Een luchtfoto uit 1928 laat zien dat het dorpje Halle niet veel voorstelde. Onder op de foto de windmolen van Coops, bovenin nauwelijks zichtbaar een klein kerkje met pastorie. En daar tussen een paar cafés, een school en wat winkels en woonhuizen.
In 1945 zag het er nog niet veel anders uit. Maar de laatste dagen van de oorlog veranderde het aanzien van het dorpje.
De bevrijders die de Achterhoek in trokken kregen ondersteuning vanuit de lucht. Voor de grondtroepen arriveerden werden verdachte situaties door bommenwerpers zoveel mogelijk onschadelijk gemaakt.
Duitse officieren op het terras van cafe Nijhof, datum onbekend.
Ook Halle werd in de laatste dagen voor de bevrijding meerdere keren gebombardeerd. De windmolen van Coops, het hoogste punt in Halle werd waarschijnlijk beschoten omdat daar een uitkijkpost in zou kunnen zitten.
Vroeg in de ochtend van 24 maart 1945 werd het kerkje in Halle onherstelbaar verwoest. Waarschijnlijk ging het niet om een aanval op de kerk maar om het ernaast gelegen cafe en zaal Nijhof en werd het kerkje per ongeluk gebombardeerd. Vanaf 12 maart was een Duitse legereenheid (116e Pantserinfanterie) met generaal en staf in Halle gelegerd. Mogelijk wisten de geallieerden door een tip van de ondergrondse dat de officieren vaak gebruik maakten van zaal Nijhof.
Behalve de kerk werd ook het huis van de familie Hofs aan de Dorpsstraat volledig verwoest. Een dochtertje raakte daarbij gewond en moest worden opgenomen in het noodziekenhuis in Harreveld. Maar gelukkig hield ze er geen blijvend letsel aan over.
Andere gebouwen in de omgeving van de kerk liepen lichtere schade op.
Die nacht omstreeks 1.15 uur passeerden de eerste tanks van de bevrijders de gemeentegrens tussen Varsseveld en Halle bij de buurtschap Meuhoek. Ze kwamen vanaf Varsseveld, maar niet via de Kieftenbrug. Die was door de Duitsers opgeblazen. Daarom werd gebruik gemaakt van de Hiddinkbrug ( bij de huidige afslag naar Aalten vanaf de Twenteroute). Een deel van de bevrijders trok via Heelweg en de Landstraat richting Halle. Een aanval uit die richting hadden de Duitsers verwacht en die hadden zich verschanst in het bosgebied Hallerdieksbulten. Met een autobus probeerden de Duitsers op 31 maart nog versterkingen naar de stellingen langs de Landstraat te brengen. Dit mislukte, vlak voor de bestemming werd de bus door een geallieerd vliegtuig in brand geschoten. Bij deze aanval sneuvelde een Duitse soldaat.
Toen de bevrijders oprukten kwam het nog tot een kort vuurgevecht met de Duitsers. Daarna trokken de Duitsers zich terug waarbij ze nog wel de boerderij van de familie Ter Horst in brand staken. Hier hadden ze namelijk een grote hoeveelheid voorraden opgeslagen die ze niet in Engelse handen wilden laten vallen.
Een foto uit 2015. De kogelgaten van de gevechten in Hallerdieksbulten zijn nog te zien in Het Venneken, het woonhuis van de familie Schuurman aan de Landstraat.
In Hallerdieksbulten kon Gert Schuurman in 2015 in het bos nog sporen aanwijzen van de Duitse loopgraaf.
Een colonne legervoertuigen nadert vanuit het dorp de kruising Halseweg, Halle-Nijmanweg , Halle-Heideweg (Seegers). De plek is te herkennen aan de coniferen, rechtsachter op de begraafplaats.
Door het dorp Halle ging het goed. Maar bij de huidige kruising Halseweg, Halle-Nijmanweg, Halle- Heideweg (nu landbouwmechanisatiebedrijf Seegers) kwam het opnieuw tot een vuurgevecht waarbij een Duitse soldaat sneuvelde. Daarna ging het rechtsaf richting Halle-Heide en Ruurlo. Nog maar net voorbij het kruispunt werden ze beschoten door een kanon uit de richting van de Kappenbulten. Dat kanon bleek zich aan de Aaltenseweg, nabij de kruising Aaltenseweg/Kuiperstraat te bevinden. Een voltreffer van de terugschietende Canadezen zorgde er voor dat het kanon werd uitgeschakeld. Daarbij werden drie Duitse soldaten gedood.
Verder werd geen tegenstand ondervonden en via Halle-Heide werd Halle verlaten.
Bertus Wisselink, beter bekend als de Heidesmid was de grondlegger van het huidige bedrijf. Bertus hield tijdens de oorlog een dagboek bij en dat kun je lezen op de website van OudZelhem.
Zij dochter Gerda maakte later de tekeningen voor zijn dagboek.
Links op de tekening het het huis van de Heidesmid dat ook nu nog herkenbaar is. Rechts de voormalige school, nu buurthuis 'Heidehuus'.
Een week voor de bevrijding, op 24 maart 1945 werd de kerktoren in Varsseveld bij de luchtaanvallen zwaar beschadigd.
Enkele gewonden, maar verder was in Halle bij de luchtaanvallen voorafgaand aan de bevrijding alleen materiële schade.
In ons omringende plaatsen was dat helaas heel anders. In Zelhem kwamen 13 mensen om bij een luchtaanval van 21 maart 1945. In Varsseveld overleefden 9 mensen de aanval op 24 maart 1945 niet.
En in Westendorp kwamen 3 kinderen om bij de luchtaanval op 23 maart 1945.