Plat Rekems - Het dialect van Rekem
Een naslagwerk gebaseerd op de werken van Louis Brans, met aanvullingen van mede-Rekemenaren
Hier geplaatst door Carlos Montfort met toestemming van de auteursrechthouders
Een naslagwerk gebaseerd op de werken van Louis Brans, met aanvullingen van mede-Rekemenaren
Hier geplaatst door Carlos Montfort met toestemming van de auteursrechthouders
Èn het Rèkems oe.t gedrök | 2002 - 2003
Veûr het neet te vergeète en dat v’r ze zouwe blie.ve gebruûke.
Uitdrukkingen en spreuken verzameld door Louis Brans
Wi-j köömp ter duvel aan een zieël?
Es een aw sjeur èn braand vluûg.
Wè hèèt zich èn z’ne vinger gesnaoje?
Er brulde of er èn ene reek heeng.
Groeëte hon biete zich neet.
Onkroe.d vergeit neet.
Iech zit a.ltie.d mèt emes op de deuk.
Er hèèt vööl van z’n ploe.me verlaore.
Dè köömp nog op te koffie.
Het deit oe.tslaag.
Haaw dich oe.t te rie.zer.
Wat kop hèèt os kat.
Nèèf en nich, dat vri-jt lich.
Mèt dien kneûk goe.j iech nog appelen aaf.
Goe.j d’n aw sjoon neet eweg veûr dat ste nôwwen höbs.
God vergieëf mich lieën.
Het zal ozzen (mienen) tie.d wel dore.
(okt.-nov.) Noow staon v’r veûr twieë weinters en eine zaomer.
Haaw de jung èn de rooi.
Iech doon mich neet oe.t veûr dat ich slaope gaôn (… iech m’ne kop neerlèk)
Z’n koont tôwpitsje.
Eûver Tôngere gaon: Kawve.
Ene koontelekker.
Jông, de höbs wörm.
De bès een zweitmösj.
Noow zèt mich vief op.
Dat ès de maôt van het vinsterke.
Dat pas wi-j pin èn Greet.
Ich kroe.p èn m’n foe.k.
Es ten haan krejt op het nès, blief het wèèr wi-j het ès.
Daô kriegste de krelkespis va.n.
Daô wil ich nog neet gesjilderd hange.
Den ierste mei hèèt eder veûgelke e nèske of een ei.
Iech gaôn enen èngelse breef sjrie.ve.
Iech gaôn woeë de keûning te voot geit.
Mei keul en naat, völt de sjeur en het vaat.
Zwie.g, daô zitte doe.ve op het taak.
Woeè een hin dap, pik ze ouch.
Kènger zin sjoeën meûbele èn angermans hoe.s.
Lek me gemaas.
De jung vreète mich de oere van de kop.
Den achterhaam trèkke.
Dè zouste de kemunie geève zônger te beechte.
Es, es ès een krôm lètter.
Sjrief dat mer op tene boe.k, dan wusj het ten hummeken oe.t
Van èèksters kèns te gein fezante trèkke (kweke).
Gelie.k höbste me. zwie.ge zulste.
Wat ès geböörd? de köster hèèt z’n brook gesjöörd.
Woeë geis te naôtôw (eèr)?. M’n naas naô, dan köömp m’n vot vanallèng achternaô.
Wèrken ès zalig zag de begien en ze droge mèt twieë ene boeënstaak.
Wèrken ès zalig zag de begien en ze ploejde met twieë ene maalplak.
Een hin zup en zeik neet, ene knie.n zup neet en zeik we.l.
Trèk aan den gètte
Dat geit baove m’n patsj.
Laôt mich m’n höj beejein.
Now Zjeng, bès tiech p’stoe.r? En gistere (vreuger) waôrste nog ene batteraaf (M’stricht?)
Loupe wi-j ene sjietende hond.
Dat ès een zeikmem.
Iech höb get aan m’ne fits.
Het book ès umgedrejd.
Ich haw beèter èn m’n bèste patsj gesjeète.
Iech höb de bujjel aaf.
Ter duvel haôlt tich.
Loup naô de kloeëte (… poomp).
Loup naô de maôn.
Loup naô den duvel.
Woeë bliefste? Gaank al mer, iech kaôm.
Dè hèèt ene remmel te mi.n
Dat dank tich den uûl
Zoepe wi-j een echel
Moele en huip sjiete wi-j een koo.
Iech zèk zoeë, iech zèk niks. Dè niks zèèt köömp ouch èn den hemel.
Dè ès good aaf.
Mörge köömp nog enen daag.
Dè weind haôlt reègen op
Dè het laank hèèt lieët het laank hange.
Ie.rste klas, bieëstewagel.
Allewiel.
Dat maoge ze mich brènge (geève) èn e gesjeète deukske.
Ene boe.k wi-j ene stroe.k en z’nen navel hèèt er verstoe.k
Wat dujt het?
Er ès hemele
Er lik eûverèèrd
Er ès mèt ene gesjölde stek trökgekaome
Neet weite van waat hout pin make
Doon wi-j henske de gek.
Doog mer wi-j henske de gek
Zoeë gek as lômmelan (… as een sjöp).
Dat zal ich tich ins verdutsje
Dèènke datste ozzelivvenier mèt z’nen dikken tieën höbs
Dat hèèt ze doeëdshummeken aan.
Dè zuut oe.t wi-j de doeëd van Iepere.
De moos neet gössele, de höbs gestruit
Iech doon neet mieë met, iech wil m’n u.ve trök.
Wètste waat? Pèèrd ze gaat ès die. Paat.
Dat ès ene baalenger, ene batsjoe, ene batteraaf, dè douch nee
Het book ès umgedrage
Daô höb ich m’n tuut van vo.l
Woeë ès ten tie.d opaan? (naô tôw)
Er ès de luip op (… de kloeëten op).
De kôns mich de pot op.
As te dat neet gluifs, maak ich tich get angers wie.s
Dè t’t ie.rste ruuk, hèèt z’n vot gebruuk
Het ruuk heej naô luj
Geèf de koo ins daor
Haaw d’n moel en zwie.g
Er hèèt gein haôr op z’ne kop di-j douch. Er hèèt het good haôr neet op.
Dat ès ene maan van stiel
Dat ès be.nkelijk.
Ze doon het èn het beleump.
