнік «Світальныя птушкі» і паэма «Агонь і сонца» (1981 г.), прысвечаная касманаўту Уладзіміру Кавалёнку – земляку паэта.

   Тэма народных выпрабаванняў у гады вайны прысутнічае ў яго творчасці, пачынаючы з самых першых вершаў. Вайна са сваім трагізмам і героікай, драматызмам і самаадданай барацьбой народа за жыццё фарміравала светаўспрыманне паэта і ў многім вызначыла яго сучасны погляд на рэчы. Да вершаў гэтай тэматыкі можна аднесці «З вайны сустрэлі мацяркі сыноў…», «Помнік», « У прымыльніку – мыліцы…», «А чаму без аркестраў сталіца?», «Прыйдзі аднойчы ў вечаровы час…», «Дзень і ноч», «Дзіўна але ж ад яго, ад гэтага каменя…», «Мой ліпень», «Мой друг са смуткам іудзейскім…», «На шляхах вялікай даўніны», «Гэты час», «Пераможца» і інш.

   Савецкі перыяд у творчасці В. Зуёнка завяршаюць зборнікі вершаў  «Вызначэнне» (1987 г.) і «Лета трывожных дажджоў» (1990 г.). Новы, постсавецкі перыяд у творчасці В. Зуёнка пачаўся кнігай «Чорная лесвіца» (1992 г.), у якой былі змешчаны вершы і паэма «Падарожжа вакол двара».

З 1995 года не выходзіла новых арыгінальных кніг лірыкі Васіля Зуёнка, але ў гэты час з’явіўся віртуальны паэтычны сборнік. Гэта электронная версія кнігі, куды ўвайшло каля тысячы твораў 1993 – 2006 гадоў.

   У 2009 годзе была выдадзена кніга «Паміж небам і зямлёй», у якую ўвайшлі тэксты на розныя тэмы.

   Паралельна з няспыннай творчасцю Васіль Зуёнак займаецца навуковай і грамадскай дзейнасцю.

У 1973 годзе ён паспяхова абараніў кандыдацкую дысертацыю, з 1982 года пачаў выконваць абавязкі сакратара Саюза пісьменнікаў Беларусі, а пасля ўзначаліў гэтую мастакоўскую супольнасць (1990 – 1998).

   Васіль Зуёнак – Ганаровы член Нацыянальнай акадэміі навук Рэспублікі Беларусь, яму давялося прыняць удзел і ў працы міжнародных арганізацый – у 1985 годзе ў складзе беларуская дэлегацыі пабываць на 40-й сесіі Генеральнай Асамблеі ААН.

   Займаецца перакладамі з рускай, украінскай, балгарскай, польскай, славацкай, сербскай і іншых моў. Разам з Р. Барадуліным пераклаў кнігу вершаў У. Лучука «Возера-Бульдозера». Вершы В. Зуёнка перакладаліся на англійскую, балгарскую, польскую і іншыя мовы.

   У 1974 годзе за кнігу паэзіі «Сяліба» прысуджана прэмія Ленінскага камсамола Беларусі, а за паэму «Маўчанне травы» ў 1982 годзе Дзяржаўная прэмія БССР імя Янкі Купалы.