2. มวยไทย : ศิลปะการต่อสู้ประจำชาติไทย

ผศ.สมบูรณ์ ตะปินา

มวยไทยเป็นศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว (Art of self-defence) และเป็นกีฬา(Sport) ประจำชาติไทย ที่เป็นมรดกตกทอดจากบรรพบุรุษในสมัยโบราณมาจนถึงปัจจุบัน

มวยไทยเป็นศิลปะการต่อสู้ที่ใช้ส่วนต่างๆของร่างกายเป็นอาวุธธรรมชาติ ได้แก่ หมัด เท้า เข่า ศอก เป็นการต่อสู้ที่ใช้ได้ทั้งในระยะห่างตัว ใกล้ตัว และประชิดตัว จนเป็นที่ยอมรับกันว่า มวยไทยเป็นการต่อสู้ที่ผสมผสานของศาสตร์และศิลป์ ได้อย่างสวยงาม มหัศจรรย์ รุนแรง และอันตรายเป็นอย่างยิ่ง นานาชาติยกย่องมวยไทยว่า “Art of Eight Arms” หรือ “ศิลปะการต่อสู้ด้วยอาวุธ 8 ชนิด (หมัด เท้า เข่า ศอก อย่างละ 2 ข้าง)”

มวยไทยเกิดขึ้นพร้อมๆกับชาติไทย บรรพบุรุษไทยได้ฝึกฝนมวยไทยให้กับเยาวชนเพื่อใช้ในการต่อสู้ป้องกันตัว และใช้ประกอบการต่อสู้กับข้าศึกที่มารุกรานเพราะการสู้รบในสมัยโบราณจะใช้อาวุธประเภท ดาบ ง้าว พลอง ทวน ฯลฯ ถ้าทหารมีความรู้ในวิชาศิลปะมวยไทยเข้าประกอบการสู้รบด้วย ก็จะทำให้เกิดการได้เปรียบข้าศึกในการต่อสู้ โดยเฉพาะในการรบติดพันประชิดตัว จะได้อาศัยอาวุธมวยไทยเข้าช่วย เช่น ถีบ เตะ เข่า ศอก เป็นต้น

มวยไทยมีความสำคัญต่อความมั่นคงของชาติ และมีความสำคัญต่อราชบัลลังก์ของพระมหากษัติย์ ในอดีตนักมวยไทยจะได้รับการฝึกอบรมให้เป็นผู้เสียสละ ซื่อสัตย์สุจริต มีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ นักมวยไทยในสมัยนั้นได้รับการโปรดเกล้าให้เป็นราชองครักษ์ ตำรวจ มหาดเล็ก และครูฝึกมวยไทยให้กับพระราชวงศ์ และขุนนางชั้นสูงในราชสำนัก

ในสมัยโบราณพระมหากษัตริย์ไทยแทบทุกพระองค์ รวมทั้งนักรบทุกคนจะต้องผ่านการฝึกฝนการต่อสู้ในระยะประชิดตัว และมวยไทยก็เป็นศิลปะการต่อสู้ประชิดตัวที่อันตรายอย่างหนึ่งที่จะต้องฝึกฝนด้วย ในประวัติศาสตร์ไทย มีพระมหากษัตริย์บางพระองค์ได้ทรงฝึกฝนวิชาศิลปะมวยไทย จนมีความสามารถเชี่ยวชาญเป็นอย่างสูง

มวยไทยเป็นเอกลักษณ์ไทย และเป็นศิลปวัฒนธรรมไทยที่ได้วิวัฒนาการจากศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว และประกอบการสู้รบในการทหาร มาเป็นกีฬามวยไทยที่มีการแข่งขันตามงานเทศกาลต่างๆ ของไทย เช่น เทศกาลวันขึ้นปีใหม่ วันสงกรานต์ วันลอยกระทง ฯลฯ มีทั้งการจัดการแข่งขันทั่วไป และการจัดการแข่งขันต่อหน้าพระที่นั่งของพระมหากษัตริย์

ตามตำนานมวยไทย กล่าวถึงนายขนมต้ม นักมวยไทยสมัยกรุงศรีอยุธยาที่ถูกพม่าจับตัวไปเป็นเชลย ได้ถูกจัดให้แข่งขันชกมวยกับนักมวยพม่า ต่อหน้าพระพักตร์ของพระเจ้ากรุงหงสาวดี ตรงกับวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ.2313 ปรากฏว่านายขนมต้ม ใช้วิชามวยไทย สามารถเอาชนะนักมวยพม่าต่อเนื่องได้ถึง 10 คน ได้รับพระราชทานคำชมเชยและรางวัลเป็นจำนวนมากจากพระเจ้ากรุงหงสาวดี นายขนมต้ม จึงได้ชื่อว่าเป็น “บิดาของมวยไทย”

การแข่งขันกีฬามวยไทยสมัยแรกๆ ใช้ผ้าดิบพันหมัด และพันข้อมือแทนการสวมนวมใช้กระจับหมอนผ้าแทนกระจับโลหะหรือกระจับพลาสติก แข่งขันกันบนพื้นดิน ใช้เชือกกั้นล้อมรอบเป็นสังเวียน จนกระทั่งถึงปัจจุบันมีการแข่งขันที่ใช้กฎกติกา ตั้งแต่ เวทีมวย นวม มงคล ผ้าพันมือ สนับฟัน กระจับและกางเกง เป็นต้น

ปัจจุบันมวยไทยแพร่หลายไปสู่ประเทศต่างๆ ทั่วโลก มวยไทยเป็นทั้งศิลปะการต่อสู้ประจำชาติ (Martial Art) เป็นทั้งกีฬาสมัครเล่น และกีฬาอาชีพ (Amature and professional) และเป็นทั้งการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ (Fitness)