၁၈၀။ ဝတ္ထုသမ္ၚေဟ်မေဏ္ဍက
၂၉၆။ ပ္ဍဲကာလမွဲအခိၚ်တေံ မေဏ္ဍကသေဌဳ ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘဒ္ဒိယရ၊ ကုမေဏ္ဍကသေဌဳဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ကြာတ်ဓလိုပ်က္ဍိုပ်တုဲမ္ဂး ကဵုကွဟ်ကၟဟ် ဟၚ်စာတ်သြောံတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမ္ၚးတြၚ်မ္ဂး၊ ဗြဲသြောံဂူဖျေံ နူအကးတုဲ ကဵုပေၚ်အာ ဟၚ်စာတ်သြောံရ။
ကုဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗ္ဒာဲ ထၟာဲပုၚ် မလုပ်ဖျိန်တောမ်မွဲတဠတ်ဟေၚ် ကေုာံထၟာဲသွမွဲမ မဒှ်တွဳတွိုၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ တရိုပ်ဖာပ်ဗ္စပုၚ် ကုဂကောံမၞိဟ် ဍိက်သၟာကမၠောန််မ္ဂး၊ လုကဴကာလဗၞတ်ဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုမ္ဂး ပုၚ်ဂှ် အိုတ်အာဟွံမာန်ရ။
ကုကောန်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ရပ်လဝ် ထိုၚ်မွဲမ မလုပ်မွဲလ္ၚီဟေၚ်တုဲ ကဵုတဴဇွောံမ သွက်တြဴဂိတု ကုဂကောံမၞိဟ်ဍိက်သၟာကမၠောန်မ္ဂး၊ လကဴကာလဗၞတ် ကောန်သေဌဳဂှ် ရပ်လဝ်ကဵုတဲတုဲ တန်တဴဒၟံၚ်ဂှ် ဇွောံမဂှ် အိုတ်အာဟွံမာန်ရ။
ကုကောန်ခအှ်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗ္ဒာဲ နမွဲမ မလုပ်ပန်ဒြိုဏ် (ပန်ဇိပ်)တုဲ ကဵုတဴဇွောံမပုၚ် သွက်တြဴဂိတု ကုဂကောံမၞိဟ် ဍိက်သၟာကမၠောန်မ္ဂး၊ ကုကဴကာလဗၞတ် ကောန်ခအှ်ဂှ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုမ္ဂး ဇွောံမပုၚ်ဂှ် အိုတ်အာဟွံမာန်ရ။
ကုဍိက်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ နကဵုၚေက်ထဲမွဲတၞုၚ်ဓဝ် ထဲတဴမ္ဂး ပၞေတ်ထဲဂမၠိုၚ်ထပှ်ကရောၚ် ပြာကဋ်အိုတ်ရ။
(ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်) သၟိၚ်ဗိမ္ဗိသာရ မၞုံယၟဒသေနိယ တၠညးမဂဓရးဂှ် “ပ္ဍဲဍုၚ်ဘဒ္ဒိယ အပ္ဍဲတွဵုရး ဍုၚ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ပဒတဴဒၟံၚ်ရဂး၊ ကုသေဌဳဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ကြာတ်ဓလိုပ်က္ဍိုပ်တုဲမ္ဂး ကဵုကွဟ်ကၟဟ် ဟၚ်စာတ်သြောံတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမ္ၚးတြၚ်မ္ဂး၊ ဗြဲသြောံဂူဖျေံ နူအကးတုဲ ကဵုပေၚ်အာ ဟၚ်စာတ်သြောံရ။
ကုဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗ္ဒာဲ ထၟာဲပုၚ် မလုပ်ဖျိန်တောမ်မွဲတဠတ်ဟေၚ် ကေုာံထၟာဲသွမွဲမ မဒှ်တွဳတွိုၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ တရိုပ်ဖာပ်ဗ္စပုၚ် ကုဂကောံမၞိဟ် ဍိက်သၟာကမၠောန််မ္ဂး၊ လုကဴကာလဗၞတ်ဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုမ္ဂး ပုၚ်ဂှ် အိုတ်အာဟွံမာန်ရ။
ကုကောန်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ရပ်လဝ် ထိုၚ်မွဲမ မလုပ်မွဲလ္ၚီဟေၚ်တုဲ ကဵုတဴဇွောံမ သွက်တြဴဂိတု ကုဂကောံမၞိဟ်ဍိက်သၟာကမၠောန်မ္ဂး၊ လကဴကာလဗၞတ် ကောန်သေဌဳဂှ် ရပ်လဝ်ကဵုတဲတုဲ တန်တဴဒၟံၚ်ဂှ် ဇွောံမဂှ် အိုတ်အာဟွံမာန်ရ။
ကုကောန်ခအှ်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗ္ဒာဲ နမွဲမ မလုပ်ပန်ဒြိုဏ် (ပန်ဇိပ်) တုဲ ကဵုတဴဇွောံမပုၚ် သွက်တြဴဂိတု ကုဂကောံမၞိဟ် ဍိက်သၟာကမၠောန်မ္ဂး၊ ကုကဴကာလဗၞတ် ကောန်ခအှ်ဂှ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုမ္ဂး ဇွောံမပုၚ်ဂှ် အိုတ်အာဟွံမာန်ရ။
