5. การเตรียมเส้นพุ่ง

5.1 การค้นเส้นพุ่ง ใช้โฮงมัดหมี่แบบโบราณที่เป็นไม้มีหลัก 2 หลัก ขนาดของโฮงหมี่ หน้ากว้างของผืนผ้า และขนาดของฟืมทอผ้า จะมีความสัมพันธ์กัน นำเส้นไหมที่ลอกกาวแล้ว มาค้นเส้นพุ่ง การค้นแต่ละลายจะมีจำนวนลำไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับลาย

5.2 การมัดลวดลาย ทำการมัดลายตามที่ออกแบบไว้ ส่วนใหญ่ลวดลายมัดหมี่โบราณจะประกอบด้วย 2 สีหลัก คือสีแดงและสีขาว แต่จะมีการเพิ่มสีสันในกระบวนการทอด้วยการทอสอดเส้นไหมแบบค้ำเพลาในการคั่นลวดลายบนผืนผ้า

5.3 การย้อมสีหัวหมี่ที่มัดลายเรียบร้อยแล้ว นำหัวหมี่ที่มัดลายไปย้อมสีด้วยสีแดงจากครั่งที่ได้เตรียมไว้แล้ว โดยทำการย้อมเย็นก่อนเพื่อให้น้ำสีแทรกซึมเข้าไปในเส้นไหมอย่างสม่ำเสมอทั่วทั้งหัวหมี่ แล้วนำไปตั้งเตาเพิ่มความร้อนให้น้ำย้อมสีจนกระทั่ง 90 องศาเซลเซียส ประมาณ 30 นาที แล้วจึงมาล้างสีด้วยน้ำสะอาดจนน้ำที่ใช้ล้างสีใส ไม่มีสีเจือปนอยู่ บีบให้แห้ง นำไปตากผึ่งให้แห้ง ทำการแกะเชือกมัดลายออก ก็จะได้ลวดลายมัดหมี่จำนวน 2 สี คือ สีแดง กับ สีขาว

5.4 การปั่นเส้นไหมจากเข้าหลอด ให้นำหัวหมี่ที่แกะเชือดฟางออกเรียบร้อยแล้วใส่ในกง ทำการกรอเส้นไหมเข้าอัก จากนั้นจึงทำการปั่นเส้นไหมจากอักเข้าหลอดด้วยไน นำหลอดเส้นไหมไปร้อยเรียงใส่ในเชือดตามลำดับเพื่อให้การเรียงลวดลายถูกต้อง

6. การทอผ้าไหมมัดหมี่ลายโบราณ

นำหลอดด้ายไหมออกจากเชือกที่เรียงร้อยไว้มาทีละหลอด เพื่อนำไปใส่ในกระสวย แล้วเริ่มทำการทอผ้าไหมมัดหมี่ด้วยกี่ทอผ้าแบบพื้นบ้านตามลวดลายที่ได้ออกแบบ โดยทอสลับกับการทอสอดเส้นไหมสีต่างๆเพื่อคั่นลายและเพิ่มสีสันให้เกิดสวยงามในลวดลายบนผืนผ้าโดยใช้วิธีการทอแบบทอค้ำเพลา ขั้นตอนการทอสอดเส้นไหมจะต้องมีการทอสลับกับทอขัดเพื่อช่วยทำให้ผ้าแน่น เส้นไหมไม่หลุดลุ่ย ส่วนขั้นตอนการทอแบบค้ำเพลาจะทอสลับกับลายบนผืนผ้าเพื่อเพิ่มสีสัน และความสวยงาม เมื่อทอจนหลอดด้ายไหมที่เรียงร้อยไว้หมดก็จะได้ผ้าไหมมัดหมี่ลายโบราณ 1 ผืน

ข้อมูลโดย นางลำดวน พร้าโต

รวบรวมเรียบเรียง/จัดทำ/รูปภาพ โดย นางลำดวน พร้าโต , นางวรัชญานันท์ เจียมเกตุ ครู กศน.ตำบล , เพจนครไทยบ้านเรา