pH เป็นตัวชี้วัดจำนวนไฮโดรเจนไอออนที่มีในระบบที่กำหนด โดยเฉพาะอย่างยิ่งค่า pH ของบางอย่างจะได้รับจากสมการต่อไปนี้
pH = −log [H +] โดยที่ [H +] คือความเข้มข้นของไฮโดรเจนไอออน
กรดคือสารใดๆ ที่มี pH ต่ำกว่า 7 ในขณะที่เบสเป็นสารใดๆ ที่มี pH สูงกว่า 7 และ pH เท่ากับ 7 ถือว่าเป็นกลาง สิ่งนี้หมายความว่าถ้าสารสามารถให้ไฮโดรเจนไอออนได้ก็จะเป็นกรดในขณะที่ถ้าสามารถรับไฮโดรเจนไอออนได้ก็เป็นเบส
pOH เป็นตัวชี้วัดจำนวนไฮดรอกไซด์ไอออน ไม่ได้ใช้เป็นหน่วยหลักในการบอกความเป็น กรด-เบส แต่เป็นการหาค่าที่สะดวกของสารละลายที่เป็นเบส มีสมการดังต่อไปนี้
pOH = −log [OH -] โดยที่ [OH -] คือความเข้มข้นของไฮดรอกไซด์ไอออน
มีความสัมพันธ์กับค่า pH ตามสมการ pH + pOH = 14 หรือ pH = 14 - pOH
ตัวอย่างที่ 1 สารละลาย NaOH ซึ่งเป็นเบสแก่ เข้มข้น 0.01 โมลต่อลิตร จะมีค่า pH เท่าใด
วิเคราะห์ NaOH --> Na+ + OH- เบสแก่แตกตัว 100 %
มี 0.01 ได้ 0.01 0.01 โมลต่อลิตร
pOH = −log [OH -] ; [OH -] = 0.01 โมลต่อลิตร
pOH = - log 0.01 = -log 10^-2 ; ^ สัญลักษณ์ ยกกำลัง
pOH = - (-2) log 10
นั้นสารละลาย มีค่า pOH = 2
สารละลาย มีค่า pH = 14 - pOH = 14 - 2 = 12
ดังนั้นสารละลาย มีค่า pH = 12 สารละลายเป็นเบสเพราะ pH > 7
ตัวอย่างที่ 2 สารละลาย YOH ซึ่งเป็นเบสอ่อน เข้มข้น 0.1 โมลต่อลิตร มีค่า kb = 10^-5 จะมีค่า pH เท่าใด
วิเคราะห์ เบสอ่อน จะมีค่า [OH-] = ( kb*C)^0.5 ; ^0.5 คือการถอด สแควรูท
[OH-] = ( 10^-5* 10^-1)^0.5 ;C= 0.1 =10^-1
[OH-] = ( 10^-6)^0.5 = 10^-3
pOH = −log [OH -]
pOH = -log 10^-3 ; ^ สัญลักษณ์ ยกกำลัง
pOH = - (-3) log 10
ดังนั้นสารละลาย มีค่า pOH = 3
สารละลาย มีค่า pH = 14 - pOH = 14 - 3 = 11
ดังนั้นสารละลาย มีค่า pH = 11 สารละลายเป็นเบสเพราะ pH > 7
คลิปวิดีโอ ค่า pOH และเฉลยแบบฝึกหัด