Er hèèt het gehad; wi-j den os.
As het neet geit dan bok het mer en as het geit mooste dich bôkke
De bieës oe.thange (oe.tlaôte)
God vergèèf mich loeën
God zal dich roezemoeze
Het ès naô de kloeëte
Kepot ès nog te make, doeëd nimmieë.
Stroont .streuntje) wè hèèt tich gesjeète?
Dat vötsje moot ouch sjiete.
Dat sti.nk ouch es het gesjeèten hèèt
Alles köömp oe.t, al brèngen het de kraôgen oe.t
Op ene kletsjkop steit gein haôr
Groeëte hôn biete zich neet
Dat ès gape teègen een aovemoel
De minsj ès beej het mezie.k
Er kènt gein noeët zoeë groeët as e pèèrd
Zoeë zwart as ene hood
Wieter sprènge dan z’ne stek laank ès
Dat ès begaasj, kerkesnès, wagelevollek, bôch
Höbben ès höbbe en krie.gen ès de keuns
Ze höbben het neet te breit
Het reègent en de zôn sjient, t’ès kèrm’s èn de hèl
Er hèèt menere me. ’t zint’r van e ve.r’ke
Ze maakde mich oe.t veûr voele vösj
Een gries doef
Ich bèn zoeë aawd as m’n han me. neet as m’n tan
Pakste niks, kriegs te niks
Wèèr of geè wèèr
De p’stoer deit gein twieë mèsse veûr eè ge.ld
Het kan beèter van een kèrk aaf es van een kepel.
Dat ès een aw wôn zag de vos en ‘r lekde ze gaat
Dat ès e ste.rk stök èn een aw brook
Sop en daô niks op en daô niks beej, ès gooie ve.rkesbreej
Èn het midde van het bèd likge
Op de sjouw staon
De sop ès de kuuël neet weèrd
Staank veûr daank krie.ge
D’ne kieës neet laôte pakke
De gek oe.thange
Haaw dich geslaote van achter.
Jeûk aan d’n vot. Gooien eieremer’t
Er hèèt krôm zin
Een gooi kroekar veûr aan get te gerak
De kriegs ouch een jông doef
Er vrit zich te barste (beèrste)
De moos mich neet èn m’n erte kaome sjiete
Wádde gedoons. Wadde gezeik
Alle hônsgezeik
Er ès van alle me.rte thoe.s
Daô hèèt er z’ne bebbel aafgespèèld
Er ès aan z’n vot gebraand
Braand, braand, op het huûske van m’n taant en m’ne noonk zaôt trop en z’n koont brande op.
Het leèven ès wi-j ene hummeslup, kort en besjeète
Pen en èènk rope.
Dat ès neet gezeik
Daô wol ich den ôngerbingel van weite
Mèèdsje, drèènk èètsje, drèènk azie.n (wie.n). weurs (bliefs) te fie.n. Bès te mörge ins zoeë fie.n.
De kat krab de krolle van den trap
Iech trèk daô neet aan
Loomp zeen ès lestig. Loomp ès lestig
Loomp ès ouch vösj me. de kop doug neet.
De pruusje waôre smeèrlep, me. ze hawe gooi sop
Enen awwe bok en een jông met, eeder jaôr get.
Wi-j awwer de bok, wi-j heller de heûn.
De klok sjit ore.
Dat deit er van bieëstigheid.
Zoeë bieës es e ve.r’ke.
Boerebieëste en boereve.r’ke.
Peèperkook ès kemiezesjèènk.
De kat de bel aanbènge.
Hule mèt de wouf woeëste mèt èn de bos zits.
Wuifke, wuifke, breèk neet los, veèr gaon wandele door de bos.
Es er dich èn d’ne nak kan zitte lieët ‘r het neet.
Iech laôt mich neet struipe.
Er hèèt geine gölle op z’n lep.
Er kan z’n doe.me neet beej zich hawe.
Dat geiste dich nog besnete.
Een vrouwehaand en ene pèèrdentaand staon noeëts stil.
Er ès ze pekske aan ’t make.
Es mien taant rölkes ônger haw kôste v’r mèt heûr vare.
Er wèr’k zich het leech oe.t
Dat ès eine mèt knuip.
Iech höb de knuip aaf.
Dè. gluif nog èn Sinterklaôs.
De stuks ozze livvenier naô z’n ouge.
Iech höb h’m een pet gezat.
Vreète wi-j ‘ne sjeurendeèrser, zoepe wi-j een echel.
Daô zal ‘r mer ene smale van sjiete
Es de daag lenge, zulle ze strenge
Gooi reis en de weind vanachter
Wat huur ich zag den douve
V’r zulle zin zag de blènge
Er hèèt de hônskoe.j op de kop
De ve.rke loupe mè struuë èn de moel. Het geit reègene.
Ich zeen lever z’n veèrse dan z’n tieëne.
Stik, bars èn de mèèlzak
De bès een meetsj, e grie.nie.zer
As v’r os neet mieë zeen dan sjrie.ve v’r os
De moos h’m de moosem ins wie.ze
Dat köömp daor de krach van de loompigheid
Dat ès good veûr eine kier me. neet alle hônsgezeike.
Gekleid mèt e lummelke
Brèng m’n lommele mèt aaf
Woeë get gebaôren ès daô eète v’r besjuûte mèt moezekeûtelkes
Ze ès teège den hook van de taôfel aangeloupe
Hummen oe.t de brook dat steit zoeë klook.
Daô ès ‘ne ma.n èn Belgenland en ‘r wèt neet wat ’r dreug
Jefke, befke, pie.p èn de moel, stöpke d’rop en de maôn sjient trop.
Gek zin deit gein pien
Es te d’n brook nog aan en oe.t kôns doon zônger dich örges aan vas te hawe, dan bès te nog fit. Es te het zittentère moos doon dan ès het al wie.t gekaome. En es ze diech moten hel’pe, dan bèste good verzörg.
Es te de ein sigrèt mèt de anger aanmaaks, dan spaars te vööl zweègelkes oe.t
Lekker ès me.r ene vinger laank
Zoeè douf as ene latnagel (… as ene pot).
