ภูมิปัญญาท้องถิ่น

ภูมิปัญญาท้องถิ่นในอำเภอบางบัวทอง

คุณฐิติรัตน์ พ่วงโพธิ์ทอง สาขาเกษตรกรรม (ฟาร์มเห็ดโพธิ์ทอง)

ที่ตั้ง : 88 หมู่ 8 ตำบลบางบัวทอง อำเภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี 11110 โทร. 081-9261966, 0-2927-5029

การศึกษา : ประถมศึกษาปีที่ 4

ความเชี่ยวชาญ : ด้านเกษตรกรรม ที่ดำเนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง

ประวัติความเป็นมา

คุณฐิติรัตน์ พ่วงโพธิ์ทอง ปัจจุบันอายุ 61 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษาปีที่ 4 เป็นลูกชาวนา เติบโตมากับท้องทุ่งนา เมื่อก่อนทางบ้านทำสวน ทำนา ปลูกผัก เลี้ยงสัตว์ ทำทุกอย่างเท่าที่จะใช้ทุกพื้นที่ให้เป็นประโยชน์ ได้ผลผลิตมากที่สุด หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว จึงคิดวิธีที่จะนำฟางข้าวมาใช้ประโยชน์ ด้วยเหตุนี้เองจึงเป็นการเริ่มต้นของการเพาะเห็ด และเริ่มจากเพาะเห็ดฟาง หลังจากได้ผลผลิตจากเห็ดฟางแล้ว ก็จะนำบล็อกที่เพาะเห็ด มาทำปุ๋ยหมัก ไว้รดให้พืชผักที่ปลูก คุณฐิติรัตน์ได้ศึกษาหาความรู้เพื่อพัฒนาตนเองอยู่เสมอ และทำการเกษตรแบบครบวงจรตลอดมา จึงเริ่มคิดทำธุรกิจอย่างจริงจัง ประมาณปีพ.ศ. 2527 เริ่มจัดตั้งกลุ่มยุวเกษตรกร โดยมีเยาวชนที่ไม่ได้เรียนหนังสือมารวมตัวกัน และทำการเกษตรในพื้นที่ของคุณฐิติรัตน์ จากนั้นนำกำไรเข้ากลุ่ม

เมื่อเริ่มทำธุรกิจเพาะเห็ด ก็สร้างโรงเพาะเห็ด โดยเริ่มจากโรงเพาะเห็ดหูหนู 2 โรงเรือน, เห็ดเป๋าฮื้อ 1 โรงเรือน, เห็ดภูฎาน 1 โรงเรือน และ เห็ดฮังการี 1 โรงเรือน มีการส่งขายต่างประเทศ โดยเฉพาะเห็ดหูหนู พันธุ์ผิวมัน เป็นที่ต้องการของตลาดมาก ปัจจุบันมีเห็ดทั้งหมด 16 สายพันธุ์ ได้แก่ เห็ดภูฎาน เห็ดฮังการี เห็ดนางนวล เห็ดเป๋าฮื้อ เห็ดยานางิ เห็ดหูหนูดำ เห็ดหูหนูเผือก เห็ดหัวลิง เห็ดนางรมทอง เห็ดหอม เห็ดหลินจือ เห็ดตีนแรด เห็ดโต่งฝน เห็ดขอนดำ เห็ดขอนขาว และเห็ดกระด้าง (เห็ดลม) ต่อมาเกิดแนวคิดนำผลผลิตต่าง ๆ มาแปรรูป เพื่อให้ได้ผลผลิตที่หลากหลาย และเริ่มแปรรูปโดยทำ ข้าวเกรียบฟักทอง ขนมดอกเห็ด น้ำเห็ด แหนมเห็ด เห็ดหยอง เป็นต้น ประมาณปีพ.ศ. 2536 ถึง พ.ศ. 2550 เริ่มเจาะตลาดในเรื่องผลิตก้อนเชื้อเห็ดจำหน่าย โดยเฉพาะก้อนเชื้อเห็ดสกุลนางรม จากการสั่งสมองค์ความรู้และด้วยประสบการณ์ทำให้ธุรกิจโตขึ้นเป็นอย่างมาก

