Plat Rekems - Het dialect van Rekem
Een naslagwerk gebaseerd op de werken van Louis Brans, met aanvullingen van mede-Rekemenaren
Hier geplaatst door Carlos Montfort met toestemming van de auteursrechthouders
De plezerigen diksionnèèr van Rèkem | 1996
Geschreven door Louis Brans, met aanvullingen van mede-Rekemenaren
Vöörwaord
Ene plezerigen diksionnèèr deent veûr niks. De höbs h’m neet v’ndoon. De moos h’m allein höbbe veûr te kieke of al de voel wöörd trèèn staon. En de vloke en de verwiete en de straffe kaal.
De geis tat neet zoeë gaw vènge wa.nt er ès neet gemaak wi-j ‘ne gewoeë-nen diksionnèèr volges den A.B.C. Het steit we.l allemaôl e bitsje bijjei.n me. de moos toch good zeuke veûr te weite te kaome of tat of tat waord trèèn stei.t.
Pak te hie.jl lètter me.r daor veûr zeèker te zin. De moos leèze wats te zuus. Kiek ...
A blief A en een dobbel A ès een lang A.
Beej AO moos te dèènke aan gaon en bestaon.
AÔ met e kepke op de O vör’mp de klaank van traôn en asseraôj.
Sjoon doon v’r aan de veut. Dat ès neet lestig.
Een “h” achter ‘ne kli.nker maak h’m kort, deh en heh.
Azze peuntsje achter een lètter steit, dan beteikent tat dat de klaank langer ès. Èn de kas ès kort me. e.rmood doort lang.
E kepke naô rechs moot t’eh doon dèènke aan ‘ne krèèm.
Twieë e’s mèt op te lèste e kepke ès ‘nen hie.jle spisjale klaank; ‘r zit èn ‘ne keèl, geèl, en èn steèle.
De “o” weurt mèt e kepke hie.jl dônkel wi-j èn jông en lông en ônger.
Mèt twieë peuntsjes (pu.ntsjes) op te “o” ès het göt, köp en lösj wi-j èn het Duits en èn ’t laank gaon v’r köre, ge.ld böre of naô de kwafföör.
Het ès neet lest’g me. de moos het weite.Kg ès nog zoeë get. Lèkge, zèkge en mökge hèèt get van het Fraans; garçon mèt te oe.tspraak van dènger of kènger.
‘nen deur, dè op te keu sprunk, sjrie.ve v’r wi-j de “deur” van de slaôpkamer. Os deûr doon v’r tôw mèt weer e kepke op te u.
Alles effekes op een ri-j:
a : bats
a. = aa : ba.nk of baank
e : bessem
e. : me. (lank)
eh : deh (kort.)
è : bèd, gezèt
èè : pèèr, gèèr
eè : geèl, sjeèl
ee : peel, steel
i : pis
i. = ee : pi.n of peen
kg : lèkge, zèkge
sj : sjaôp
zj : zjang en zjo
eu : keu
eû : deûr
o : pot
ö : pötsje
ô : jông, betông
u : un, slum
uu : kuut, m’nuut
u. : du.vel
uû : kuûke, huûke
ao : gaon, staon
aô : traôn, paôl
eë : twieë, mieë, snieë
De “e” zônger akse.nt ès a.ltie.d dôf en sôms vervange doar een komma: v’r vervèlen os toch neet.
Lewie
E.nhawtsopgaaf
Naowöördsje
M’r ka.n dit we.r’k fotokôpjere me. dan moot g’r ins naôgaon wi-jvööl oren het gekos hèèt veûr het klad eûver te sjrie.ve. De moos al ‘ne remmel te mi.n höbbe veûr daô aan te beginne. En zèkge dat ich mieë dan tieën jaôr geleèje aan de registrasie van os modertaal begôs bèèn. Het zaawt op te broe.wd kôns te daô neet aan verdene.
Mèt daank aan versjillende lu-j o.a. me nèèf zaliger Lucien van den ôntvenger, me broor Willy, Metjeu van Dor’s van Maôze, Gieljam Stoute, de meister en heej en daô nog eem’s mèt e wöördsje.
Lewie van Brans