Aan hout kônste dich dri-j kiere werme : aafdoon, kleve en staôf
Ene stieven houteklaôs
Alles geit, zelfs een hin, en höör puuët staon verkierd
De gèèrt aafgaon
Woeè een hin dab, daô pik ze ouch
Dat daank tich den uûl
Laôt de poes me.r pisse
En dôw krèèg het sjaôp sjie.t
Èn het water ploejere en langs de staôf oejere
Ich höb pien aan m’n gôsting
Gôsting ès koup
Z’nen nistel aafdrejje
Sjoeën van wie.t me. wie.t van sjoeën
Dè. daan nog lèèf, hèèt noow ‘nen helle kop
V’r höbe het neet èn de gate me. v’r fieëste tot e gaat èn de nach. V’r slaôpe tot e gaat èn den daag. Het löp èn de gate. Noow môs het ins troe.t loupe!
Dat ès mer een roe.t oe.t een vinster
Het spek lik te kirsjen èn de pan
De koe.j vilt mich op de kop
Femilie? Jaô, èn het zeèvende knoupsgaat
Abraham hèèt sop gekaok, zeève weèke van eine knaok
De kènger mote zich veuge
Het reik h’m neet wieter
Pas op, wat ste den ie.rsten daag van het jaôr deis, moos te het hieël jaôr doon
E bröötsje spek mèt een eike voe.l gemaak
Er leuët alles op ene lichte wagel
Gelök-zalig nôjjaôr, een dröpke en een waffel
As dát moot geböre, dan zèk ich tich get
Chaô Lemme sie. De bok van Graat !
E good gedach ès vööl wèèrd
Het truk ! Van den trèk mooste leève. Me. neet van dè.
E zaôl’g insje en e good begie.n zèkge ze èn Laôneke
Zalig nieuwjaar, wat een pret,
vrolijk spring ik uit mijn bed,
vlug gekleed en dan met spoed,
pis ik aan de vinster oe.t (i.p.v. breng ik u mijn nieuwjaarsgroet)
Er voagelt dat het nusjelt.
Iech pak mich beejein en daan bèn ich eweg (vertrokke).
Het ès tich geraôje dat …
Het hèèt enen haan de kop aafgebeète.
Iech gaôn naô m’nen tram.
De lèste zeen de bèste.
Dat zuuste neet vanop de brök èn M’streech.
Dat ès mich egaal
Leverkeukskes weère heej neet gebakke.
Dat laps te mich geinen twieëde kier.
Er hèèt het mets èn het ve.reke laôte steèke.
Ze zin de kloe.ëten op.
Welk hout ès dat? Dat ès buimkeshout.
De loompste boere höbbe de dikste eèrappele.
Verrèk toch, smèrige nès.
Es ich m’nen hieregod neet ôntzaôg.
Zoeë ès dat en neet angers
Eine dè he.l löp en sjeèl kie.k zuut dat neet.
Er löp op z’n lèste bein.
Het vuur moot neet loeme me. vlamme.
Den vrouw en den völpen (portemenee) mooste neet oe.tlieëne.
Vief menute naô het metsele van de bakaove veel dè. è.n. zèèt de metselèèr : “Waat ès ieëwig?”.
Veûr f’’rtuûn te make mooste dri-j kiere trouwe.
Iech bèn zoeë bli-j as ene gek dat …
Sjoeèn wèèr v’ndaag. Zoeë sjoeën as ene nôwwe fits (… enen awwen tuf).
Ene minsj hèèt vööl dobbel; ouwge, oere, erm, bein: Zelfs enen ènkel hèèt er dobbel.
Iech bèn ônger de vekaantie naô sjaôl gewèès.
Er hèèt get breuk versleète op de sjaôlbe.nk.
Ze zin ziech a.ltie.d aan ’t pikkeneere.
E vuur wi-j een hèl.
Beèter e gaat èn den kous dan angersum.
Daô höb ich m’ne peère aan gezeèn.
Wè beej den hoond slieëp krieg z’n vluuë.
As ein koo de start opstuk gaon ze allemaôl bieze.
Laôt tich neet èn de zeik zètte.
Woeë haole ze de mood vandaan.
Er lik ônger de slôf, de vrouw hèèt de brook aan.
Jônke, de bès nog neet druuëg achter den oere (nog naat).
Daô mankeert mich niks as enen ôngetèlde bujjel ge.ld.
Wi-j sjriefs te dich? (hoe is je familienaam?)
De bouwm, de bouwm, wi-j langer wi-j dikker. (kinderrijmpje)
Mèt Sinterklaôs maakde pa pispiere.
Het löp h’m daorein. Er ès aan ’t verkèngere (verkinsje, kinsj).
Iers waôr ‘r verduûsjeld, dôw keem ‘r weer beej de zie.ne.
De hinne loupe los en de mosemgaar steit aôpe.
Wè deit dich get?
Dat geit tich we.l eûver.
Er zit zoeë vol zenewe wi-j ene bok vol keûtele.
Ze zin dedaor gevalle (door de mandel).
Er ès mèt z’n vot èn het water gevalle, holderiaho.
En wè. brungs te daôveûr mèt? (wanneer iemand heeft beweerd de sterkste te zijn)
Dat ès een stôm trut.
Het reègent dat het zeik.
Het ès me.r get mökgepis (motregen).
Ze zin daô baove aan ’t keigele (donder).
De staôf ès aan ’t solfere.
Dat höb ich op een sjroeëptuut geleèze.
Wi-j laat ès het op een gooi reup.
Dat ès ouch ‘nen einswèègse.
Dat ès toch korvee.
Het geit ônwère, de dônderbieëskes vallen oe.t de loch.
Dè ès hieëlemaôl turrelut.
En es het neet ès, eève gooi gevrun.
Me. sjeel, wat ste mich daô zèks.
De schaal is uit, de kinderkens gaan hevers.
Daô moot ‘ch mich gein pien veûr doon.
Dè. reenk met geètsjes woeë vreuger de koffiebujjel aan heeng ès ‘ne rampenoe.
Waat zèks te van dè kleine krollekop?
Ze make nog gein appre.nsie.
E mèèdsje mèt lang bein hèèt een hoeèg ènkaome (nôw).
De brets plaôg tich. (wèèl).
Een witte snèèj broeëd teègen een zwarte ès ‘ne prèèkhier.
Er hèèt gein zittende vot.
Daô krejt geinen haan naô.
Iech höb h’m lieëg op.
Ich slaôn niks aaf as vlege.
