ผ้าทอบ้านปู้แป้

จากการสัมภาษณ์นางสาวปัจภรณ์ จิรัฐฐิติกุล ผู้เพยแพร่การผ้าทอกะเหรี่ยง บ้านปูแป้ได้มีการสืบสานและต่อยอดการทำผ้าทอกะเหรี่ยงให้มีความทันสมัยและเป็นสิ่งหนึ่งที่สะท้อนถึงเอกลักษณ์ คุณค่าความเป็นมากระบวนการต่างๆและถูกหลอมรวมจนกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของประเทศผ้าทอกะเหรี่ยงนับเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของอีกกลุ่มชาติพันธุ์ที่เป็นประชากรของไทย ซึ่งสามารถสะท้อนถึงขนบธรรมเนียมประเพณี ศิลปวัฒนธรรม ทัศนคติ ค่านิยม และวิถีปฏิบัติที่สืบทอดต่อกันมาจนกลายเป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์และเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สําคัญ

ในปัจจุบันได้มีการทำลวดลายใหม่ เนื่องด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงออกแบบผ้าลายพระราชทาน “ผ้าขิดลายนารีรัตนราชกัญญา” โดยได้รับแรงบันดาลพระทัยจาก “ผ้าขิดลายสมเด็จ” ซึ่งปรากฏบ่อยครั้งในฉลองพระองค์ของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง นั้นมีความหมายที่ดีและมีความงดงาม จึงทรงนำมาต่อยอดให้มีความร่วมสมัย โดยแต่ละลวดลายมีความหมายที่ลึกซึ้งลาย S ที่ท้องผ้า หมายถึง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ทรงเป็นต้นแบบในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาผ้าไทย สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีนารีรัตนราชกัญญา ได้ทรงออกแบบให้เว้นช่องว่างไว้ เพื่อให้ราษฎรได้ร่วมถักทอลวดลายของตนเองลงในช่องว่าง เป็นการสร้างเอกลักษณ์เฉพาะตัวสำหรับแต่ละท้องถิ่น โดยลายขิดที่เป็นกรอบล้อมรอบตัว S นี้ หมายถึงความจงรักภักดีที่ชาวไทยมีต่อพระบรมราชจักรีวงศ์ เพื่อเป็นการส่งเสริมและสนับสนุนการทำผ้าทอกะเหรี่ยงจึงมีการนำลวดลายมาดัดแปลงถักทอลงผ้าทอกะเหรี่ยงซึ่งมีความสําคัญและมีคุณค่าต่อสังคม ผ้าทอกะเหรี่ยงกับการแต่งกายจะบ่งบอกสถานภาพทางสังคมของคนสมัยใหม่

นอกจากนี้คนในชุมชนได้พัฒนาตนเองในด้านการทอผ้าและย้อมสีธรรมชาติที่มีความโดดเด่นสามารถเป็นช่องทางสร้างรายได้ให้กับชุมชน การทำลายผ้าที่เป็นเอกลักษณ์และเป็นลายดั้งเดิม เพราะกลุ่มคนที่ทอผ้าได้กำลังหมดไปจากชุมชน ชาวชุมชนบ้านปูแป้จึงตระหนักถึงความสำคัญของภูมิปัญญาการทอผ้าและย้อมสีธรรมชาติ จึงริเริ่มเก็บข้อมูลลายผ้าทอทั้งแบบดั้งเดิมจนถึงปัจจุบัน นำมารวบรวมและจัดการข้อมูลเก็บ ชาวบ้านบ้านปูแป้ หมู่ที่ 3 ตำบลพะวอ ได้มีการสืบสานและสอนคนรุ่นใหม่ในชุมชนให้รู้จักการทอผ้า เพื่อเป็นการสร้างรายได้และเผยแพร่ความรู้ในผ้าทอกะเหรี่ยง ปากะญอ ผ้าทอกีเอง ซึ่งเป็นถักทอผ้าด้วยมือหรือแฮนด์เมดที่สร้างขึ้นมาเพื่อ ชุมชนชาวบ้านปากะญอ(บ้านปูแป้) ในการสร้างงานสร้างอาชีพสร้างรายได้ ที่น่าส่งเสริม และการแสดงความเป็นเอกลักษณ์ของชาวปกากะญอ มี่ผ้าถักทอกะเหรี่ยง ผ้าทอกีเอง ที่ถักด้วยมือแฮนด์เมดไว้ให้เยาวชนคนรุ่นหลังได้เรียนรู้และสืบทอดต่อไป

ผู้เขียน นางสาวภคอร ชัยกิตติเถกิงเดช

ผู้ถ่ายภาพ นางสาวภคอร ชัยกิตติเถกิงเดช