Planeten

Avond/nachthemel 2025

Binnenplaneten (= nabij de Zon)

• Mercurius: tweede helft juni

• Venus: vanaf februari '26 tot augustus
  
  Merk op dat Venus zo helder is, dat de planeet soms ook overdag zichtbaar kan zijn als je weet waar gekeken! In de weetjeskalender staan speciale data waar de Maan in de buurt van Venus vertoeft, zo kan je de planeet overdag gemakkelijker terugvinden.

Buitenplaneten

• Mars: tot eind augustus '25 en vanaf februari '27

• Jupiter: van december '25 tot juni '26

• Saturnus: vanaf september '25 tot maart '26

• De volgende ISS avondcyclus begint in september

• Zie ook https://www.timeanddate.com/astronomy/night/belgium/ghent

Ochtendhemel 2025

Voor zonsopkomst kan het ook zeer interessant zijn om eens omhoog te kijken!

Binnenplaneten (= nabij de Zon)

• Mercurius: midden augustus tot begin september

• Venus: april tot december
  In de week rond 12 augustus staat Venus in de buurt van Jupiter

Buitenplaneten

• Mars: vanaf juni '26

• Jupiter: vanaf midden juli tot januari '26
  Zie ook Venus

• Saturnus: mei tot september

Volgt een overzicht van planeten aan de hemel. Bedenk dat dit geen jaarlijkse fenomenen zijn; elke planeet heeft een andere omlooptijd rond de Zon, waardoor een buitenplaneet meer dan een jaar nodig heeft (of minder, voor binnenplaneten) om opnieuw op dezelfde plaats (t.o.v. Zon) uit te komen. Deze periode noemt men de synodische periode (zie ook hier).

Zichtbaarheid van de planeten (Gent)

De klassieke planeten vormen een steeds afwisselend beeld aan de hemel; zonder planeten zagen we elk jaar door alleen maar (zo goed als) onbeweeglijke sterren, het zou snel vervelen ...

De cyclus van zichtbaarheid van buitenplaneten doorloopt vier grote fazen als gevolg van de beweging van de aarde rond de zon.

1. verschijnt 's ochtends voor zonsopgang in het oosten (na een passage achter de zon, "conjunctie"); schuift langzaam op naar de nachtelijke hemel

2. oppositie: verschijnt 's avonds, is de hele nacht zichtbaar; schuift op naar de avond

3. is voor middernacht zichtbaar

4. verdwijnt 's avonds in de westelijke zonnegloed 

5. passage achter de zon (conjunctie)

Binnenplaneten zijn nooit ver weg van de zon en zijn daardoor 's nachts nooit zichtbaar, alleen 's morgens of 's avonds.

In volgend tabelletje vind je bij benadering wanneer je welke planeten/objecten kan zien:

• kleuren:

  • lichtgeel: planeet verborgen in de zonnegloed (achter de zon, conjunctie)

  • lichtblauw: verschijnt 's ochtends voor zonsopkomst (oosten;  en dit nog tot rond oppositie)

  • zwart: voor middernacht zichtbaar (niet voor binnenplaneten)

  • donkerblauw: 's avonds zichtbaar (tot ondergang achter de zon)

• symbolen:

  • q: kwadratuur / grootste elongatie

  • P/R: stationair (stilstaand) prograad/retrograad (met/tegen de beweging van de zon in)

  • O: oppositie ("volle" planeet, net zoals volle maan); overgang tussen licht- en donkerblauw

Meest spectaculaire avonden voor stargazings zijn dus de donkerblauwe periodes: donker, en nog niet te laat.

Zonnetijd is zeer ruw benaderd zonetijd - 1u (zomer)  of zonetijd  - 2u (winter).

Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Spherical_astronomy