၆.၃။ သုတ်ဓမ္မစက်
၁၃။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကော်လၟိၚ်တိုန် ခမဳပဉ္စဝဝ်ဂမၠိုၚ်ရ—
ယွံခမဳတအ် ညးမဒှ်ခမဳဂှ် ဟဂပ်ဝ်သွိုန်ဗဗိုန်သိပ်ဂၠိပ် လအိတ်ဂမၠိုၚ်ၜါပြကာအိုတ်ရ၊ ညးမ္ဂးၜါပြကာအိုတ်ဂှ်ရော? ပွမပတိတ်ဇြဟတ်ဗက်စ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ ဗွဲအစောံမဗာန်ခြပ်ကဵုတသိုခ်ကာမဂုဏ် ပ္ဍဲကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ် ယုတ်သဝ်တုဲ မဒှ်ဒ္ဂေတ်ညးကွာန်ဂမၠိုၚ် ဒှ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ပုထုဇန်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ မဟွံသေၚ်ကဵုဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်အရဳဂမၠိုၚ် မဟွံစိုန်စကီုစပ်ကေုာံဒတုဲဖဵုကီု ပွမပတိတ်ဇြဟတ်ဖဍောၚ်ၜိုတ်ဇကု မလေပ်ကတဵုဗဒှ်ကဵုဒဒိုခ်ကာယစိုတ် မဟွံသေၚ်ကဵုဒ္ဂေတ်အရဳဂမၠိုၚ် မဟွံစိုန်သကီုစပ်ကေုာံဒတုဲဖဵုကီု ၜါပြကာဝွံရ
ယွံခမဳတအ် ဟွံပြာပ်အာ လအိတ်ဂမၠိုၚ်ၜါပြကာဝွံတုဲ ဒ္ဂေတ်မဒှ်တဲလဒေါဝ် ကျာ်တြဲမဂပ်ဝ်ကဵုတီကေတ်ဗွဲတၟေၚ် မလေပ်သ္ပကဵုမတ်ပညာ မလေပ်သ္ပကဵုလညာတ်ဉာဏ်ဂှ် ဒှ်တဴတၞဟ်နသွက်ကိလေသဂွံလလမ်ရ၊ ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ဂွံတီ နကဵုဉာဏ်တၟေၚ်ရ၊ ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ဂွံတီ သစ္စပန်ပြကာရ၊ ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ဂွံသ္ပဇၞောဝ်မတ် နိဗ္ဗာန်ရ။
ယွံခမဳတအ် ဒ္ဂေတ်မဒှ်တဲလဒေါဝ် ကျာ်တြဲ မဂပ်ဝ်တီကေတ်ဗွဲတၟေၚ် မလေပ်သ္ပကဵုမတ်ပညာ မလေပ်သ္ပကဵုလညာတ်ဉာဏ်ဂှ် ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ကိလေသဂွံလလမ် တၞဟ်နသွက်ဂွံတီ နကဵုဉာဏ်တၟေၚ် တၞဟ်နသွက်ဂွံတီသစ္စပန်ပြကာ တၞဟ်နသွက်ဂွံသ္ပဇၞောဝ်မတ်နိဗ္ဗာန်ဂှ် ညးဍေံရော?
အရိယမဂ် မၞုံကဵုအၚ်္ဂဒ္စာံပြကာဝွံဟေၚ်ရ။
အရိယမဂ် မၞုံကဵုအၚ်္ဂဒ္စာံပြကာဝွံညးဍေံရော? ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ လညာတ်ဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာသၚ်္ကပ္ပ’ ကသပ်ဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာဝါစာ’ ဂလာန်ဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာကမ္မန္တ’ ကမၠောန်ဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာအာဇဳဝ’ ပွမဂယိုၚ်လမျီုဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာဝါယာမ’ ပွမပတိတ်ဇြဟတ်ဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာသတိ’ ပွမဗှ်ဗၞုဟ်ဍာံစၟတ်၊ ‘သမ္မာသမာဓိ’ ပွမတန်ကြန် ဍာံစၟတ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ဒ္ဂေတ်မဒှ်တဲလဒေါဝ်ကျာ်တြဲ မဂပ်ဝ်ကဵုတီကေတ်ဗွဲတၟေၚ် မလေပ်သ္ပကဵုမတ်ပညာ မလေပ်သ္ပကဵုလညာတ်ဉာဏ်ဂှ် ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ကိလေသဂွံလလမ်ရ၊ ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ဂွံတီ နကဵုဉာဏ်တၟေၚ်ရ၊ ဒှ်တဴတၞဟ်နသွက်ဂွံတီသစ္စပန်ပြကာရ၊ ဒှ်တဴ တၞဟ်နသွက်ဂွံသ္ပဇၞောဝ်မတ် နိဗ္ဗာန်ရ။
၁၄။ ယွံခမဳတအ် ဣဝွံတုန် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒဒိုခ်ရောၚ်၊ ပွမဒးတန်ပဋိပန္ဓိလေဝ်ဒဒိုခ်ရ၊ ပွမဒးဗျုလေဝ် ဒဒိုခ်ရ၊ ပွမဒးယဲလေဝ် ဒဒိုခ်ရ၊ ပွမဒးချိုတ်လေဝ် ဒဒိုခ်ရ၊ ပွမဒးပတဴမွဲစွံကေုာံညးသ္ဍိုက်ဆာန်လေဝ် ဒဒိုခ်ရ၊ ပွမပြးဆာဲသာဲခြာ ကေုာံညးသ္ဍိုက်ဆာန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဒဒိုခ်ရ၊ ပွမဟွံကလိဂွံ အရာနွံပၟိက်ဂှ်လေဝ် ဒဒိုခ်ရ၊ ဗွဲမခမ္ဍန်မ္ဂး ခန္ဓဂမၠိုၚ်မသုန်ပြကာ မဒှ်အာရီုအရာစောဲလာံလေဝ် ဒဒိုခ်အိုတ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ဣဝွံတုန် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဟိုတ်ဒဒိုခ်ကတဵုဒှ်ရောၚ်၊ ယြဴတဏှာမွဲလေပ်ကဵုကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဘဝတၟိရ၊ ဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပွမသ်ဍိုက်မၠိုက် ပွမထၞောန်စပ်ရ၊ လေပ်သ္ဍိုက်မၠိုက်ပ္ဍဲအာရီုဂှ်ဂှ် ဗွဲမလောန်ရ၊ ‘တဏှာ’ ပွမထၞေန်စပ်ဂှ် ညးဍေံရော? ‘ကာမတဏှာ’ ပွမထၞေန်စပ်ပ္ဍဲကာမဘုံဂမၠိုၚ် ‘ဘဝတဏှာ’ ပွမထၞေန်စပ်မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံသဿတဒိဋ္ဌိ မဂိုၚ်ကေတ်ရဴဝွံမ္ဂး တန်တဴလၟိုန် ‘ဝိဘဝတဏှာ’ ပွမထၞေန်စပ်မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံဥစ္ဆောဒဒိဋ္ဌိ မဂိုၚ်ကေတ်ရဴဝွံမ္ဂး ချိုတ်မ္ဂးပိုတ်ဂမၠိုၚ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ဣဝွံတုန် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်အရာဒဒိုခ်ပၠိုတ်ရောၚ်၊ အရာဒဒှ်ပၠိုတ်လလမ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အရာ ‘တဏှာ’ ပွမထၞေန်စပ်ဂှ်ဟေၚ် ပၠိုတ်အာမသက္ကုသၟေဟ် ပွမစောဲစပ်ကၠေံစ္ဍးအရာပၠိုတ်လလမ် အရာသၠးကၠေံ အရာသၠးကၠေံမွဲလှ်ေပၠန် အရာတိတ်ဗၠး အရာမဟွံဗာန်ခြပ်ဂှ်ဟေၚ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ဣဝွံတုန် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒ္ဂေတ်ဒှ်ဟိုတ်အာစိုပ် (နိဗ္ဗာန်) ဒှ်အရာဒဒိုခ်ပၠိုတ်ရောၚ်၊ အရိယမဂ်ဝွံ မၞုံအၚ်္ဂဒ္စာံပြကာရ၊ အၚ်္ဂဒ္စာံပြကာမ္ဂးဂှ် ညးဍေံရော? ‘သမ္မဒိဋ္ဌိ’ လညာတ်ဍာံစၟတ် ‘သမ္မသၚ်္ကပ္ပ’ ကသပ်ဍာံစၟတ် ။ ပ ။ ‘သမ္မာသမာဓိ’ ပွမတန်ကြန်ဍာံစၟတ်ဂမၠိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲဒုက္ခသစ္စ ဉာဏ်ပိပြကာ
၁၅။ ယွံခမဳတအ် “ဣဓရ်ဝွံ ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒဒိုခ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (ဒုက္ခသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲကျာ်ရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (သစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ်ဂှ် ဗွဲစၟတ် ထေက်ကဵုပိုၚ်ခြာတီကေတ် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒဒိုခ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (ဒုက္ခသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲကျာ်ရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကိစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “ပိုၚ်ခြာတီကေတ် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒဒိုခ်ဂှ်တုဲရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (ဒုက္ခသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကတဉာဏ်)
ပ္ဍဲသမုဒယသစ္စ ဉာဏ်ပိပြကာ
ယွံခမဳတအ် “ဣဓရ်ဝွံ ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဟိုတ်ဒဒိုခ်ကတဵုဒှ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (သမုယသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠု်ၚရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (သစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “ဂပ်ဝ်ပါဲကၠေံ ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဟိုတ်ဒဒိုခ်ကတဵုဒှ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (သမုဒယသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပ်ကခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကိစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “ဂပ်ဝ်ပါဲကၠေံ ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဟိုတ်ဒဒိုခ်ကတဵုဒှ်ဂှ်တုဲ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (သမုဒယသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပာကဋ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ (ကတဉာဏ်)
ပ္ဍဲနိရောဓသစ္စ ဉာဏ်ပိပြကာ