ကုဍိက်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ နကဵုၚေက်ထဲမွဲတၞုၚ်ဓဝ် ထဲတဴမ္ဂး ပၞေတ်ထဲဂမၠိုၚ်ထပှ်ကရောၚ် ပြာကဋ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်ဗိမ္ဗိသာရ မၞုံယၟဒသေနိယ တၠညးမဂဓရး သ္ဂးကဵုအမာတ်ဇၞော် မလေပ်ရၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာအလုံအိုတ်သီုမွဲရ-
“ယွံသကအ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘဒ္ဒိယ အပ္ဍဲတွဵုရး ဍုၚ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ပဒတဴဒၟံၚ်ရဂး၊ ကုသေဌဳဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ကြာတ်ဓလိုပ်က္ဍိုပ်တုဲမ္ဂး ကဵုကွဟ်ကၟဟ် ဟၚ်စာတ်သြောံတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမ္ၚးတြၚ်မ္ဂး၊ ဗြဲသြောံဂူဖျေံ နူအကးတုဲ ကဵုပေၚ်အာ ဟၚ်စာတ်သြောံရ။ ကုဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ။ ပ ။ ကုကောန်ဂှ်။ ကုကောန်ခအှ်ဂှ်။ ကုဍိက်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ နကဵုၚေက်ထဲမွဲတၞုၚ်ဓဝ် ထဲတဴမ္ဂး ပၞေတ်ထဲဂမၠိုၚ်ထပှ်ကရောၚ် ပြာကဋ်အိုတ်ရ၊ ယွံသကအ် ဩဝ်အာညိ၊ ဩဝ်သ္ပစဵုကဵုမတီညိ၊ သၟဟ်ညံၚ်ရဴအလဵုဇကုအဲညာတ်ကီု တုပ်သၟဟ်သာ်ဂှ် တၠအဲ ကြက်သ္ဂောံညာတ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
၂၉၇။ “ခိုဟ်ရ ယွံသၟိၚ်ဇၞော်” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ အမာတ်ဇၞော်ဂှ် ဒုၚ်ဝန် ကုသၟိၚ်ဗိမ္ဗိသာရ မၞုံယၟုသေနိယ တၠညးမဂဓရးတုဲမ္ဂး နကဵုပၞာန်မၞုံအၚ်္ဂပန်ကၞိပ် အာဍုၚ်ဘဒ္ဒိယရ။ အာအတိုၚ်လၟေၚ်လၟေၚ်မ္ဂး စိုပ်အာဍုၚ်ဘဒ္ဒိယ ဇရေၚ်မေဏ္ဍကသေဌဳတုဲ-
“ယွံသေဌဳ သၟိၚ်ဇၞော် ဖအောဝ်ဗလးနၚ် အဲရ၊ ‘ယွံသကအ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘဒ္ဒိယ အပ္ဍဲတွဵုရး ဍုၚ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ပဒတဴဒၟံၚ်ရဂး၊ ကုသေဌဳဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ ကြာတ်ဓလိုပ်က္ဍိုပ်တုဲမ္ဂး ကဵုကွဟ်ကၟဟ် ဟၚ်စာတ်သြောံတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမ္ၚးတြၚ်မ္ဂး၊ ဗြဲသြောံဂူဖျေံ နူအကးတုဲ ကဵုပေၚ်အာ ဟၚ်စာတ်သြောံရ။ ကုဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ။ ပ ။ ကုကောန်ဂှ်။ ကုကောန်ခအှ်ဂှ်။ ကုဍိက်ဂှ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ မၞုံသဘဴရဴဝွံ နွံရ၊ နကဵုၚေက်ထဲမွဲတၞုၚ်ဓဝ် ထဲတဴမ္ဂး ပၞေတ်ထဲဂမၠိုၚ်ထပှ်ကရောၚ် ပြာကဋ်အိုတ်ရ’ ရဴဝွံ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်ရ၊ ယွံသကအ် ဩဝ်အာညိ၊ ဩဝ်သ္ပစဵုကဵုမတီညိ၊ သၟဟ်ညံၚ်ရဴအလဵုဇကုအဲ ညာတ်ကီု တုပ်သၟဟ်သာ်ဂှ် တၠအဲ ကြက်သ္ဂောံညာတ်ရ’ ရဴဝွံ ဗလးနၚ်ရ၊ ယွံသေဌဳ မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ တၠအဲရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုမေဏ္ဍကသေဌဳရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ကြာတ်ဓလိုက်က္ဍိုပ်တုဲမ္ဂး ကဵုကွဟ်ကၟဟ် ဟၚ်စာတ်သြောံတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမ္ၚးတြၚ်ရ၊ ဗြဲသြောံဂူဖျေံ နူအကးတုဲ ကဵုပေၚ်အာ ဟၚ်စာတ်သြောံရ။