ปีพ.ศ. 2554 เกิดอุทกภัยน้ำท่วมครั้งใหญ่ ทำให้ฟาร์มเห็ดของคุณฐิติรัตน์ บนพื้นที่จำนวน 8 ไร่ครึ่ง เสียหายทั้งหมด น้ำท่วมอยู่ประมาณ 2 เดือนเศษ แต่ด้วยความมุ่งมั่น ความรัก และความภาคภูมิใจในอาชีพของตนเอง จึงตัดสินใจต่อสู้อีกครั้ง โดยได้รับการช่วยเหลือเยียวยาจากรัฐบาล และกู้เงินจากธ.ก.ส. มาเป็นทุน ใช้เวลาประมาณ 1 ปี จึงสามารถนำพาธุรกิจกลับมาได้อีกครั้ง

คุณฐิติรัตน์ดำเนินชีวิตโดยใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียงมาตลอด การทำทุกพื้นที่ให้เกิดประโยชน์ มีความรู้ด้านการเกษตร สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้ให้ผู้อื่นได้ มีการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง เพื่อนำมาพัฒนาเพื่อใช้ในการประกอบอาชีพและดำรงชีวิต ทำให้ประสบความสำเร็จและสามารถช่วยชาวบ้านในชุมชนให้เกิดรายได้เพื่อเลี้ยงตัวเองและครอบครัวต่อไป

สิ่งที่น่าสนใจในการศึกษาและเรียนรู้

ปัจจุบัน ผลิตภัณฑ์ฟาร์มเห็ดโพธิ์ทอง เป็นสินค้า OTOP ของจังหวัดนนทบุรี และที่ฟาร์มมีการจำหน่ายก้อนเชื้อ จำหน่ายดอกเห็ดโดยมีออเดอร์ส่งโรงงาน และจำหน่ายน้ำเห็ดเพื่อสุขภาพ และมีการพัฒนาช่องทางการเรียนรู้ โดยจะเปิดช่องทางการเรียนรู้ผ่านระบบออนไลน์ ซึ่งอยู่ในช่วงกำลังพัฒนา เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับผู้ที่สนใจในการประกอบอาชีพเกี่ยวกับเห็ดต่อไป

วิธีการเพาะเห็ด ทำได้ 3 วิธี คือ

1. การเพาะเห็ดในถุงพลาสติก (Bag culture) หมายถึง การเพาะเลี้ยงเห็ด โดยใช้ถุงพลาสติก บรรจุขี้เลื่อยหรือ

ฟางหมัก หรือวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรอื่นๆ เป็นวัสดุหลัก และผสมอาหารเสริมบางอย่าง จากนั้นจึงใส่เชื้อเห็ดที่ต้องการลงไป ได้แก่ การเพาะเห็ดในสกุลเห็ดนางรม (Genus Pleurotus) เช่น เห็ดนางรม เห็ดนางฟ้า เห็ดเป๋าฮื้อ เห็ดภูฏาน เห็นขอนขาว เห็ดหูหนู และเห็ดหอม (Lentitus edodes)

2. การเพาะเห็ดกลางแจ้ง (Open field culture) ได้แก่ การเพาะเห็ดฟาง ซึ่งแบ่งเป็นการเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ย

กลางแจ้ง และการเพาะเห็ดฟางแบบกองสูง เป็นการเพาะแบบธรรมชาติ ปัจจุบันการเพาะเห็ดฟางกองเตี้ยได้รับความนิยมมากกว่าการเพาะเห็ดฟางแบบกองสูง ซึ่งกำลังหมดไป

3. การเพาะเห็ดในโรงเรือน (Protected culture) ได้แก่ การเพาะเห็ดฟางอุตสาหกรรม การเพาะเห็ดแชมปิญอง เป็น

วิธีเพาะเห็ดซึ่งต้องใช้เทคโนโลยีชั้นสูงทุกขั้นตอนของการเพาะเห็ด เช่น การหมักฟางก่อนเพาะ การอบฆ่าจุลินทรีย์บางชนิด การรักษาอุณหภูมิและความชื้นในโรงเรือน ฯลฯ (อภิชาติ ศรีสอาด และ ปรัชญา รัศมีธรรมวงศ์, 2555 : 25)

ผู้ให้ข้อมูล คุณฐิติรัตน์ พ่วงโพธิ์ทอง

ผู้เรียบเรียง/ผู้เขียน คุณภวิตรา นนทพันธ์