V’r höbben h’m jaôre de moel aope gehawe.
Höbs te twieë platveuj dan bèste ene pletsjpoeët.
Zèt uch, zèt uch, wèès gezeète. Zèt uch ene vaderôns.
Een moel wi-j ‘nen aove en een snaoterbel de baove.
Dè alles wis, dè lag zich ieë ‘r veel.
Beej mögel’k ès alles god en 3 batse ès ôngerhawf vot.
Waat höbs te weer aanein gefistrioeëld.
Het ès mich ummezus.
Er hèèt zich èn het weèrs gegoeëd.
Er ging daor het getuug oe.t.
Vloke wi-j ene ketter.
Geinen draank, geine zaank.
Huûs zin kruûs.
Klein kènger klein leid, groeëte kènger groeët leid.
Daô bèn ich neet sjeûtig op.
Gaank heivers, de moder hèèt tich e loch eike gekaok.
Dat ve.r’ke ès moddervèt.
Diech bès nog geè klein kuûsjke.
Aan de brevebösj moos te ouch rope woeë de breef naô tôw moot.
Daô höb ich m’n bèste sjoon veûr aangedaon.
Dat geit knuip koste.
Dat kos stökke van luj.
Vèr vallen alweer deneève.
Höbs te ze weer achterein gezat?
De knien zin verduveld op mèllekestruuk.
Iech bèn zoeë flaw. –Eèt tich mer ins enen hawven hiering.
Ich ruuk luj, v’r zin kort beej een dörp.
Noow ste het zèks ruuk iech het ouch.
Wi-j geit het? Ellendig good. (recent)
Zoeë keind dat ès een hoe.s vo.l.
Dat lik de godgaansen daag op z’n lui koont en dat rich geine slaag oe.t.
Dat geböört rèzemèzich.
Ich ruuk de sta.l
En noow mer áán h’m.
Twieë buim kaome zich neet teège.
Dè wi.lt neet sjuûve. Dè sjuûf neet.
De bès mich get sjoeëns.
De bès (dat ès) een ordenèèr stök.
De inne lèkge hônger de èk. (h-perikel).
Waat goejt ene boer op de groond wat enen hier èn z’n maalstuk: snôts.
1 = ½ koppel. 2 = koppel. 3 = 1 ½ koppel. 4 = 2 koppel.
5 = 2 ½ koppel. 6 = ½ dozien. 36 = vieëdel. 144 = gros.
Streepke, doem, palm, voot, èl, vadem, rooi.
Enen duvel èn hoe.s, enen èngel op de straôt.
Er hèèt böl ônger z’n erm.
Het kan neet heiter es kaoke.
Er hèèt een struip è.n
Er waôr gelaaje
Er ès zoeë sje.r’p as een naôl en er stuk wi-j een wèsp. (van elders?)
Ze höbben het geprobeerd en het ging.
Daô lik mich niks aan.
Dè ès èn de kèr’k gebaore.
Daô steèk ich m’ne kop veûr daor een ströp.
Nog slechter dan dè z’n twieë awwers hèèt vermaôrd.
Doog wat ste wi.ls me. kôm achteraaf neet huule.
Ge.ld maak neet gelökkig me. ’t ès wel gemeèkel’k.
Gebier neet naô h’m dan ès het h’m het rapste eûver.
Beej het kiene : 1. ’t Pinneke, 2. Twieë ès mieë, 3 op een ri-j, 11. De gek, 13. Ôngelöksgetal, 12. een dôzien, 77. De stu.mpele van Sint M’rtinus, 90. den awwe (Metuz’lem).
Laôt h’m mer geweère.
Dat vrit gèe broeëd.
Daô kaôm ich van aan ’t kotse.
Een sjre.mp hèèt niks te misse.
Er keem weer sjoeën bruuëdsjes bakke.
Het begint al achter zich um te kieke.
Dè weind haôlt reègen op.
Dè ès van de ierste leûge ouch neet gebarste.
De höbs te ge.ld
Gaank naô de me.r’t
Koup een koo
E stök van de leèver
E stök van de lông,
Veûr de zieke (kraanke) jông
E stök van de pe.ns
Veûr de zieke me.ns
Kielewielewe.ns.
Dè meint dat ‘r de vaogel hèèt aafgesjaote.
Wè. niks deit kènt ouch niks verkierd doon.
Den appel vilt neet wie.d van de boum.
Beej het kaarte :
Roete, dè kak hèèt geit boete.
Höffe
Harte, dat zin gein zwarte.
Er hèèt het van gein vrèèmde.
Daô zèkste ins get.
De sjouw moot blieve rouke.
Haow, juu, stop !
De moos h’m me.r èn z’n koont kroepe.
Alles ès ene weit en mès sprèjje ès ene slinger
Het humme ès tich naôder dan de rok.
Ve.rkes : e bak, ene sjeûteling, ene bier, ene be.r’g en Een zaog.
Wat höbs te? Niks? Me-di-j vrouw mèt dè wiks, di-j haw een doeës.
Diech kööms wi-j van god gezônden.
Aste van den duvel spruks, zuus te z’ne staart
Alles ès ene weit en mès sprèjje ès ene slinger.
Sjik zag toebak. Er staôk h’m èn z’n moel en vraôt h’m op.
Enen eèzel stuuët zich gein twieë kiere aan dezelfde Stein.
Eder veûgelke zunk wi-j het gebek ès.
Te good ès allemans zot.
Daô verhang ich mich veûr.
Daô verdeen ich het zaawt op me broeëd neet aan.
Staank veûr daank en …
Hulen ès kèngerzaank
Het wejt èn ’t ströötje.
Doog het breer tôw, het truk.
Ze zin de wil vespers aan ’t zènge.
Na tweede ontmoeting: nog eine kier en dan moos te traktere.
Wachte doort lang.
De bèste pruusj hèèt nog e pèèrd gestaole en den Hollenger pak het getuug nog mèt.
Hollenger, bollenger, spekvreèter, koekoe.k.
En achter het vleises nummer drei, daô likge de weurskes op een rei en ze zie.n gepotloed (M’streechs)
Renei van Duis keem ter lieke bèje : “De femilie N.N. lieët uch ter lieke bèje. Mörgevreug ôm … ore aan het ste.r’fhoe.s.
Laôt tich d’ne kieës neet numme.
