Vakliteratuur

De becijferde school (Roger Standaert)

Cijfers op de rapporten, cijfers in peilingen en internationaal onderzoek, cijfers op toelatingsexamens of centrale toetsen. Cijfers en onderwijs lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. “Meten is weten”, maar is alles wat je op school leert wel meetbaar?

Hij waarschuwt dat we de kwaliteit van onderwijs steeds meer herleiden tot competitie, concurrentie en cijfers (PISA,...). Maar cijfers en metingen zijn niet neutraal. Ze zijn gekleurd door de visie erachter, namelijk die van de vrije markt. Let dus op voor de expert die je met cijfers en statistieken om de oren slaat. Economische organisaties zoals de OESO claimen de expertise om de kwaliteit van onderwijssystemen te bepalen door die met elkaar te vergelijken en te koppelen aan economische gegevens.

Hij betoogt dat we cijfers minder belangrijk zouden moeten vinden. Hij pleit voor meer feedback aan de leerling en de ouders in plaats van een kaal cijfer mee te geven. Hij vindt dat toetsen die de schoolloopbaan bepalen heel demotiverend kunnen werken voor de rest van de schoolcarrière. Een leerling geeft het meest baat in zijn leerproces bij formatieve evaluatie met onmiddellijke feedback! Standaert meent dat de leerplandoelstellingen het perfecte instrument zijn om te evalueren. Leerlingen moet je vergelijken met hun vorige prestatie, niet met de punten van een ander.

Leerlingen leren teveel om hoge punten te halen, ipv te leren omdat het zinvol is.

Standaert wil al dat cijfermateriaal niet overboord gooien. Maar hij vindt het dringend nodig dat we meten, toetsen en evalueren een plaats geven in een coherente en pedagogische visie op het onderwijs. Cijfers zijn immers gekleurd door het opzet dat erachter steekt. Je kan er nog alle kanten mee op. Ze zijn wel nuttig in de eerste fase van reflectie over een leerling.

Onderwijs voor de 21e eeuw (Kris Van Den Branden)

Evaluatie en assessment moeten blootleggen of de energie-leren-cyclus van de leerlingen nog draait, en als dat niet het geval, welke hinderpalen het proces doen stokken.

Evalueren om te leren

(hoe kan ik het leerproces van deze leerling het best ondersteunen?)

Feedback is de krachtigste leermotor!

Competentiegericht evalueren is holistisch: Kennis, vaardigheden en attitudes worden niet apart en los van elkaar geëvalueerd, maar in hun onderlinge samenhang.

Competentiegericht evalueren is gericht op groei: Ten eerste betekent dit dat een leerder herhaaldelijk wordt geëvalueerd en met zichzelf vergeleken zodat zijn groei kan worden opgevolgd.

In duurzaam onderwijs wordt evaluatie een kwestie van dialoog. Leerlingen krijgen systematisch feedback op hun prestaties en vorderingen – bij voorkeur het soort feedback dat energie voor leren geeft.

Scholen moeten dus niet (nog) meer gaan testen; ze moeten in de eerste plaats meer doen met de evaluatie die ze uitvoeren. Om echt duurzaam te worden, moeten scholen hun DNA wijzigen. Als een school het aandeel van coöperatief leren in de klas gevoelig opdrijft, maar de eindevaluatie van de leerlingen volledig gebaseerd blijft op individuele toetstaken, dan zullen de leerlingen besluiten dat, als het echt om de knikkers gaat, individueel presteren allesbepalend is.

Klaskit - tools voor topleraren (Pedro De Bruckere)

Kwaliteitscriteria voor goede evaluatie

• Validiteit (meet je wat je wil meten?)
  • leerdoelenrepresentativiteit
  • inhoudsvaliditeit
• Betrouwbaarheid
  • in welke maat meet je objectief?
  • heeft de ene leerling voordeel boven de andere?
• Transparantie
  • weet de leerling welke doelen beoordeeld zullen worden?
• Efficiëntie
  • hoe vaak moet een leerling geobserveerd worden

De droom die feedback heet

RANDVOORWAARDEN

• Duidelijke doelen
• Haalbare en uitdagende doelen
• Goede instructie
• Leren kunnen zien (leerdoelen als maatstaf)

HOE? (Hattie en Timperley)

• waar ga ik naartoe (feed up)
• wat heb ik gedaan (feed back)
• wat is de volgende stap (feed forward)
• frequent
• gedetailleerd
• specifiek
• onmiddellijk na de prestatie (geen uitstel)

PUNTEN GEVEN?

• summatieve evaluatie JA
• formatieve evaluatie NEE feedback is veel belangrijker
• gemiddelde of mediaan is uit den boze (je vergelijkt niet met de te bereiken doelen)