ภูมิปัญญาท้องถิ่น การทำไม้กวาดจากดอกแขม

ไม้กวาดเป็นเครื่องมือที่มีความจำเป็นที่ต้องใช้ในการปัดกวาดทำความสะอาด เช่น บ้าน บริเวณบ้าน และสถานที่ทั่วไปต่าง ๆ สำหรับในพื้นที่ตำบลหนองเทา มีการทำไม้กวาดจากดอกแขม การนำเอาดอกแขมมาทำไม้กวาดใช้กันในบ้านมีมาช้านานแล้ว แต่ไม่แน่ชัดว่าใครเป็นผู้สอนหรือครูภูมิปัญญาคนแรก หากรู้แต่เพียงว่าเมื่อถึงฤดูดอกแขมที่มีมากในเดือนกุมภาพันธ์ในแถบตำบลนี้ชาวบ้านบางรายก็จะนำดอกแขมมาผูกเป็นมากวาดใช้กันอยู่เป็นประจำและทำปริมาณมากจนจัดตั้งกลุ่มในบ้านหาดทรายเพ ตำบลหนองเทา อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม ที่สามารถจะนำไปจำหน่ายได้ จึงได้คัดเลือกองค์ความรู้การทำไม้กวาดดอกแขมมาเป็นภูมิปัญญาที่ควรอนุรักษ์ สืบทอด ถ่ายทอดแก่เยาวชน และเป็นการส่งเสริมการประกอบอาชีพเสริมที่สามารถสร้างรายได้ อีกทั้งเป็นการผลิตเองใช้เองได้สามารถลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน

ขั้นตอนวิธีการทำ

1. นำดอกแขมมาตากแดดให้แห้ง

2. นำดอกแขมมาตีหรือฟาดกับพื้น เพื่อให้ดอกแขมดอกเล็กๆหลุดออกให้ เหลือแต่ก้านเล็ก ๆ แกะก้านดอกแขมออกจากต้นนำมามัดรวมกันประมาณ 1 กำมือ

3. ใช้เชือกฟางหรือเชือกในล่อนสอยเข้ากับเข็มเย็บกระสอบแล้วแทงเข้าตรง กลางมัดดอกแขม แล้วถักไปถักมาประมาณ 3-4 ชั้นพร้อมทั้งจัดมัดดอกแขมให้แบนราบ ใช้มีดตัดโคนรัดดอกแขมที่ถักแล้วให้เสมอเป็นระเบียบสวยงาม

4. ใช้ด้ามไม้ไผ่รวกเสียบตรงกลางหรืออาจจะใช้ต้นดอกแขม 8 - 10 ต้น มัดรวมกันแทนไม้ไผ่รวกก็ได้ แล้วตอกตะปูขนาด 1 นิ้ว 2 ตัว เพื่อให้มัดดอกแขมกับด้ามให้แน่น

5.ใช้น้ำมันยางหรือชันผสมน้ำมันก๊าดทาโดยใช้แปรงจุ่มและทาบริเวณที่ตัว

ผู้ที่ได้เรียนรู้การทำไม้กวาดดอกแขม สามารถต่อยอดพัฒนาผลผลิตยึดเป็นอาชีพเสริมเพิ่มพูนรายได้ให้ครอบครัวได้ เนื่องจากไม้กวาดดอกแขมเป็นอุปกรณ์เครื่องใช้ในครัวที่ทุกบ้านจะต้องมีไว้ปัดกวาดทำความสะอาด ฉะนั้น ตลาดไม้กวาดดอกแขมจึงกว้าง อีกทั้งต้นทุนในการผลิตต่ำ วัตถุดิบสามารถหาได้ในพื้นที่