ตามตำนานกล่าว่า ประมาณ พ.ศ. ๒๒๓๕ พระเจ้าศรีโคตรบูรณ์กษัตริย์ขอม ต่อยอดพระธาตุพนมสำเร็จ จะประกอบพิธีสมโภชฉลองจึงแจ้งข่าวแก่ขอมทั่วไปให้มาร่วมฉลองครั้งนี้ ฝ่ายขอมทางเขมรต่ำ มีนายสาเป็นหัวหน้าพากันรวบรวมทรัพย์สมบัติ และผู้คนเดินทางมาเพื่อร่วมการกุศล พอมาถึงบ่อคำม่วง (ห่างจากถ้ำภูค่าวไปทางตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ ๙ เส้นก็พากันหยุดพักและทราบข่าวว่า การสมโภชพระธาตุพนมเสร็จสิ้นเสียแล้ว นายสาจึงปรึกษาพรรคพวกแล้วตกลงกันว่า ให้ฝังสมบัติที่พากันนำมาไว้ที่ภูค่าว และสลักรูปพระโมคคัลลานะไว้ที่ถ้ำแห่งนี้ แล้วตั้งปริศนาไว้ว่า”พระหลงหมุ่อยู่ภูถ้ำบก แสงตาตกมีเงินเป็นแสน ไผหาได้กินทานหาแหน่ เหลือจากนั้นกินเลี้ยงบ่อหลอ”