Histor

Volapük

It no es posibl diskutar Idiom Neutral sine ke on nar breve histor de Volapük, lingu auksiliar internasional kreed 1879 per episkop katolik Johann Martin Schleyer. Negligante ke idé de lingu auksiliar no esav nov, Volapük esav tal lingu prim ganiar numr important de adepti. Fakte, lingu progresav tale rapide, ke in 1889, sole nov anui po introdukasion de it a mund, it eksistav kuasi 300 sosieteti volapükik in Europ, Amerik e kolonii britanian.

Tri kongresi volapükik avav lok e durantu kongres sekund in 1887, Akademi Internasional de Volapük (vp. Kadem bevünetik volapüka) esav funded a preservar uniformitet de lingu e August Kerckhoffs, propagandist leplu eminent de Volapük in Fransia, esav selekted kuale direktor de it. Ye, Kerckhoffs, kel voluav reformar lingu a simplifikar it e fasiar it plu praktikal e plu usabl pro aferi omnidiurnik, deveniav veksed kausu kontrol sever de Schleyer relativu Volapük. Schleyer afirmav, ke Volapük aparten a il aut kause il es sie kreator, durante ke Kerckhoffs e akademi dikav otrflanke, ke it aparten a publik, kel av yur mutar it profitu interes komunik. Schleyer reprovav sikause sie eforsi, kekos dukav a minueskasion de movasion volapükik. In fini, direktor Kerckhoffs abdikav, membri mult abandonav akademi kausu ist disputi intern e Schleyer kreav akademi nov ko fideli nemult.

In anu 1893, Akademi originik de Volapük (funded 1887) selektav direktor nov: Waldemar Rosenberger, injenier da Rusia.

Idiom Neutral

Durantu direktorad de Rosenberger, Akademi kontinuav okupar se in reformasion e plubonifikasion de lingu. In komens, Akademi diskutav kuestioni gramatikal, e it dirigav posteriore sue atension a vokabli, notante ke paroli mult es komunik a lingui europan leplu mult e tekause ili es familiar a teli parlant lingu europan (p.e. tenor, plan, basin, brutal, e s.) Ergo, Akademi dikav, ke ist paroli deb esar favored in lingu konstrued pro komunikasion internasional; talmaniere, paroli volapükik, derived grandpartie eks lingu angl, ma frekuente tale kariked, ke ili no plu es rekonosabl, esav kompensed mediu paroli plu internasional. 

Metod de ist prosed esav tale: direktor ekslaborav proposasioni, keli il mitav in sirkulari a sue ko-akademiani. Ili votav „si” u „no” ad ist proposasioni, tale ke lingu esav aprobed per omnii in sue form final e it esav produkt komunik de akademi. In fini de kuinkanuad de Rosenberger, ist lingu nov esav praktike komplet e it esav nomed „Idiom Neutral”. In anu 1898, Rev. M. A. F. Holmes esav selekted kuale direktor nov de Akademi, sitempe nomed Akademi Internasional de Lingu Universal, ko Rosenberger kuale visedirektor. Durantu direktorad de Holmes, diksionari e gramatiki de Idiom Neutral esav publiked in lingui german, nederlandik e angl.

In anu 1906, Rosenberger komensav editar sue reviu „Progres”, skribed totale in Idiom Neutral, a monstrar eksistens e usablitet de lingu mediu aplikasion de it in teksti, diskutant kuestioni divers de „vit modern”. Ist reviu kontenav et idei, kuale plubonifikar Idiom Neutral e eliminar febliteti de it. Durantu el sem anu, Suplement a Diksionar esav publiked, in kel on truv paroli nov aprobed per Akademi e mutasioni de otri, prinsipale paroli sientik e geografik.

In anu 1907, sole kuink anui po publikasion de diksionar e gramatik, Rosenberger skribav letr skisant sue proyekt de Idiom Neutral reformed, form final de kel („Reform-Neutral”) esav publiked in anu 1912. Ye direktor nov de akademi avav esed selekted ya in 1908: Giuseppe Peano. Sub sie direktorad, Akademi abandonav Idiom Neutral favoru Latino sine Flexione, lingu ekslabored per Peano aut, e Akademi deveniav Academia pro Interlingua, kel durav usk 1939, komens de guer mundik sekund.