Jônges pak aaf, good eète en gère heej zin.
Gelie.k höbs te, me. zwie.ge zulste.
Dat joonk ès stroont bedorve.
As het good ès moos te het good laôte.
“Woeë rouk ès, ès vuur”, zag Ulespegel en er wermde zich aan ene pèèrdestroont.
Es ich dèè zeen dan höb ich geète en gedroonke.
Pak neet te vööl hui op d’ne reek.
De höbs ouch mer een aw kar van ene fits.
V’r höbben h’m de wach aangezat.
Het ès good wèèr veûr haver te zejje.
Iech höb e stök èn m’n veut; … in m’ne kraag.
Ôjuj, noow geit het stöbbe.
Ene gooien haan ès neet vèt.
Ze steurde mich van jötte naô jeune.
Niks aan as een vèèr èn di-j koont.
De bès ene zeikbèèr.
En me.r bözze geève.
Dat ès ene gladjannes.
Eine van Uûkeve ès een uûkevetuut.
Iech gaon mèt de lèrentram. (te voet)
Het sni-jt. Dan ès het sje.r’p.
E bot mets: daô kôns te met d’n bloeëte koont gaon opzitte.
Ich trouw, ich trouw neet, ich wèèr pater, … (bloemblaadjes plukken)
Dat ès e duvelsjoonk, duvelskeind.
Het leèk wi-j ene körr’f.
Leèk èn de kaangel.
Leefde ès blèènd.
Daô zuus te mich get, den hèllige staank stie.f.
Wè. zou gère doeëd zin. Nog veûr geine frang. Lever nog ins da.nse mèt di-j aw M’rjan.
Een koe.j van bèste mich god allemachtig, wi-j ene wèreld.
Keu : e kaawf, e rènd, enen os, enen deur, een koo.
Pèèrd : e veûle, ene ruûn, een mèèr, enen hings, ene moe.leèzel.
Dich bès zoeë slum as ene groeëte minsj.
En achter Sjarelke kaome t’r nog, nog, nog.
De bès een uûlskuûkke.
Vertaling van : “Wij verkopen ook pantalons voor corpulente gentlemen” – Veèr höbbe ouch breuk veûr mansluj mèt een dikke pens. (P.Sangers).
De neèg’s waôr neet bang en ze staôken h’m met een spang.
Het leève ès e fieës en wè. neet mèt deit ès een bieës (nôw).
Spreèk h’m neet aan, het ès aan de klômmel; de klummelkes; de russe zin daô.
En daan hink de lup.
D’n leeste ès nog zoeë joonk?! Het ka.n beej miech aawd weère.
Deh en nog ins deh, dan ès het te.jdeh (kindertaal = wandelen)
As het lök kawf den os.
M’ne voot slieëp.- maak h’m wakker.
Pier, haaw d’nen hoond vas, dat er mich neet en bit. Bit er mich, ich zèk het tich. 100.000 gölle kos het tich. (deuntje).
Noow bèn ich èn de boeëne.
Dat lik heej allemaôl meh veûr aawd voe.l.
Noow kan er de koont oe.tgoeëje.
Ich gaon de eèrappelen aafsjödde.
Haaw d’n male mer tôw.
Moot ich ze bloeët make? (bij het bestoefen)
Daô höbs te gèe beze.j van.
Ich höb ene kwakkert èn m’n kèèl.
Dich bès gekleid op het wèèr.
Er waör gespaôrd en gestie.veld.
Beèter laat dan noeëts.
Ôngenuuëd ès ouch heej.
Oe.t z’n moel gesnaoje, gekots en gesjeète.
Zoeë loomp as het pèèrd van O.L.H.
Er hèèt mich op ene stoomp gezat.
Dat veul ich aan m’nen èllebaôg.- … m’ne pis.
En daô achter keem het zwadderjoeën. (gevolg)
Zoeë rot as baansj, snôtsrot.
Zin de leûges al heej? (de krant)
Ich waôr pertang neet bang.
Es de vröchten aaf waôre ginge v’r augste
Es het fruit geplök waôr zeûmere.
Er ès aan ’t göbbele. (overgeven)
Noow höbs t’h’m èn z’n erte gesjeète.
De höbs nog geine zwarte snieë gezeèn.
Maak h’m de toe.j neet los.
Daô höb ich mich al dèk aan veretterd.
Iech kan nimmieë, ich bèn poe.mop.
Den hoond hèèt daô eine neergedrejd. (drol)
Wat wils te, vèt, mager of daorreèje spek?
Zènge : iech höb een gooi stöm aan ’t koffie drèènke.
As iech zèng geit de geit de luip op.
Ich kan h’m neet aan de baan krie.ge. (bereiken)
Èn den aorlog krèèg ederein z’n taw. (rantsoen, deel)
De höbs neet slech geboerd, … good bebiljard.
Lekker? Het ès daor de straot te krie.ge.
Sjinhaôs ès bakvösj en deèmedeer lôtsj.
De bès ôngebejjetig kaawd.
Wat de kop vergit mote de bein misnete. (bekopen)
Ersatztoebak: fleur de matras, klieëzaôtekaaf.
Dè. kènne ze wi-j koeëd ge.ld.
De höbs nogal get sjie.t veil.
Niks is good èn een aug.
Dat doug van gein ka.nte
Woeë de brôwwer köömp, hoof de bekker neet te kaome.
Dè. het laank hèèt, lieët het laank hange.
Ich draag h’m op m’ne kroe.menak.
Ich veul het èn m’ne pôkkel. (rug)
Kie.k oe.t d’n pupsje. (ogen)
Aw lu-j en klein kènger.
Klein kènger en zate lu-j zèkge de waôrheid.
En dôw, en dôw pitzjden ‘r z’n vot tôw.
Lek m’n pe.ns, lek m’ne bujjel.
Het hèèt ene ferme veûrdemidd’g. (boezem)
Kneje èn de bloes.
Eine mèt leim aan de puuj.
Ich höb de knuip aaf.
Dat ès een slôkmem. (snoeper)
Dat ès ene krubbebieter.
Dè it zoeëvööl as een mösj.
Het reègende aw wie.ver.
Zèt dat mer op veûr jaômer.
Merci? Ich zal het beej d’n houp lèkge.
Wa.t wi.lste? E stoppegeweèr of pertuûsjelegeweèrke?
