สังคมแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต ห้องสมุดประชาชนอำเภอพนมสารคาม

วัดมหาเจดีย์

เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลพนมสารคาม อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา วัดมหาเจดีย์สร้างเมือ พ.ศ. 2321 ตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. 2367 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. 2502 สร้างโดยชาวลาวพวนเดิมชื่อ วัดนอก เหตุเพราะตั้งอยู่นอกชุมชน ในอดีตพื้นที่บริเวณนี้เป็นป่า และมีชุมชนตั้งอยู่รายล้อมจนเมื่อมีพระธุดงค์รูปหนึ่งมา พักอาศัยอยู่บริเวณเจดีย์ เมื่อผู้คนพบเห็นเกิดความศรัทธาจึงได้ร่วมกันทำนุบำรุงเจดีย์และสร้างที่พักให้พระสงฆ์รูปนั้นจนตั้งเป็นวัดขึ้นและท่านเป็นเจ้าอาวาส มีนามว่า ท่านอาจารย์อุด

วัดเตาเหล็ก

วัดเตาเหล็กสร้างเมื่อ พ.ศ. 2367 เดิมชื่อ วัดศรีธาตุ ซึ่งเป็นวัดที่เก่าแก่ที่สุดในคุ้งน้ำท่าลาด ด้วยมีพระธาตุเจดีย์ทรงดอกบัวเหลี่ยม อิทธิพลศิลปะล้านช้างที่ประดิษฐานพระบรสารีริกธาตุ ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น "วัดเตาเหล็ก" ตามชื่อบ้าน ซึ่งเป็น ชุมชนที่อพยพมาจากบ้านล้านช้างเมืองเวียงจันทน์ ประเทศลาว สมัยต้นรัตนโกสินทร์ เมื่อตั้งบ้านเรือนแล้ว จึงใช้ชื่อชุมชนว่าบ้านเตาเหล็ก ต่อมาเมื่อสร้างวัดจึงได้ตั้งชื่อตามชื่อบ้าน

วัดนาเหล่าบก

วัดนาเหล่าบกเป็นวัดราษฎร์ สังกัด คณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ที่ตำบลหนองยาว อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา วัดนาเหล่าบกเป็นวัดที่ชาวบ้านนาเหล่าบก ซึ่งได้อพยพมาจากบ้านลาวพวน นครจำปาศักดิ์ ระหว่างพ.ศ. 2340-2359 ได้ร่วมกันสร้างวัดระหว่าง พ.ศ. 2365-2375 ตั้งชื่อวัดนาเหล่าบก ตามชื่อหมู่บ้าน ได้รับอนุญาตตั้งวัดเมื่อพ.ศ. 2375 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 1 กันยายน 2525

โบสถ์ดินวัดโคกหัวข้าว

โบสถ์ดินวัดโคกหัวข้าวเป็นโบสถ์เก่าโบราณอายุกว่า 160 ปี ตั้งอยู่ท้ายหมู่บ้านโคกหัวข้าว สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับวิสุงคามสีมาในปี พ.ศ. 2427 ลักษณะโดดเด่นเห็นได้ชัดจากวัสดุที่ใช้สร้าง คือทำจากดินเหนียวที่ขุดจากบริเวณหนองสามขา (แหล่งน้ำของชุมชน) อยู่ทางทิศตะวันตกของหมู่บ้านโคกหัว ข้าวแล้วผ่านกรรมวิธีเผาจากเตาที่ชาวบ้านสร้างขึ้นบริเวณหนองน้ำนั่นเอง ชาวบ้านโคกหัวข้าวถือเอาโบสถ์เก่าที่เหลืออยู่เป็นความภาคภูมิใจที่แสดงให้เห็นถึงความสามัคคีของชาวบ้าน ปัจจุบันในช่วงสงกรานต์ชาวบ้านจะจัดงานสริงน้ำพระ ก่อพระเจดีย์ทราย รวมถึงการละเล่นประเพณีชาวไทยพวนขึ้นในบริเวณนี้ ภายในโบสถ์ดินประดิษฐาน "หลวงพ่อวัง" ซึ่งเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่

วัดท่าเกวียน

เป็นวัดราษฎร์ สร้างมานานกว่าร้อยปี มีหลักฐานจากใบวิสุงคามสีมา ที่พระเจ้าแผ่นดินสยาม ได้ทรงยินดีอนุโมทนาอนุญาตให้เป็นวิสุงคามสีมา ตั้งแต่วันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2455 มีพื้นที่เป็นที่ราบ โดยปกติในฤดูฝนน้ำจะท่วมบริเวณวัดระหว่างเดือน ตุลาคม ของทุกปี ประมาณ 7-15 วัน ย้อนไปในอดีตประมาณร้อยปีเศษ อำเภอพนมสารคาม เป็นอำเภอที่มีพื้นที่กว้างใหญ่ไพศาลอุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าไม้เบญจพรรณ มีต้นไม้ใหญ่เป็นจำนวนมาก ป่าไม้หนาทึบแสงแดดไม่สามารถลอดผ่านลงถึงพื้น ดินได้ ประชาชนส่วนมากจึงมีอาชีพเกษตรกร ปลูกพืชผลไม้ตามฤดูกาล และเก็บเอาพืชผลที่เกิดจากป่า เช่น ฟักแฟง แตงกวา ข้าวโพด ข้าวเปลือก หวาย หน่อไม้ ถ่าน เป็นต้น มาขาย โดยการลำเรียงมาด้วยเกวียนมากองรวมกันไว้ตามริมฝั่งคลองเป็นกลุ่มๆตามประเภทของสินค้า ถ้าเป็นไม้ซุงก็จะผูกเป็นแพล่องตามลำน้ำ สินค้าที่นำมากองรวมกันตามฤดูกาลเป็นจำนวนมาก จึงจำเป็น ต้องสร้างเพิงพักไว้กันแดดกันฝน และนอนเฝ้า เพื่อรอการขนถ่ายลงเรือ การที่มีเกวียนเป็นจำนวนมาก มาจอดพักรอการขนถ่าย สินค้าเช่นนี้ จึงทำให้สถานที่นี้เรียกว่าท่าจอดเกวียนหรือที่พักเกวียน นานๆมาคำพูดก็เลยกร่อนกลายเป็น "ท่าเกวียน" และเพื่อเป็นการรักษาประวัติความเป็นมาของวัดที่ตั้งอยู่บริเวณนี้ จึงเรียกวัดนี้ว่า "วัดท่าเกวียน"