ယွံသေဌဳ ဂွံညာတ်ကေတ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ တၠအဲတုဲရ၊ မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ဂၞကျာ်သေဌဳ သမ္ဘာတၠအဲရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ “မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဩဝ်တရိုပ်ဖာပ်ဗ္စပုၚ် ပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာ ဂၞကျာ်သေဌဳရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗ္ဒာဲ ထၟာဲပုၚ်မလုပ် ဖျိန်တောမ်မွဲတဠတ်ဟေၚ် ကေုာံထၟာဲသွမွဲမ မဒှ်တွဳတွိုၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ တရိုပ်ဖာပ်ဗ္စပုၚ် ကုပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ်ရ၊ လုကဴကာလဗၞတ်ဂၞကျာ်သေဌဳဂှ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုမ္ဂး ပုၚ်ဂှ် ဟွံအိုတ်ရ။
ယွံသေဌဳ ဂွံညာတ်ကေတ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ဂၞကျာ်သေဌဳတုဲရ၊ မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ကောန်တၠအဲရ ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ “မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဩဝ်ကဵုဇွောံမ သွက်တြဴဂိတု ကုပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာ ကောန်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ကောန်မေဏ္ဍကသေဌဳဂှ် ရပ်ဠဝ် ထိုၚ်မွဲမ မလုပ်မွဲလ္ၚီဟေၚ်တုဲ ကဵုတဴဇွောံမ သွက်တြဴဂိတု ကုပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ်ရ၊ လုကဴကာလဗၞတ်ကောန်သေဌဳဂှ် ရပ်လဝ်ကဵုတဲတုဲ တန်တဴဒၟံၚ်ဂှ် ဇွောံမဂှ် ဟွံအိုတ်ရ။
ယွံသေဌဳ ဂွံညာတ်ကေတ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ကောန်တၠအဲတုဲရ၊ မိက်ဗဵုသ္ၚေတ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ကောန်ခအှ် တၠအဲရ ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ “မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဩဝ်ကဵုဇွောံမပုၚ် သွက်တြဴဂိတု ကုပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာ ကောန်ခအှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ကောန်ခအှ် မေဏ္ဍကသေဌဳဂှ် ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗ္ဒာဲ နမွဲမ မလုပ်ပန်ဒြိုဏ်(ပန်ဇိပ်)တုဲ ကဵုတဴဇွောံမပုၚ် သွက်တြဴဂိတု ကုပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ်ရ၊ လုကဴကာလဗၞတ်ကောန်ခအှ်ဂှ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုမ္ဂး ဇွောံမပုၚ်ဂှ် ဟွံအိုတ်ရ။
ယွံသေဌဳ ဂွံညာတ်ကေတ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ကောန်ခအှ် တၠအဲတုဲရ၊ မိက်ဗဵုသ္ၚေဝ် ဣဒ္ဓိကြဳဇျ်အာနုဘဴ ဍိက် တၠအဲရ ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။ ယွံတၠညး ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ဍိက်အဲဂှ် ထေက်ကဵုဒးဗဵုသ္ၚေဝ် ပ္ဍဲဝါဗ္ၚရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး ယွံသေဌဳ ကေတ်ရ၊ ဂွံညာတ်ကေတ် ဣဒ္ဓိကြဳဇှ်အာနုဘဴ ဍိက် တၠအဲတုဲရ ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော်ဂှ် နကဵုပၞာန်မၞုံကဵုအၚ်္ဂပန်ကၞိပ် ကလေၚ်စဴကၠုၚ် ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ် မွဲလှ်ေပၠန်ရ။ ပြာပ်အာဇရေၚ် သၟိၚ်ဗိမ္ဗိသာရ မၞုံယၟုသေနိယ တၠညးမဂဓရးတုဲမ္ဂး ဂရၚ်ပတီတိုန် ပရူပရာဝွံရ။
