Dit boek biedt een introductie in de statistiek en kan gebruikt worden als studie- en werkboek voor studenten in de gedragswetenschappen. Daarbij wordt de statistiek benaderd als een belangrijke tool bij het verzamelen, ordenen en analyseren van de data van wetenschappelijk onderzoek. We beschrijven daarom kort het proces van empirisch onderzoek en leggen uit op welke wijze gegevens ingevoerd kunnen worden in een SPSS datamatrix.
In eerste instantie verwerven we een overzicht van de data via tabellen en grafieken en de maten van centrale tendens en variabiliteit. Daarbij beschrijven we eerst de gegevens voor elke variabele afzonderlijk. Vervolgens bespreken we de mogelijkheden om de samenhang tussen variabelen te onderzoeken. In het kader van deze bivariate analyse komt ook naar voren hoe we op grond van de steekproefgegevens iets kunnen besluiten over de populatie.
In het hele boek vermijden we zoveel mogelijk de wiskundige achtergrond en trachten we alles uit te leggen in woorden en figuren. Een aantal statistische vragen over het toetsen van hypothesen blijft in deze inleiding in de statistiek onbeantwoord. Deze thema’s komen aan bod in het vervolgboek Inductieve statistiek voor de gedragswetenschappen , van dezelfde auteurs.
Dit boek werd geschreven als handboek toegepaste inductieve statistiek voor bachelorstudenten in de gedragswetenschappen. Het biedt een vervolg op Inleiding in de statistiek voor de gedragswetenschappen (Acco, 2023) en behandelt zowel de theorie als de praktijk van hypothesetoetsing. Hierbij wordt de wiskundige achtergrond zo veel mogelijk vermeden en wordt uitgebreid aandacht besteed aan het kiezen en uitvoeren van de juiste toets, waarbij er ook ruimte is voor het interpreteren en rapporteren van de resultaten. De meest gebruikte inductieve technieken komen aan bod, waaronder de t-toets voor onafhankelijke en afhankelijke steekproeven, één- en tweewegs variantieanalyse, variantieanalyse voor herhaalde metingen en toetsen voor de correlatie. Telkens wordt ook een nonparametrische variant van de toetsen besproken. Bij elke toets hoort een stap-voor-stap handleiding voor het uitvoeren en interpreteren ervan met SPSS. Op de bijbehorende website staan databestanden, oefeningen, aanvullende teksten en verwijzingen naar interessante bronnen rond statistiek.
Hoewel het boek geschreven is met studenten gedragswetenschappen in het achterhoofd, is het geheel zo veel mogelijk vrijgehouden van jargon. Het gebruik van alledaagse situaties in de voorbeelden en oefeningen maakt het ook leesbaar voor andere geïnteresseerden.
Dit boek is het equivalent van bovenstaande versie met SPSS. Het bevat dezelfde hoofdstukken en behandelt dezelfde technieken. In dit boek worden evenwel alle technieken toegepast met het open source softwarepakket Jamovi. Voordelen van Jamovi zijn de lage instapdrempel voor studenten, de algemene, kosteloze beschikbaarheid en de achterliggende mogelijkheden van R. Daar staat tegenover dat er voor meer geavanceerde technieken soms beroep moet worden gedaan op het werken met R-code. In het huidige boek houden we het weliswaar bij de basistechnieken die al in de point-and-click interface van Jamovi aanwezig zijn. Net als in de SPSS-versie worden alle technieken stap voor stap uitgelegd, met zo weinig mogelijk wiskundige ballast.
Met het schrijven van deze nieuwe Jamovi-versie werden ook een aantal nieuwe datavoorbeelden geïntegreerd. We gaan bijvoorbeeld aan de slag met enkele echte datasets die in open access gepubliceerd werden. Zo verdiepen we ons in een Noors fietsexperiment, bekijken we de statistiekangst van Vlaamse studenten en ontrafelen we de amoureuze kant van speeddating.
Deze brede focus op menselijk gedrag maakt dat het boek bruikbaar is in vele contexten.
Guido Valkeneers is master in de psychologie en economie. Hij schreef diverse handboeken die gebruikt worden in bacheloropleidingen voor de gedragswetenschappen.
Tim Vanhoomissen is doctor in de psychologische wetenschappen en verbonden aan Thomas More Antwerpen, waar hij sinds 2007 statistiek doceert aan de opleiding toegepaste psychologie.
Sam Willems is master in de psychologie en doceert statistiek en onderzoeksmethoden aan de opleiding Toegepaste Psychologie van Thomas More. Als eindwerkcoördinator brengt hij studenten in contact met het werkveld via praktijkonderzoek.