၁၆၅။ ပွမဒုၚ်ဗဂိန် ဗဂိန်လီုတုဲ
၂၇၅။ ပ္ဍဲကာလမွဲအခိၚ် ခမဳဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ် ပ္ဍဲကာသိရးဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ သွက်ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ က္ညအာတဴ ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်တရဴ ဟွံကလိဂွံ ဘောဇိုန်မဒှ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် မဒှ်ပြဲပြဲ အတိုၚ်နွံပၟိက်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်အိုတ်ရ၊ စၞစသတ််ဆုဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် နွံရ၊ ကပ္ပိယကာရကလေဝ် ဟွံမွဲရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် မၞုံကဵုပွမဍောၚ်ၜိုတ်ဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပ္ဍဲဘာဝေဠုဝန် မဒှ်ဒၞာဲကဵုစၞ ကုယန်လမ္စံက်ဂမၠိုၚ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ်တတုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲမ္ဂး ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲအိုတ်ရ၊ ပွမဟီုဂလာန်ဆက်မိတ် ဗွဲမိပ်စိုတ်အိုဟ်တၟိုဟ်ကေုာံခမဳအာဂန္တုကဂမၠိုၚ်မွဲစွံဂှ် ဒှ်အခိုက်အလေံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂမၠိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် “ယွံခမဳတအ် မိပ်ဇြိပ်ထတ်ယုက်အိုတ်ဟာ၊ ယိုပ်ယာပ်အိုတ်ဟာ၊ သီုဟွံဍောၚ်ၜိုတ်ဂှ် ဂွံကၠုၚ်တဴ တရဴအဓာတ်မဂၠိၚ်သ္ၚောဲအိုတ်ဟာ၊ ယွံခမဳတအ် မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် မုရဴနူဌာန်မွဲ ကၠုၚ်အိုတ်ရာ? ရဴဝွံ သၟာန်တိုန်ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ။
မိပ်ဇြိပ်ထတ်ယုက်အိုတ်ရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ်၊ ယိုပ်ယာပ်အိုတ်ရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ်၊ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ပိုဲဍိက်တတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ် ပ္ဍဲကာသိရးဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ သွက်ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ က္ညကၠုၚ်တဴ ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်တရဴ ဟွံကလိဂွံ ဘောဇိုန်မဒှ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် မဒှ်ပြဲပြဲ အတိုၚ်နွံပၟိက် ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်အိုတ်ရ၊ စၞစသတ်ဆုဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် နွံရ၊ ကပ္ပိယကာရကလေဝ် ဟွံမွဲရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် မၞုံကဵုပွမဍောၚ်ၜိုတ်ဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ သ္ဒးကၠုၚ်တဴ တရဴအဓာန် မဂၠိၚ်သ္ၚောဲအိုတ်ရ ရဴဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး–
“ယွံခမဳတအ် ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲ ဆဵုညာတ်ဒး စၞးသတ််ဆုမ္ဂး၊ ကပ္ပိယကာရကလေဝ် ဟွံမွဲမ္ဂး အလဵုဇကု ရၚ်တၠုၚ်ကေတ်တုဲမ္ဂး ပ္ဍဲအခိၚ်မဆဵုညာတ် ကပ္ပိယကာရကဂမၠိုၚ်ဂှ် ဖျေံစွံပ္ဍဲတိတုဲ ဒုၚ်ဗဂိန်တုဲမ္ဂး တၞဟ်နသ္ပပြဘိုဂ်ဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ၊ ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမဒုၚ်ဗဂိန် သတ်ဆု မဗဂိန်လီုတုဲဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။
၂၇၆။ ပ္ဍဲကာလမွဲအခိၚ် ကုဗဗၞးမွဲတၠဂှ် ကလိဂွံလ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် “အဲသ္ဂောံကဵုဒါန် ကုသၚ်မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲ နကဵုလ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ” ရဴဝွံ ကသပ်ဒှ် ကုဗဗၞးဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ ဟီုဂလာန်မိပ်စိုတ်အိုဟ်တၟိုဟ် ဆက်မိတ်ကေုာံတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲမွဲစွံရ၊ ဟီုပတုဲကၠေံဂလာန် ထေက်ကဵုမိပ်စိုတ်တအိုဟ်တၟိုဟ် ထေက်ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်တုဲ ဂဇအ်ကေတ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲတုဲမ္ဂး “တၞဟ်နသွက်ဂွံကဵုပိုဉ် ပ္ဍဲတ္ၚဲယးတေံ တြနာဲဂေါတမ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳသၚ် ဩဝ်ဒုၚ်တဲ ပိဏ္ဍပါတ်အဲဍိက်ညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဂှ် ဒုၚ်ကေတ်တဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် တီကေတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဒုၚ်တဲတုဲ ပါဲစ္ဍးအာရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်မကလိလောန််အာဗ္တံဂှ် စဳရေၚ်တဴ စၞစဘောဇိုန်မပြဲပြဲတုဲ “ယွံတြနာဲဂေါတတမ ဒးအခိၚ်ကဵုပိုဉ်ရ၊ ပဠေဝ်ပဠေတ်လဝ် ပိဏ္ဍပါတ်တုဲရ” ရဴဝွံ ကဵုဂရၚ်ပတီ ဒးအခိၚ် ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ဗိုက်ပဠေဝ်သ္ၚာ ဂိုၚ်ကေတ်ဗဗေၚ်သ္ၚာတုဲ က္ညပြာပ်စဴအာသ္ၚိဗဗၞးဂှ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲသၞာမလးပညပ်လဝ် မွဲဟာန်ကေုာံခမဳသၚ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် အလဵုဇကု ကၠောန်ၜိုတ်ဥပကာ ခမဳသၚ်မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲ နကဵုစၞအာဟာရ ဘောဇိုန်မပြဲပြဲ စဵုကဵုတရိုပ်စိုတ် စဵုကဵုဒးဆေဝ်တာ ပဒေါံကၠေံတုဲမ္ဂး အခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပါဲကၠေံအာ နူဗဗေၚ်တုဲဂှ် ဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲရ။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ကဵုဗဗၞး မဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲဂှ် တီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုသကေက်သကာ ကဵုမြဟ်မြာတုဲမ္ဂး ဒၠိုက်ကတဵုတူဒၞာဲ က္ညပါဲစ္ဍးအာရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ က္ညစ္ဍးအာတုဲဟွံသက်ဂတာပ်လအ် “ယြဴတၞဟ်နဖဵုပွမကဵုဒါန် ရဴဝွံမ္ဂး ‘ကြက်ကဵုဒါန် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိဂမၠိုၚ်မွဲ အဲ ဘိက်နိမန် သၚ်မၞုံပဓာန််ဍေံကျာ်တြဲရ၊ တၞဟ်နကဵုဒါန် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိဂမၠိုၚ်ဂှ် အဲဝိုတ်အာရ၊ အဲဂွံရၚ်တၠုၚ်ဏာအာရှာမ် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိ နကဵုကၠာၚ်ဂမၠိုၚ်ကီု နကဵုနုၚ်ဂမၠိုၚ်ကီုမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ” ရဴဝွံ ကသပ်ဒှ် ကုဗဗၞးဂှ်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်ဏာအာရှာမ် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိ နကဵုကၠာၚ်ဂမၠိုၚ်ကီု နကဵုနုၚ်ဂမၠိုၚ်ကီုတုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ ဂဇအ်ကေတ် ပ္ဍဲဒၞာဲမွဲတုဲမ္ဂး “ယွံတြနာဲဂေါတမ အဲဍိက် တၞဟ်နဖဵုပွမကဵုဒါန် ရဴဝွံမ္ဂး ‘ကြက်ကဵုဒါန် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာ်တၟိဂမၠိုၚ်ရ’ဂှ် ဘိက်နိမိန် သၚ်မၞုံပဓာန်ဍေံကျာ်တြဲရ၊ အဲဍိက် တၞဟ်နကဵုဒါန် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိဂမၠိုၚ်ဂှ် ဝိုတ်အာရ၊ တြနာဲဂေါတမ ဩဝ်ဒၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လ္ၚဴတၟိ ကေုာံဍာ်သာဲတၟိ အဲဍိက်ညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
ယွံဗဗၞး ယဝ်ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဩဝ်ကဵုဒါန် ကုခမဳဂမၠိုၚ်ညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဒှ်ကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵု ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဗၞတ်ညိနာၚ်တုဲလေဝ် ဒေါံရ ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံအိုတ်ရ၊ ဗ္စာရဏာတုဲလေဝ် ပါဲဒဝ်ကၠေံအိုတ်ရ၊ သၚ်အိုတ်သီုလေဝ် ဒေါံရ ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံရ၊ ခမဳဂမၠိုၚ် မၞုံကဵု‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟါ ရဴဝွံမ္ဂး ဟဂပ်ဝ်ဒှ်တုဲ ဟွံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်အိုတ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ဩဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်အိုတ်ညိ၊ ဩဝ်သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ညိ၊ ယွံခမဳတအ် ဃောကဵုပိုဉ် ခမဳမဆေဝ်ဒဝ်ဒး ရဴဝွံမ္ဂး ဒေါံရဂှ် ဘောဇိုန်မဂပ်ဝ်ရၚ်တၠုၚ် နူဌာန်ဘိက်နိမိန်ကဵုပိုဉ်ဂှ် သီုဟွံသ္ပအတိရိတ်ဝိနယ်ကမ် တၞဟ်နသ္ပပြဘိုဂ် ကဵုအခေါၚ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