Dat hèèt ze leève laank ônger de bieëste gezeète.
Dat ès get wat hinne kepot bit.
Daô weurs te davereweètig va.n. (horendul)
Wat hèèt dat gekos? Vief menute sjrik.
Iech stông te dazelen op m’n bein.
Ich gaôn m’ne rök oe.tsnoeve.
Geèf miech het boetsje. (peuk)
Krieg iech de keetsj. (klokhuis)
Zoeëget deit zich toch neet.
Daô ès vuur aan het daak. (ruzie)
Er lik a.ltie.d dweèrs
Zjus te gooi, prônt te gooi, jeh proont.
Emes bli-j make mèt een doe.j mösj, e kepot veûgelke.
Iech gaon naô Luûk, Belzj oe.t
Stie.f hawe en neet beûke. (doorzetten)
Stillekes kalle en he.lop lege (vri-jje).
Trop, trèèn, troe.t, traaf. (op z’n Italiaans)
Buimke groeët, plaanterke doeëd.
Help mich ins van bèd op struuë.
Er deit mich den duvel aan.
Laôt de kèrk èn het midde.
Gek van glorie, folie de grandeur
Dè ès neet ônger een doe.j hin oe.tgebreujd.
Den achterhaam trèkke.
Ene naaksje èn z’n maal sjiete.
E kepot pèèrd doon lache.
Zwaars het heej mer neer (deneer).
Ene leèvende minsj kan aafzin.
Het febrik ès geslaote. (geen kinderen meer)
Maak daô noow geinen heiligendaag va.n.
Bille, bille, batse
veûr vief ce.nt klatse.
Bille, bille, bieës
veûr vief ce.nt kieës.
Di-j mèt zavel tösje de tieëne (Kempenère).
Es er van hoeëgerop of van lieëgeroe.t?
Dat krieg er neet ônger z’n patsj.
Er guujt mèt de patsj denaô
Ze leève hink aan e zi-jje dröödsje
Er ès daor de ouwg van een naôl gekraope.
Dè. maak get van ene sjeèt.
Dè. mèjnt zich get.
Dè. vraôg tich oe.t tot op d’n humme.
Ene krollebedo.l (appel èn den aove).
Wè het korste beej het vuur zit wermp zich het helste.
Op ene kletskop steit gein haôr.
Noow diech, dan iech weer.
Het ungerste vöör en het achterste baove.
Breèk mich de moel neet aope.
Breèk de nak en val neet.
Er sjit neet veûr 11 ore en dan ès het nog met stroont.
Dè ès neet geraai.
Slaag dat gaai.
Er verdeent geè zaawt op ze broeëd.
Dat ès aawd nôws.
Het köömt m’ch de straot oe.t.
De bès ene bange sjieter.
Teège dèèn tie.d hèèt mennig veûgelke gesjeète dat noow nog geè vötsje hèèt.
Poging tot A.B.N. :
Ma, waar is de wiks?
Kijk eens in de laai.
Noow bèn ich poe.mop (… poomp aaf).
Dat ès een duvelsjoonk.
Er deit mich den duvel aan (… de doeëd aan).
A.l wat joonk ès zup zoeë gère, zup zoeë gère
A.l wat joonk ès zup zoeë gère beer. (liedje)
Iech kan ouch gein ie.zer mèt m’n han breèke.
Strak ès het vottefieës.
Mèt Sint Meèrte gaon v’r jaonese.
Èn Uûkeve ès e peulke, e plutsjke.
Er hèèt os likge, v’r zin bezeik !
Daô kôns te nog gein kepel op bôwwe, zwie.g stil van een kèr’k.
Doog d’n bingelen aan as den haozen aafvalle.
Het ès twelf ore, het treump.
Wè deit mèt wat veèr wille doon?
Dat ès een e.rm kluuëtsje.
Daô bèn ich neet sjeûtig op.
De moos h’m z’n koont neet naôdrage.
Er maakde zich ônger de veut oe.t
De moos enen awwen aap gein moe.le liere make.
Er hèèt het neet van ’t weggoeëje.
Dè ze bruuëtsje ès gebakke.
De moos h’m mer naô de moel kalle.
Di-j kônne de koont oe.tgoeëje.
Ter duvel op z’ne kop.
Laôt tich neet op d’ne kop sjiete.
Er geit de be.rg aaf.
De kriegs staank veûr daank.
Er ruuk naô de sjöp; er geit de pie.p oe.t
Dat ès e mooswie.f
Dè hèèt mich ônger m’n doeve gesjaote.
Pepeer ès verdöld’g.
Er reup pen en è.nk.
Haaw den moel, de bès een zeikhaôs.
Er vèèg daô z’n kloeëten aan.
Er hèèt de bokkepruuk op.
Zèt tich op ene blawwe stein, zeik teègen ene bessem, eûver ene bessemsteel.
En dôw keem er sjoeën bruuëdsjes bakke.
Er krèèg t’r eûver z’ne straank.
Wat de boer neet en kènt, dat vrit er neet.
Wat höbs te aanderhaand? Veer vinger en enen doem.
’t Ès stil as nemes niks zèèt.
De moos zwie.ge dat ste zwèts.
Het weurt duûster, doog de blènge tôw.
Vèèg de muûlke noow me.r aaf.
Er steit mèt eine poeët èn het graaf.
Parlemoere knuip, iech höb gepôts. (achterom)
Ich ruuk de sta.l.
How dich dat mer èn d’ne gie.l ‘s.
Zèt tich ins volgens d’ne knabbe.
Dè rit pööl oe.t
De bès a.ltie.d de rôts op.
Prengele, aafprengele, aafbeje.
Ze zin enen opluip kaome doon.
Dat truk op gein hônsgetuug.
Ônger de buim reègent het twieë kiere.
Er hèèt de vlag oe.t hange. (hemd uit de broek)
Diech bès nog geine kleine stômmerik.
Dè verdômde kleine koontelekker.
Z’n hunsje, dat ès z’nen hiere-God.
Ich zaôt èn de labbere.nte. (penarie)
Zoeë zin t’r 13 èn een dôzien.
Ze hawe daô e köd jung.
Dat ès ouch me.r “geèf os heède”. (net genoeg)
Er verrèk van den angs, er stik van de sjrik.
Wat ès loos? Wa.t neet mieë vasgebôngen ès.
