Cyberprzemoc – agresja rówieśnicza na wirtualnym podwórku.

Cyberprzemoc – agresja rówieśnicza na wirtualnym podwórku. Co powinniśmy wiedzieć, żeby skutecznie działać? Anna Borkowska, NASK

Siedmioro na dziesięcioro nastolatków przynajmniej raz zetknęło się z agresją elektroniczną jako sprawcy, ofiary bądź świadkowie. Przemoc rówieśnicza przeniosła się do wirtualnego świata przybierając coraz bardziej wyszukane formy i stając się jednym z największych wyzwań, przed którymi stoją polskie szkoły.

Prelegentka wskazała, że agresja online jest już niemal zjawiskiem powszechnym. Wiele aktów agresji w internecie to zjawisko jednorazowe, jednak 5-10% uczniów doświadcza nękania regularnie. Najbardziej narażone na cyberprzemoc są nastolatki w wieku 13-16 lat,a akty przemocy mają najczęściej miejsce w mediach społecznościowych i na platformach gier komputerowych.

1. Agresja elektroniczna – doświadczenia nastolatków

· 76,5% było świadkiem agresji słownej wobec znajomych

· 48,8% przynajmniej raz doświadczyło osobiście agresji online

· 7,1% doświadczyło regularnego i długotrwałego nękania w sieci (cyberbullingu)

· 32,5% nie zgłosiło nikomu, że doświadcza cyberpremocy

· 8,2% zgłosiło problem nauczycielowi

· 7,2% zgłosiło problem do psychologa lub pedagoga szkolnego

Dlaczego statystyki są tak przerażające? Przyznanie, że jest się ofiara przemocy jest emocjonalnie trudne. Po drugie uczniowie mają złe doświadczenia, jeżeli chodzi o pomoc osoby dorosłej – w wielu przypadkach pogarszało to sytuację.

2. Co powinniśmy wiedzieć o cyberprzemocy, aby dobrze reagować?

Przemoc online jak offline….

· Realizowana w grupie rówieśniczej

· Przedłużenie konfliktu ze środowiska szkolnego

· Powiązana z tradycyjną przemocą

· Ofiary doświadczają przemocy także offline

· Sprawcy działają online i offline

…ale to, co działa offline, nie zawsze działa online

· Nie działają tradycyjne mechanizmy zabezpieczające przed wyrządzeniem krzywdy drugiej osobie

· Uaktywniają się mechanizmy charakterystyczne dla komunikacji zapośredniczonej: rozhamowanie zachowanie, ograniczony dostęp do komunikacji niewerbalnej, uczenie się

· Częściej pojawia się mechanizm bezrefleksyjnego działania sprawców i świadków – możemy „pozwolić sobie na więcej”

· Akty cyberprzemocy mogą być rejestrowane, utrwalane i dystrybuowane do szerokiej publiczności, przez co skutki takiej agresji są mocniej i dłużej odczuwane prze ofiary

· Nie zawsze da się naprawić szkodę

3. Cechy cyberprzemocy

Internetowa przemoc charakteryzuje się dodatkowymi cechami, które mogą czynić agresję online bardziej destrukcyjną niż tradycyjna i sprawiać, że zapobieganie jej jest trudniejsze niż w przypadku agresji spotykanej w klasie lub szkole.

Cechy:

· Duży zasięg

· Szybkie rozpowszechnianie materiałów

· Anonimowość

· Nieograniczona możliwości nękania

· Brak kontroli dorosłych

4. Jak powinna reagować szkoła?

Są dwa nurty:

Podejście prawno-karne: kary, zwiększona dyscyplina

Profilaktyka: edukacja, kształtowanie wspierającego środowiska

Te dwa podejścia nie muszą się wykluczać. Prymat jednak powinna mieć profilaktyka, ponieważ szkoła jest miejscem nauki.

5. Model skutecznego radzenia sobie z trudnymi i ryzykownymi zachowaniamiuczniów

6. Warunki skutecznego radzenia sobie z cyberprzemocą w szkole

Co działa?

Co nie działa?

Rozumienie zjawiska

Cyberprzemoc rozumiana w kontekście innych, szerszych zjawisk, tj. klimat szkoły, zarządzanie klasą. Uwzględnianie problemu zaburzenia relacji offline i online.

Traktowanie cyberprzemocy jako wyizolowanego zjawiska.

Moment działania

Koncentracja na działaniach zapobiegawczych (zanim pojawi się przemoc), tj. budowanie zespołu klasowego, norm grupowych.

Podejmowanie wyłącznie działań interwencyjnych, gdy agresja rówieśnicza wystąpiła.

Rola nauczyciela

Nauczyciel wychowawca

Nauczyciel kontroler, „policjant”

Uczestnicy

Zainteresowanie wszystkimi członkami grupy, przede wszystkim świadkami.

Koncentracja na diadzie: sprawca-ofiara

Podejście do sprawcy

Praca wychowawcza, jeśli konieczna – praca terapeutyczna ze sprawcą, Uwzględnienie motywacji działania.

Koncentracja na działaniach punitywnych: potępianie, rozliczanie sprawców.

Charakter działań

Codzienna praca wychowawcza

Działania akcyjne: kampanie, konkursy, eventy.

Typ działań

Działania wychowawcze, profilaktyczne. Wzmacnianie czynników chroniących związanych ze szkołą: poczucia bezpieczeństwa w szkole, pozytywnego klimatu szkolnego.

Profilaktyka pozytywna:

- wzmacnianie pozytywnych zachowań, stanowiących alternatywę wobec działań antyspołecznych.

- budowanie kompetencji społecznych pozwalających na hamowanie automatycznych, impulsywnych zachowań.

- rozwijanie empatii, umiejętności przyjmowania perspektywy innej osoby

- wzmacnianie postrzegania norm społecznych online podobnie jak offline

Działania wyłącznie prawne/kontrolne/monitorujące.