၂၉၈။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဝေသာလဳ ဗွဲမမိပ်လဟိၚ်တုဲမ္ဂး မွဲဟာန်ကေုာံခမဳသၚ်ဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ် ဗၞတ်လ္ၚီၜါကၠံမသုန်စှော် က္ညဂ္ၚေၚ်အာဒေသစာရိတ် ဍုၚ်ဘဒ္ဒိယရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ အတိုၚ်လၟေၚ်လၟေၚ် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်က္ညအာဒေသစာရိတ်မ္ဂး စိုပ်ဍုၚ်ဘဒ္ဒိယတုဲ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂြိုပ်မၠဵုစေဝ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ဘဒ္ဒိယဂှ်ရ ရဴဝွံ မေဏ္ဍကသေဌဳ ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ။ “ယွံသကအ်တအ် ခမဳဂေါတမ ကောန်သၟိၚ်သာကျဝၚ် မသ္ပခမဳ နူဂကူသၟိၚ်သာကျဝၚ်ဂှ် စိုပ်ဍုၚ်ဘဒ္ဒိယတုဲ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂြိုပ်မၠဵုစေဝ်ရဂး၊ ပရိုၚ်ဒယှ်တှ် ခိုဟ်ဆာဲ တြနာဲဂေါတမဂှ် ဗျာပ်တြးပြးဇးတိတ်အာ ရဴသာ်ဝွံရ-
‘တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ် မထေက်ဒုၚ်ပူဇဴတၟေၚ်ဝွံလေဝ် အရဟံ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မဂြၚ်တီကေတ် (ဓရ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်သီု) အလဵုဇကု မဍာံစၟတ်ရဴဝွံလေဝ် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မဍိုက်ပေၚ်တဴကဵု ‘ဝိဇ္ဇာ’ဉာဏ်မတီ ‘စရဏ’ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဝွံလေဝ် ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မလေပ်သ္ဂးတဴ ဂလာန်ခိုဟ်ဆာဲဝွံလေဝ် သုဂတ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မတီတဴ လောကဝွံလေဝ် လောကဝိဒူ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မဒှ်ပူဂိုလ် ဟွံမွဲကဵုပတောံၜတ် လေပ်ဝေတ်ဗ္တောန်တဴ သတ်မထေက်ကဵုဝေတတ်ဒၠောံဗ္တောန်ဝွံလေဝ် အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မဒှ်အာစာ မၞိဟ်ဒေဝတဴဂမၠိုၚ်ဝွံလေဝ် သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မဂြၚ်တီကေတ် ဓရ်သစ္စပန်ဂမၠိုၚ် အလဵုဇကုတုဲ မကဵုညးသ္အာၚ်ဂမၠိုၚ် တီကေတ်ဝွံလေဝ် ဗုဒ္ဓေါ မ္ဂးရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ် မၞုံကဵုပိုဉ်တြဴပြကာဝွံလေဝ် ဘဂဝါ မ္ဂးရ’ ရဴဝွံ (ဗျာပ်တြးပြးဇးတိတ်အာရ)။
တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် ဩကာသလောက မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံဒေဝတဴ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံဒေဝတဴမာရ် မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံဗြီုဝွံကီု ဂကောံသတ် မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံသမဏဗြာဟ္မဏဂမၠိုၚ် သၟိၚ်ဂမၠိုၚ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဝွံကီု် အလဵုဇကု တီကေတ် နကဵုဉာဏ်တၟေၚ်တုဲ သ္ပကေတ်ဇၞောဝ်မတ်တုဲ ဟီုတွံတဴရ၊ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် ဝွံတဴဓရ် မၞုံကဵုပွမခိုဟ်ဆာဲတမ် မၞုံကဵုပွမခိုဟ်ဆာဲလ္ဒေါဝ် မၞုံကဵုပွမခိုဟ်ကၞောတ် မဍိုက်ပေၚ်ကဵုအရထ မဍိုက်ပေၚ်ကဵုသဒ္ဒါရ၊ စၞောန်ထ္ၜးကဵုဒ္ဂေတ်မပြဲ မသ္အးဇ္ၚး မဍိုက်ပေၚ်အလုံအိုတ်သီုရ၊ ပွမဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် ပူဂိုလ်တၠအရှန်ဂမၠိုၚ် မၞုံသဘဴမဖှ်သာ်ဝွံဂှ် ခိုဟ်ဆာဲဟေၚ်ရ’ ရဴဝွံ ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ကဵုဗ္ဂန်ကေတ် ယာန်ဂမၠိုၚ် မခိုဟ်ဆာဲ ခိုဟ်ဆာဲတအ်တုဲ တိုန်ဍိုက်ကေတ်ယာန်တအ်ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တိတ်ကၠုၚ်နူဍုၚ်ဘဒ္ဒိယရ။ တဳဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ် ညာတ်ဒးမေဏ္ဍကသေဌဳ မကၠုၚ်နူဇမ္ၚောံတုဲ “ယွံသေဌဳဇၞော် တၠအဲ အာတဴ မုရဴဌာန်မွဲရော? ရဴဝွံ သၟာန်မေဏ္ဍကသေဌဳအိုတ်ရ။
ယွံတဳလပိုဉ်တအ် အဲဍိက် ကြက်အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် ခမဳဂေါတမ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။ ယွံသေဌဳဇၞော် တၠအဲဂှ် သီုမၞုံကဵုကွေတ် ‘ကိရိယဝါဒ’မ္ဂး မထေက်ကဵုသ္ပဖိုဟ် မုဟိုတ် ဂွံပြာပ်အာ သွက်ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် ခမဳဂေါတမ မၞုံကဵုကွေတ် ‘အကိရိယဝါဒ’မ္ဂး ဟွံထေက်ကဵုသ္ပဂှ်ရော? ယွံသေဌဳဇၞော် ခမဳဂေါတမဂှ် မၞုံကဵုကွေတ် ‘အကိရိယဝါဒ’မ္ဂး ဟွံထေက်ကဵုသ္ပရ၊ တွံတဴဓရ် တၞဟ်နဟွံသ္ပရ၊ နကဵုဓရ် (အကိရိယဝါဒ) ဂှ်လေဝ် ဝေတ်ဒၠောံဗ္တောန်တဴကွးဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် “ဗွဲစၟတ်ဨကန် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် ကြက်ဒှ်ကျာ် မထေက်ဒုၚ်ပူဇဴတၟေၚ်ရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ်ဂှ်ရ တဳဂမၠိုၚ်ဝွံ စောန်စိုတ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ကသပ်ဒှ် ကုမေဏ္ဍကသေဌဳရ။ စဵုကဵုစိုပ်ဌာန် အာကဵုယာန်မာန်ဂှ် အာကဵုယာန်တုဲ စှ်ေနူယာန်တုဲ နမကွာ်တိုက်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲမ္ဂး ကုမေဏ္ဍကသေဌဳ မဂဇအ်မံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ် မဒှ်အတိုၚ်လၟေၚ်ရ၊ ဂလာန်ဓရ်ဂှ် ညးဍေံဂှ်ရော? ဂလာန်မစပ်ကဵုဒါနကီု။ ပ ။ အာစိုပ်ဂံၚ်သကာ (သက်လှက်) ပ္ဍဲသာသနာကျာ်တြဲတုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမွဲကဵုညးလျုၚ်ပတှ်ေ မသ္အာၚ်နူကျာ်ဂှ်ဒှ်တုဲ “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် (ဓရ်ဂှ်) ထေက်ကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက်လောန်ရ။ ပ ။ ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် အဲဍိက်ဂှ် ပြာပ်ခစသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော် သကအ်ဗ္ဒကဵု တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ၊ ဓရ်ဂှ်လေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော် သကအ်ဗ္ဒရ၊ သၚ်ဂှ်လေဝ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒရ ရဴဝွံ ဩဝ်ဂိုၚ်သမ္တီလဝ်ညိ၊ ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳသၚ် သွက်ဂွံကဵုပိုဉ်တ္ၚဲယးတေံ ဩဝ်ဒုၚ်တဲ ပိဏ္ဍပါတ် အဲဍိက်ညိကျာ်” ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။
တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဂှ် ဒုၚ်ကေတ်တဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ တီကေတ် တဳလမၞုံပိုည်ကျာ်တြဲ ဒုၚ်တဲတုဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞာဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴတုဲမ္ဂး ပါဲစ္ဍးအာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အခိၚ်လောန်ၜက်အာဗ္တံဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ကဵုစဳရေၚ်တဴ အာဟာရဘောဇိုန်မပြဲပြဲတုဲ “ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ဒးအခိၚ်ရ၊ ပဠေဝ်လဝ် ပိဏ္ဍပါတ်တုဲရ” ရဴဝွံ ကဵုဂရၚ်ပတီ အခိၚ်ကဵုပိုန် ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဖလာၚ်ယး ဗိုက်ပဠေဝ်သ္ၚာတုဲ သီုမထ္ၜဂိုၚ်ရပ်ကေတ်ဗဗေၚ်သ္ၚာ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳသၚ် က္ညပြာပ်စဴအာ သ္ၚိမေဏ္ဍကသေဌဳတုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲသၞာမလးပညပ်လဝ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သမ္ဘာ ကောန် ကောန်ခအှ် ဍိက် မေဏ္ဍကသေဌဳဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်ဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်တုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲမ္ဂး ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲအိုတ်ရ။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ် ကုညးဂမၠိုၚ်ဂှ် အတိုၚ်လၟေၚ်ရ၊ ဂလာန်ဓရ်ဂှ် ညးဍေံဂှ်ရော?--
ဂလာန်မစပ်ကဵုဒါနကီု ။ ပ ။ အာစိုပ်ဂံၚ်သကာ (သက်လှက်) ပ္ဍဲသာသနာကျာ်တြဲတုဲဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ ဟွံမွဲကဵုညးလျုၚ်ပတှ်ေ မသ္အာၚ်နူကျာ်ဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် (ဓရ်ဂှ်) ထေက်ကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက်လောန်ရ ။ ပ ။ ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒးကဵု တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲကီု ဓရ်ကီု သၚ်ကီုအိုတ်ရ၊ တဳလမၞုံပိုဉ်ဂှ် သ္ပတမ်နူတ္ၚဲဝွံတုဲ စဵုကဵုလအိတ်မျီု ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဥပးပြာပ်ခသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်သကအ်ဗ္ဒဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ ဩဝ်ဂိုၚ်သမ္တီလဝ်ညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ အလဵုလဵုဇကု ကၠောန်ၜိုတ်တဴ ခမဳသၚ် မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲ နကဵုစၞအာဟာရဘောဇိုန်မပြဲပြဲ စဵုကဵုတရိုပ်စိုတ် စဵုကဵုဒးဆေဝ်တာတုဲ ကျာ်တြဲကဵုပိုန်တုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်မပါဲထောံတဲ နူဗဗေၚ်တုဲဂှ် မေဏ္ဍကသေဌဳ ဂဇအ်မံၚ်မွဲဒၞာဲရ။ မေဏ္ဍကသေဌဳ မဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲဂှ် “ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် လုကဴကာလဗၞတ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘဒ္ဒိယ အဲဍိက် မိက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ် နကဵုဝတ်ပိဏ္ဍပါတ်လၟိုန်ဒမၠိ ကုခမဳသၚ် မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုမေဏ္ဍကသေဌဳ တီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵု) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကတ်ေ(ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုသကေက်သကာ ကဵုမြဟ်မြဴတုဲမ္ဂး ကတဵုနူဒၞာဲမဂဇအ်တုဲ က္ညစ္ဍးအာရ။
