၁၇၁။ ဝတ္ထုအမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်
၂၈၃။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုအခေါၚ်ယာဂု ကေုာံကွာၚ်ကဠောံမဍာတ်ကြိုအ် မစုတ်လဝ်ဍာ်သာဲသဂြာ (ကွာၚ်မြဳဗတဝ်သာဲ) ဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယးပြဟ်ဟေၚ် စဳရေၚ်တဴ ယာဂုမၞုံလအာတုပ်ကဵုပုၚ် (ယာဂုခတ်ခတ်၊ ပုၚ်ခ္ဍေက်) ကေုာံကွာၚ်ကဠောံမဍာတ်ကြိုအ် မစုတ်လဝ်ဍာ်သာဲသဂြာ (ကွာၚ်မြဳဗတဝ်သာဲ) ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယးပြဟ်ဟေၚ် တရိုပ်စိုတ်ပေၚ်ပၟိက် နကဵုယာဂုမၞုံလအာတုပ်ကဵုပုၚ် ကေုာံကွာၚ်မြဳဗတဝ်သာဲဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ အတိုၚ်စိုတ်နွံဂှ် ဟွံသ္ပပြဘိုဂ် ပ္ဍဲဇြပ်ကဵုပိုဉ်အိုတ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်မွဲတၠဂှ် တၞဟ်နသွက်ဂွံကဵုပိုဉ်ပ္ဍဲတ္ၚဲယး ဘိက်နိမန်လဝ် ခမဳသၚ်မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် “အဲဂွံစဳရေၚ်တဴ ခရော်သွဖျုန်ဂမၠိုၚ် လ္ၚီၜါကၠံမသုန်စှော် ကုခမဳဂမၠိုၚ်လ္ၚီၜါကၠံမသုန်စှော်မ္ဂး၊ သ္ဂောံဗဂိန်ကဵုဒါန် ခရော်သွဖျုန်မွဲခရော်မွဲခရော် ကုခမဳမွဲမွဲဇကုဇဳမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ” ရဴဝွံ ကသပ်ဒှ် ကုအမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် အမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ် အခိၚ်ကလိလောန်အာဗ္တံဂှ် စဳရေၚ်တဴ စၞစဘောဇိုန်မပြဲပြဲ မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကီု ခရော်သွဖျုန်ဂမၠိုၚ် လ္ၚီၜါကၠံမသုန်စှော်ကီုတုဲ “ယွံတဳလပိုဉ် ဒးအခိၚ်ကဵုပိုဉ်ရ၊ ပဠေဝ်ပဠေတ်လဝ် ပိဏ္ဍပါတ်တုဲရ” ရဴဝွံ ကဵုဂရၚ်ပတီ ဒးအခိၚ် ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ဗိုက်ပဠေဝ်သ္ၚာ ဂိုၚ်ကေတ်ဗဗေၚ်သ္ၚာတုဲ က္ညပြာပ်စဴအာ သ္ၚိအမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသၞာမလးပညပ်လဝ် မွဲဟာန်ကေုာံခမဳသၚ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်ဥပကာ ခမဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ကဵုပိုဉ်ရ၊ ခမဳဂမၠိုၚ် “ယွံဒကာ ဩဝ်ကဵုဗၞတ်ညိနာၚ်ဟေၚ်ညိ၊ ယွံဒကာ ဩဝ်ကဵုဗၞတ်ညိနာၚ်ဟေၚ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။
ယွံတဳလပိုဉ်တအ် “အမာတ်ဇၞော်ဝွံ ညးဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ရ” ရဴဝွံ တဳလပိုဉ်တအ်ညးဂမၠိုၚ် လ္ပဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဗၞတ်ညိနာၚ်ဗၞတ်ညိနာၚ်ဟေၚ်အိုတ်ညိ၊ “ကြက်ဗဂိန်ကဵုဒါန် ခရော်သွဖျုန်မွဲခရော် မွဲခရော် ကုခမဳမွဲမွဲဇကုရ ရဴဝွံ အဲဍိက် စဳရေၚ်လဝ် စၞစဘောဇိုန်မပြဲပြဲ မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကီု ခရော်သွဖျုန်ဂမၠိုၚ် လ္ၚီၜါကၠံမသုန်စှော်ကီုတုဲ စွံလဝ်ရ၊ တဳလပိုဉ်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် အတိုၚ်နွံပၟိက်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။
ယွံဒကာ ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂး ပွမကဵုဒါန်ဟွံမာန်သာ်ဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဗၞတ်ညိနာၚ်ဗၞတ်ညိနာၚ်ဟေၚ်အိုတ် ဟွံသေၚ်ရ၊ ဗွဲစၟတ်တုန် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယးပြဟ်ဟေၚ် ဟိုတ်မတရိုပ်စိုတ်ပေၚ်ပၟိက် နကဵုယာဂုမၞုံလအာတုပ်ကဵုပုၚ် ကေုာံကွာၚ်မြဳဗတဝ်သာဲဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ဗၞတ်ညိနာၚ်ဗၞတ်ညိနာၚ်ဟေၚ်အိုတ်ရ ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ် “တဳလပိုဉ်မဆာဲဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် သီုအဲမဂပ်ဝ်ဘိက်နိမန်လဝ် ဂွံသ္ပပြဘိုဂ်ယာဂု မၞုံလအာတုပ်ကဵုပုၚ် ညးအသာၚ်အိုတ်ရော? အဲ တၞဟ်နကဵုဒါန်အတိုၚ်နွံပၟိက်ဂှ် သၟဟ်ရထဒၟံၚ်ရဟွံသေၚ်ဟာ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်တုဲမ္ဂး ထေဲပၞောတ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ မိက်ပတိုန်ဒုဟ်ဒှ်တုဲ သီုမကဵုဗပေၚ်တဴ ဗဗေၚ်ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် “မိက်သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ် ဩဝ်သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ညိ၊ မိက်ရၚ်တၠုၚ်လေဝ် ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်ဏာအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ ပါဲစ္ဍးအာရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အလဵုဇကုကၠောန်ၜိုတ်ဥပကာ ခမဳသၚ်မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲ နကဵုစၞအာဟာရဘောဇိုန်မပြဲပြဲ စဵုကဵုတရိုပ်စိုတ် စဵုကဵုဒးဆေဝ်တာပဒေါံကၠေံတုဲမ္ဂး တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုပိုဉ်တုဲ အခိၚ်ပါဲကၠေံတဲ နူဗဗေၚ်တုဲဂှ် ဂဇံၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲရ။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ကဵုအမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ် မဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲဂှ် တီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုသကေက်သကာ ကဵုမြဟ်မြာတုဲမ္ဂး ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞာဲ က္ညပါဲစ္ဍးအာရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ က္ညစ္ဍးအာတုဲဟွံသက်ဂတာပ်လအ် ဒှ် ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာ ကုအမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ရ၊ ဒှ်သၠိုက်သ္ၚောံစိုတ်ရ။
“ယြဴဖဵုဂမၠိုၚ် ညးဂမၠိုၚ်မွဲသအာၚ် ဂပ်ဝ်ကလိဂွံအိုတ်ရ၊ ဖဵုဂမၠိုၚ်ဂှ်) အဲညးမွဲဓဝ်ဟေၚ် ဟွံကလိဂွံအိုတ်ရသွံ၊ ဗွဲစၟတ် ကုအဲဂှ် ဖဵုဂမၠိုၚ်မဂပ်ဝ်ကလိဂွံဂှ် ကလိဂွံဟွံသေၚ်အိုတ်ရ။ ဗွဲစၟတ် အဲ ဂပ်ဝ်ကလိဂွံဒဒှ်မၞိဟ် ဗွဲဟွံဒးရးရ၊ ဗွဲစၟတ် အဲ ဂပ်ဝ်ကလိဂွံဒဒှ်မၞိဟ် ဗွဲမ္ဒးရးဟွံသေၚ်ရ၊ (မုဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး) အဲ ထေဲပၞောတ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ မိက်ပတိုန်ဒုဟ်ဒှ်တုဲ သီုမကဵုဗပေၚ်တဴဗဗေၚ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် “မိက်သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ် ဩဝ်သ္ပပြဘိုဂ်ညိ၊ မိက်ရၚ်တၠုၚ်လေဝ် ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်ဏာအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ ပါဲစ္ဍးအာတုဲရ၊ ပသာ်ရော? ပွကုသိုလ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် အဲ ဂပ်ဝ်လ္ၚတ်ဆန်ၜန်ဒးဟာ၊ ပွသရာံပါပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ဂပ်ဝ်လ္ၚတ်ဆန်ၜန်ဒးဟာ” ရဴဝွံ (ဒှ်ဒၟံၚ်သၠိုက်သ္ၚောံစိုတ်ရ)။
ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် အမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ သီုမဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲဂှ် “ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် အဲဍိက် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ က္ညစ္ဍးအာတုဲဟွံသက်ဂတာပ်လအ် ဒှ် ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာရ၊ ဒှ်သၠိုက်သ္ၚောံစိုတ်ရ။
