อาชีพท้องถิ่น

ชื่อเรื่อง อาหาร น้ำพริกไผ่พักช้าง ผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญา

ชุมชน บ้านหางน้ำหนองแขม หมู่ที่ 8 ตำบลท่าฉนวน อำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท

หากกล่าวถึงอาหาร ที่มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน คงจะหนีไม่พ้น น้ำพริก ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่ครั้งสมัยโบราณ น้ำพริกมีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา โดยคำว่า "น้ำพริก" มีความหมายมาจากการปรุงด้วยการนำสมุนไพร พริก กระเทียม หัวหอม เครื่องเทศกลิ่นแรง มาโขก บด รวมกัน เพื่อใช้สำหรับจิ้ม โดยมี ดอกแค มะเขือยาว แตงกวา ถั่วฝักยาว มะเขือม่วง ถั่วพู สัตว์น้ำต่าง ๆ เช่น ปลา กุ้ง คนในสมัยก่อนนิยมรับประทานสัตว์น้ำมากกว่าสัตว์บก จึงอาจคิดค้นน้ำพริกขึ้นเพื่อเพิ่มรสชาติ และดับกลิ่นคาวต่าง ๆ น้ำพริกถูกใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารต่าง ๆ หรือใช้ในการรับประทานเป็นกับข้าวก็ได้ และยังได้รับความนิยมมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน สำหรับน้ำพริกแบบทีใช้เป็นเครื่องปรุงส่วนผสมนั้น เกิดขึ้นเพราะอาหารไทยจำพวกแกง จำเป็นที่จะต้องมีส่วนประกอบ หรือกรรมวิธีการทำที่ค่อนข้างซับซ้อน ผู้ปรุงจึงคิดทำน้ำพริกขึ้นเพื่อรวบรวมส่วนผสมต่าง ๆ นั้นเข้าด้วยกัน เป็นการลดขั้นตอนการปรุงลง และยังสามารถทำเก็บไว้ได้ในจำนวนมาก ในปัจจุบันได้มีการนำน้ำพริกชนิดต่าง ๆ มาดัดแปลงเป็นอาหารหลากหลายประเภท

จากฝีมือที่สืบทอดตำหรับอาหารของชาวมโนรมย์ ขึ้นชื่อในฐานะเมืองอู่ข้าวอู่น้ำ ตามความเป็นมา ครั้งเมื่อ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช สั่งให้พระราชมนู และขุนรามเดชะ นำทัพไปตีทัพพม่าที่ชัยนาท จนทัพพระเจ้าเชียงใหม่แตกพ่ายไป ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เล่าว่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงยกทัพหลวงตามมาช่วยจากพนมทวน เมื่อเห็นว่าพม่าหนีกลับหมดแล้ว ทรงเยี่ยมราษฎรชาวชัยนาทด้วยความเป็นห่วงยิ่ง เพราะชัยนาทเป็นเมืองหน้าด่าน จึงเป็นสมรภูมิสู้รบกับข้าศึกศัตรูทุกครั้ง และชัยนาทเป็นแหล่งเสบียงใหญ่ปลูกข้าวส่งให้วังหลวง สมเด็จพระนเรศวรมหาราชจึงตั้งทัพริมแม่น้ำเจ้าพระยาที่บ้านคุ้งสำเภา ทรงช่วยชาวมโนรมย์เกี่ยวข้าวที่กำลังออกรวงเหลืองเต็มทุ่ง สร้างขวัญกำลังใจให้ชาวบ้านมโนรมย์ ที่ถูกทัพเชียงใหม่ยกมาตีจนบอบช้ำ หลังจากนั้นทรงเห็นว่า ชัยนาทเป็นเมืองที่พม่ายกทัพลงมาทางเหนือ เข้าสู่แม่น้ำเจ้าพระยา และทัพพม่าเข้ามาทางอุทัยธานีได้ จึงจัดกำลังทหารมาช่วยชาวบ้านคุ้งสำเภา มโนรมย์ ทำนา จับปลาในแม่น้ำเจ้าพระยา มาทำปลาเค็ม ปลาร้า เป็นเสบียงอาหารส่งเข้ากรุงศรีอยุธยา เลี้ยงทัพหลวง เป็นกองกำลังปกป้องชาวบ้านตั้งแต่นั้นมา

ความสำคัญของอาหาร ที่สืบทอดมาตั้งแต่ครั้งโบราณ ของชาวอำเภอมโนรมย์ จึงเป็นอีกหนึ่งความภาคภูมิใจที่ถูกถ่ายทอดจนเป็นเอกลักษณ์และรสชาดที่ถูกปาก ถูกใจ ของคนในพื้นที่และคนทั่วไปจนถึงปัจจุบัน