Het sjèèlde mer een haor.
Het köömp neet zoeë ne.j.
Dat zin opvreèters van het gôvernemè.nt.
Dè ‘t ’t ierste ruuk hèèt z’n vot gebruuk,
Mörge ès het vreug daag.
Alles wat neet te heit of te zwaôr ès pak er mèt.
Ze kaome neet mèt leèg han.
Haaw d’n waffel (ie.zer) opein.
De môs de slingersjie.t krie.ge.
De bès ene stie.fvreèter.
Wawel mer op, ich verstaon toch de kloeëte van d’ne wawwel.
E gegeève pèèrd maôgste neet èn de moel kie.ke
Er löp de deûr plat.
Er köömp de kli.nk puuëne. (verliefd)
De ri-jjers, wat dujt het? (wat is de reden?)
Op eder pötsje pas enen dèksel.
Iech höb geine puf mieë. (moed)
Mèt eine slaag heef er h’m verduûsjeld. (buiten kennis)
Alle begi.n ès meu-jl’k.
Ich lik heej wi-j ene pri.ns èn een eèrappelekoel.
Ès het good ! (nu is ’t genoeg geweest)
Haaw de klok èn de gate. (let op de tijd)
Dè zwömp èn het ge.ld.
De moos mer ins op de körf du-jje. (aandringen)
Laôt de poes me.r pisse.
Dat ès ouch me.r ene magere straank. (lett.: rug)
Haole, gestaole, gekreège, gekoch. (knoopjesspel)
Dè dat neet zuut hèèt stroont èn z’n ouge.
Een krab èn de balk ! (voor iets verrassends)
De bès e sjie.tdrejhoe.s. (bedorven stinkerd)
Er hèèt mich op ene stoomp gezat.
Es dien koont (vot) een vlaai waôr, keem iech de spies dev’naaf lekke.
De bès een bletsj. (verklikker) (… een zwetsj) (praatal)
Dat ès e straf stök en een aw brook.
Èn Rèkem dweile ze mèt enen ummer. Èn Wezent mèt enen ieëker.
Wat de natuur m’ch neet geuf, pak ich mich oe.t een duuëske. (schmink)
Er hèèt het smaor è.n v’ndaag.
De lèste zin de bèste, de ie.rste zin de bieëste.
De höbs de slaôp nog èn den pupsje hange.
Jông, de traps daor
Dè ès op z’ne kop gevalle en blie.ve daortikke.
Daô ès de bende van k’rtôsj.
E gezich wi-j m’n vot; zoeë bleik as een humme; ene bleiksjieter.
Höbs te sjrik? Haô, neunekes. (en of)
Haaw d’n moel tôw as te moos röpsjele.
Ônkroe.d vergeit neet.
Dat ès eine met labzjoere.
Er hèèt een moel wi-j ‘nen aove en een snaoterbel de baove.
Daô ès geè kroe.d teège gewasse.
Iech höb m’n p’rti-j geblaoze.
Dè cafébaas sjrief mèt dobbel krie.t.
De bès ene nagel aan m’n doeëdskis.
Het eète köömp mich op, seffes moot ich göbbele.
Daô höbs te dich sjoeën langs gesjoord.
De mèl’k è blaw, de boerin hèèt ze weer geduip.
Stillekes aan, mèt de bok ônger de rok.
Noow zits te neève de fits.
Iech moot a.ltie.d de knabben aafstoeëte.
Zoeë du.l as ene koekere.l (… as e kuûke).
De bies geit. (koude wind)
Knuip dat mer ins aanein.
Vreèt d’ne kop op, dan sjits te mörge pruûke.
Z’n blaffeture valle tôw.
Iech bèn op ene bôts geloupe.
Er höölt mich het hart oe.t
Er klaag stein en bein.
Ich kan neet op m’n stekke kaome.
Dè hoof ouch neet te zèkge : “God straôf mich”.
Er krèèg den eierröpsj.
Koup dich get, dan höbs te get.
Dat zin daô allemaôl sopsiemse. (snullen)
Waz’s, jaz’s, dat ès heej nogal sjik gewaore.
Ze höbben het neet te breid.
Er ès gaw op z’n tieëne getraoje.
Er löp op z’n lèste bein.
Dat ka.n den awwe grieze neet trèkke
Ze kieke dich daô de deûr oe.t.
Di-j trèkken opein wi-j twieë dröppele water.
Er zal zich wel èn z’n pe.ns beite es er dat huurt.
De kôs h’m ônger een patsj vange.
Er ès me.r een voe.s hoeëg.
Er moelt dich de oere van de kop.
Lekker sjiete, zèkge ze èn Laoneke. Wi-j eète di-j da.n?
De kôns mich aan m’nen tram hange
Zet uwe fets maar op den den. (scherts)
Èn het ve.ld : kaore, terf, geèrs, haver, krote, sprurrie, klieë, eèrappele en èn den aorlog kolza.
De moos tich me.r fie.n hawe mèt dè.
O.L.H. hèèt get èn z’ne moossem loupe.
Ich staôn daô good aangesjreève.
Beel dich me.r niks è.n.
Er ès mer zoeë hoeëg es ene kroekestop.
Ze woeënde èn een aw bôtsj maôrzieëletig allèng.
Dat höb ich gekreège van eine dè. sleep.
Er ès daô op ene “bec de gaz” geloupe.
Dat ès e kruûtsje röör mich neet.
Er zaôt mèt z’n tieën gebaoje èn de sjroeëp.
Daô leks te vinger en doem naô.
Dat ès ene gooie kloeët en zoeë hèèt er ter twieë.
Ze loupen h’m achternaô wi-j de kuûke achter een klôk.
De staôf truk neet, de zôn steit op de sjouw.
Iech höb het mèt m’n eigen ouge gezeèn.
Het ès kloeëte. (het valt hard tegen)
As het water zak, kraak het ie.s. (scheet onder het pissen)
Bès te gereid? Al… jaôr. (volgens leeftijd)
Es het ie.s dreug, gaon v’r sjaatse me. neet op krekelie.s.
Laôt mich ins aan d’ne vinger ruûke of ste neet luûgs.
Iech bèn zoeë. Een ‘accident pédal’? Nèèj, gewi.ld
De kèrk ès geinen haas. (geen moeite om op tijd te zijn)
Dè. geit daô z’n pie.p oe.tkloppe.
