Roer

Het zeilen op het Wad is heerlijk, maar het is wel ondiep. Dat is in principe geen probleem voor ons type boot: trimaran, met een diepgang van pakweg 50 cm.
Maar het roer steekt ongeveer 1.2 meter en het zwaard 1.5 meter. Met een puntje zwaard kan je nog best redelijk zeilen, zeker de wat ruimere koersen.
Maar op het roer staan enorme krachten. Daar heb je geen last van als ie perfect naar beneden staat, doordat het een balansroer is. Maar zo gauw het roer een enkele graad omhoog gaat, is de kracht op de helmstok zo groot dat er niet fatsoenlijk te sturen valt.
Dit vraagt om een ondiep roer voor het Wad. Deze heb ik zelf gemaakt, een prima klus die met een beetje handigheid prima te maken is. 

Het roer is toch altijd een compromis tussen niet teveel weerstand bij hoge snelheid en toch nog stuur effect bij lage snelheid. Bij hogere snelheid (>7 knoop?) is je roer flink overgedimensioneerd. Bij weinig snelheid (<4 knoop?) was ie bij mij vaak net niet effectief en als je niet netjes door de wind ging dan liep je uit het roer. Dat is met m'n ondiepe roer veel beter geworden door z'n dikke profiel  (je hoort natuurlijk altijd perfect door de wind te gaan en gelijk op goede koers, maar wie is er perfect?).

Waarom zou je uberhaupt een diep stekend roer willen hebben? Ik kan 2 dingen bedenken: 1. het moet eruit zien als een snel roertje (best belangrijk voor velen); 2. als je hoofdromp volledig uit het water komt, dan moet je toch nog wat roer overhouden om te corrigeren. Die laatste is een functionele eis, maar je mag dat nooit zover laten komen en bij mij is dat ook nog nooit het geval geweest in afgelopen 20+ jaar. En 1e correctie is dan schoot vieren en/of spi losgooien; sturen is dan secundaire correctiemogelijkheid.

Op het Wad kan ik één hele goede veiligheidsreden bedenken om WEL een ondiep roer te hebben en waar ik ook best wel een paar keer last van heb gehad: als je op een wantij of op een bank langs iemand vaart en je roer klapt omhoog dan heb je een gigantisch vervelende situatie. Sinds ik dat ondiepe roer heb, is de kans daarop enorm afgenomen en als het gebeurt, is het echt heel ondiep en is je snelheid door de zuigwerking van de bodem al flink verminderd. Je merkt bij langzaam oplopende bodem trouwens al wanneer je roer eruit klapt: de achterkant wordt 10-20 cm naar beneden gezogen (dus je roer gaat iets eerder dan 70 cm diepgang eruit).

Snelheidstechnisch: uit mijn berekeningen is de weerstand van het roer theoretisch gelijkwaardig: zelfde natte oppervlak en frontaal oppervlak is praktisch gelijk (dikker profiel, maar evenredig korter) en Cw waarde praktisch gelijk.
En mocht het toch een promille schelen in snelheid: als je ergens ff een hoekje kan afsnijden van een minuut, heb je dat al weer terug gewonnen voor de rest van het jaar ;-).

De berekening is redelijk recht-toe-recht-aan: de zogenaamde "vergeetmenietjes" toegepast. Geen fancy Eindige Elementen programma. Hoeft ook niet, het roer is zwaar overgedimensioneerd qua sterkte en als er wat breekt is het denk ik helmstok of beslag of iets anders. En toch is ie lichter dan de oorspronkelijke versie (hoewel die nieuwe roertjes van de DF's uit carbon zijn en ook best licht, mijn oude DF920 had nog iets van vol glas roer oid).

Ik heb 20 knoop snelheid aangehouden en dan je roer dwars zetten, dat had Quorning ooit eens tegen een Nederlandse DF zeiler (uit Harlingen) gezegd over het DF920 roer. Dat is absoluut een onmogelijke situatie en ver over-gespecificeerd. Maar een veilige aanname en realistisch te maken met een paar mm glasvezel huid.

Het meest lastige van het roer is de balans. Door de enorme krachten op het roer, moet de balans echt goed zijn. Als ik het roer net niet genoeg naar beneden trek, zijn de krachten op de helmstok heel groot. Voor het ondiepe roer is dit best lastig te bepalen, hoeveel steekt je profiel uit voor je roer-draai-as. Dat ligt pakweg op 1/4 tot 1/3. Bij de eerste proefvaart was dit iets doorgeschoten, het roer moest je terugdrukken om rechtuit te gaan. Een rvs u-profieltje aan de voorkant verdraaide het roer genoeg en prima zo. 

Zelf maken was niet lastig, als je wat houtbewerking en glasvezel ervaring hebt.

Waarom Quorning zo'n roer niet heeft? Kleine markt. Toen ik naar Denemarken voer had ik een ondiep roer nodig tot Spiekeroog en daarna niet meer. Dus alleen die Nederlanders op het Wad en enkele Engelsen aan de Oostkust.

Er is meer digitale informatie te vinden, één met berekeningen en één met een reeks foto's.

https://drive.google.com/file/d/1yiaAtsNMb5EKGhiYBmiE4Dzikv7sda22/view?usp=drive_link

https://drive.google.com/file/d/17lfnD6cBfjrSJ0qKkf7mrVJEKWt7y_ES/view?usp=drive_link