‘(ယြဴဖဵုဂမၠိုၚ် ညးဂမၠိုၚ်မွဲသအာၚ် ဂပ်ဝ်ကလိဂွံအိုတ်ရ၊ ဖဵုဂမၠိုၚ်ဂှ်) အဲညးမွဲဓဝ်ဟေၚ် ဟွံကလိဂွံအိုတ်ရသွံ၊ ဗွဲစၟတ် ကုအဲဂှ် ဖဵုဂမၠိုၚ်မဂပ်ဝ်ကလိဂွံဂှ် ကလိဂွံဟွံသေၚ်အိုတ်ရ။ ဗွဲစၟတ် အဲ ဂပ်ဝ်ကလိဂွံဒဒှ်မၞိဟ် ဗွဲဟွံဒးရးရ၊ ဗွဲစၟတ် အဲ ဂပ်ဝ်ကလိဂွံဒဒှ်မၞိဟ် ဗွဲမ္ဒးရးဟွံသေၚ်ရ၊ (မုဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး) အဲ ထေဲပၞောတ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ မိက်ပတိုန်ဒုဟ်ဒှ်တုဲ သီုမကဵုဗပေၚ်တဴဗဗေၚ် ခမဳဂမၠိုၚ် “မိက်သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ် ဩဝ်သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ညိ၊ မိက်ရၚ်တၠုၚ်လေဝ် ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်ဏာအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ ပါဲစ္ဍးအာတုဲရ၊ ပသာ်ရော? ပွကုသိုလ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် အဲ ဂပ်ဝ်ဆန်ၜန်ဒးဟာ၊ ပွသရာံပါပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ဂပ်ဝ်လ္ၚတ်ဆန်ၜန်ဒးဟာ” ရဴဝွံ (ဒှ်ဒၟံၚ်သၠိုက်သ္ၚောံစိုတ်ရ)။
ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် မသာ်ရော? ပွကုသိုလ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် အဲဍိက် ဂပ်ဝ်လ္ၚတ်ဆန်ၜန်ဒးဟာ၊ ပွသရာံပါပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ဂပ်ဝ်လ္ၚတ်ဆန်ၜန်ဒးဟာ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီရ။
ယွံဒကာ သ္ပတမ်နူတၠအဲ ဘိက်နိမန် ဂကောံခမဳမၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲ သွက်ဂွံကဵုပိုဉ် ပ္ဍဲတ္ၚဲယးဂှ်တုဲ ဂပ်ဝ်လ္ၚန်ဆန်ၜန် ပွကုသိုလ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ သ္ပတမ်နူတၠအဲ ကဵုဒါန်မပုၚ်မွဲမွဲမ ကဵုခမဳမွဲမွဲဇကုဂှ်တုဲ ဂပ်ဝ်လ္ၚတ််ဆန်ၜန် ပွကုသိုလ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲရ၊ ဂပ်ဝ်ပတိတ်ဇြဟတ် ပွကုသိုလ် မလေပ်ကဵုကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တုဲရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော် ဓရ်သဒ္ဓါၜတ်ဂှ် “ကုအဲ ကလိဂွံဗွဲမ္ဒးရးရဂး၊ အဲ ဂပ်ဝ်ကလိဂွံ ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ အဲ ဂပ်ဝ်လ္ၚတ်ဆန်ၜန် ပွကုသိုလ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲရ၊ အဲ ဂပ်ဝ်ပတိတ်ဇြဟတ် ပွကုသိုလ် မလေပ်ကဵုကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တုဲရ” ရဴဝွံ မြဟ်မြာသတိုတ် စိုတ်တိုန်ဒှ်တုဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞာဲတုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴတုဲ ပါဲစ္ဍးအာရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုဂကောံခမဳ ကောံဓရီုတုဲမ္ဂး “ယွံခမဳတအ် ဝေၚ်ကၠေံ မပ်ဝ်ဘိက်နိမန်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်ယာဂု ညးသအာၚ်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက် ခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။
တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် တြုံမလ္ၚုသၟး(နူမဂ်ဖိုလ်)ဂမၠိုၚ်ဂှ် သီုမဂပ်ဝ်ဘိက်နိမန်လဝ် ပ္ဍဲဌာန်မွဲသအာၚ်ဂှ် သ္ပပြဘိုဂ်ယာဂုမၞုံလအာတုပ်ကဵုပုၚ် ညးသအာၚ်အိုတ်ရော?
ယွံခမဳတအ် (ပွခမဳဂမၠိုၚ်သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဟီုဂရိုဟ်တုဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး “ယွံခမဳတအ် ခမဳမဂပ်ဝ်ဘိက်နိမန်လဝ် ပ္ဍဲဌာန်မွဲသအာၚ်ဂှ် ဟဂပ်ဝ်သ္ပပြဘိုဂ် ယာဂုမၞုံလအာတုပ်ကဵုပုၚ် ညးသအာၚ်ရ၊ ကုခမဳမသ္ပပြဘိုဂ်ဂှ် ဂပ်ဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုဓရ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။