Dè. zit direk op ze pèèrdsje.
Mèt krissesaap maakde v’r zwabbelebeerke.
Maak dat de kat wie.s.
As te mich gistere haws geheurd, waôr ich v’ndaag d’ne knech (meid).
Beej het leèger zulle ze h’m wel tukke.
Ze waôre sj’rma.nt gelaje. (dronken)
Iech trèk daô neet aan. (geen voorstander voor)
De pe.ns rammelde mich veûr mèt te gaon.
Dat zou ich wel ins wille knoepe, ônger mich è.n trèkke.
Daô zaôts te beèter op dan op de kèrktaore.
Laôt h’m me.r böttele en raôze.
Daô ès gein hoe.s mèt te hawe. (onhandelbaar)
Es te ze geweère lie.js likge ze de godgaansen daag veûr den tillevisie.
Daô lik er wi-j ene gesjaote wouf.
Noow weurt het nóg sjoeëner.
Es er dich ka.n betôppe, lieët er’t neet.
Daô mote v’r aan gaon tôppe. (beperken)
Dat köömp èn de sekosj. (dat komt in orde)
Eder het zient, dat hèèt den duvel niks.
Het köömp mich de straot oe.t.
Dat geit mich daor me.rg en bein.
Het truk op Nol. (de wind waait tussen de benen van de man)
De moos h’m neet helpe, laôt h’m me.r ins taffele.
Dat ès eine mèt zweèl ônger z’n erm.
Es te neet kôns steèle of dich rie.k erve, zuls te e.r’m ste.rve.
Ze hate mich, zag Ulespegel me. er maakde het denaô.
V’r höbbe sjie.t aan de lu-j.
Daô kôns te naô fluite.
Es te neet kôns betale, moos te pôffe.
De bès ene rotmieter, e sj’ndaal.
De bès ene galese gek, ene klaôre gek.
Nog get ôngenummerde veûr eûver döbbele te plekke …
Gaank naô de Croes, dat ès ene ma.n van stiel.
Daô vilt dich de brook van oe.t
Dè. p’stoer ès ene trèk-mich-laank.
Ze höbbe h’m gepak mèt tsjoepe, pikke.
Den hoond van de Waal haw het ve.r’ke gebeète.
Dat keem veûr het gerech beej de zjuus. De waal èxplikeerde de situatie op zien meneer : “iech pak per exe.mp, dich bès ein ve.r’k, ich, bèn, ein hôn, iech doon snoef-snoef aan die gaat. Wat zouws tiech zèk? Diech zouws ouch bie.t”.
Haaw den hoond bènne, di-j teef ès luipsj.
Èn den aorlog höbbe vööl luj op hun kin mote kloppe.
Zoeën dröpke dat deit good, dat krup dich tot èn den tieëne.
Kie.k h’m neet èn z’n ouge angers krieg er roele lieber. (stamelen)
Iech bèn allewiel neet op m’ne sjik.
Er hèèt os betôp, de rotmieter.
V’r zulle nog mer ins get aanzin. (afwachten)
Es te wi.ls geplök weère, moos te daô mer gaon, di-j zulle dich wel pluûme, het zin loe.szek.
Daô ès niks wat brandt. (geen haast bij)
Huurs t’m aankaome op z’n zokke?
Dat hèèt geè f’tsoe.n èn z’n pri-j, dat ès een ordenèèr stök.
Ordenèèr ès er noow trök van ze we.r’k.
Iech bèn v’ndaag gein sjik toebak weèrd.
Dat ès weèrd wat de gek deveûr wilt gève.
Iech höb h’m wandele gesteurd.
Er keem trök mèt ene gesjölde stek.
Er ès weer kaomen he.nsjele me. ich höb gezweège wi-j e graaf.
Het moot dich me.r eûverkaome èn den aw daag.
Di-j kènnen het good doon mèt twieë ènkaomes.
Het steit dich neet sjoeën dat ste de vader neet wi.ls hel’pe.
De eèrappele kieke lieël’k; de pupsje zeen neet tegooi oe.tgehaôld.
Dè hèèt ene slaag van de meûle gekrèège.
Hout zège, kanne vège, kloompe make dat ze krake, sjèle knech, maak N.N. z’n kloompe rech.
Iech höb niks mieë, ich bèn kepsj.
Wi-j de geit aan de sjie.t waôr, staôke ver e gleuj staôfie.zer èn de mèl’k.
Er löp zich de bein ônger de koont oe.t.
Ene koekeleboum krieg gein blaaier.
Dè. môste ze een kloester op z’n voel moel zètte.
Ze höbbe al twieë daag achterein achterein gezeète.
Es ich m’ne rök gedrejd höb, vange ze get aan, steèke ze get oe.t.
V’r höbbe heej os erten oe.t. (niets meer te zoeken)
Er it mèt lang tan.
De moos ougen höbben mèt stert.
Ene stein kôns te neet sjölle.
Ze zin zoeë loeës dat ste ze neet te pakke kriegs.
Het ès zoeë mager as een pla.nk … mèt e gaat èn.
Pas op, dat ès eine mèt lang vinger.
Daô bèn ich neet tegooi van.
Er hèèt ze neet allemaôl op en ri-j.
De moos mer demèt goeëje. Mèt het ge.ld.
Ze willen èn de buim kleffere. Niks daôv.an, haals en boe.k breèke zeèker.
Janssen en Pieëters, daô struis te de ve.rke mèt.
De femilie “etsje” : Betsje, fetsje, ketsje, letsje, metsje, pletsje, retsje, tetsje (slaan), wretsje, bletsje, wetsje. ’t Ès mer e pretsje.
De höbs het toch me.r veûr de vot gestoëte. (slordig behandeld)
Es de mõ.der thoe.s? Steek ze dan èn ene zak, dan kaôm ich ze strak haole. (plagerij)
Iech höb den hik, iech höb de snik, iech höb h’m noow en da.n iech gèèf h’m aan m’ne naôberma.n
Er ès zoeë mager dat er mèt het ve.l van z’ne boe.k z’n naas ka.n oe.tsnoeve
Er hèèt een kaw er blaf wi-j enen hô.nd.
Dat mèèdsje term fètte en binke flatse
Ze kaomen op de krub aan. (naar huis om te eten)