ယွံခမဳတအ် “နိဗ္ဗာန်ဝွံ ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်အရာဒဒိုခ်ပၠိုတ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (နိရောဓသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်ပိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (သစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “ဂပ်ဝ်သ္ပဇၞောဝ်မတ် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်အရာဒဒခိုခ်ပၠိုတ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (နိရောဓသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကိစ္စဉာဏ)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “သ္ပဇၞောဝ်မတ် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဟိုတ်ဒဒိုခ်ပၠိုတ်ဂှ်တုဲရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (နိရောဓသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကတဉာဏ်)
ပ္ဍဲမဂ္ဂသစ္စ ဉာဏ်ပိပြကာ
ယွံခမဳတအ် “ဓရ်ဝွံ ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒ္ဂေတ် ဒှ်ဟိုတ်အာစိုပ် (နိဗ္ဗာန်) ဒှ်အရာဒဒိုခ်ပၠိုတ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (မဂ္ဂသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (သစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “ဂပ်ဝ်ဇၞော်ပၟဝ် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒ္ဂေတ် ဒှ်ဟိုတ်အာစိုပ် (နိဗ္ဗာန်) ဒှ်အရာဒဒိုခ်ပၠိုတ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (မဂ္ဂသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကိစ္စဉာဏ်)
ယွံခမဳတအ် အဲကျာ် “ဂပ်ဝ်ဇၞော်ပၟဝ် ဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ် မဒှ်ဒ္ဂေတ် ဒှ်ဟိုတ်အာစိုပ် (နိဗ္ဗာန်) ဒှ်အရာဒဒိုခ်ပၠိုတ်ဂှ်တုဲရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲဓရ် (မဂ္ဂသစ္စ) ဂမၠိုၚ် မဟွံကေၚ်မိၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာ (ဟွံကတဵုဒှ်ကျာ်ဏီ) ဂှ် မတ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ကုအဲရ၊ လညာတ်ဉာဏ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြကာဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ပညာ’ ဉာဏ်မတီ ဗွဲတၟေၚ်ပကာရ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဉာဏ် မထပက်ခၠၚ်တီကေတ် ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ၊ လျးအရံၚ်ပညာ ကတဵုဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ်ရ။ (ကတဉာဏ်)
အခိၚ်ဒုၚ်ဝန်ကတဵုဒှ်ကျာ်
၁၆။ ယွံခမဳတအ် ပ္ဍဲဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ်ပန်ပြကာဝွံ လုကဴကာလဗၞတ် လညာတ်ဉာဏ်ဍာံစၟတ် မၞုံကဵုဂတးဂတန်ပိပြကာ မၞုံကဵုအကာဲအရာစှ်ၜါ မဟွံသအးဇ္ၚးရဴဝွံဏီ ပ္ဍဲလိုက်သွဝ် မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံ ဒေဝတဴ ဒေဝတဴမရာရ် ဗြီု ကေုာံလိုက်မၞိဟ် မွဲဟာန်ကေုာံသမဏဗြာဟ္မဏ သၟိၚ်မဂၠိုၚ်မၞိဟ်မဂၠိုၚ်ဂှ် ထပက်ခၠၚ်ဂြၚ်တီကေတ် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်မပြဲ ဟွံမွဲပတောံၜတ်တုဲရ ရဴဝွံ အဲဟွံဒုၚ်ဝန်ဏီရ။
ယွံခမဳတအ် ပ္ဍဲဓရ်ဍာံအရဳဂမၠိုၚ်ပန်ပြကာဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ်လညာတ်ဉာဏ်ဍာံစၟတ် မၞုံကဵုဂတးဂတန်ပိပြကာ မၞုံကဵုအကာဲအရာစှ်ၜါ မသအးဇ္ၚးကၠုၚ်ရဴဝွံဂှ်ဟေၚ် ပ္ဍဲလိုက်သွဝ် မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံဒေဝတဴ ဒေဝတဴမာရ် ဗြီု ကေုာံလိုက်မၞိဟ် မွဲဟာန်ကေုာံသမဏဗြဟ္မဏ သၟိၚ်မဂၠိုၚ်မၞိဟ်မဂၠိုၚ်ဂှ် ထပက်ခၠၚ်ဂြၚ်တီကေတ် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်မပြဲ ဟွံမွဲပတောံၜတ်တုဲရ ရဴဝွံ အဲဒုၚ်ဝန်ရ။ အရဟတ္တဖိုလ် မတိတ်ဗၠး (နူကိလေသဂမၠိုၚ်) အဲဂှ် ဟွံလီုလာ်ရ၊ ဣဝွံတုန် ဘဝမဒှ်လအိတ်မုဟ်၊ ပ္ဍဲကာလလၟုဟ် သွက်ဂွံဒးကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဘဝတၟိမွဲလှ်ေပၠန် ဟွံမွဲရ ရဴဝွံ လညာတ်ဉာဏ် (ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏ်) ဒှ်ပြာကဋ် ကုအဲရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။
တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂးတိုန်ဂလာန်ဝွံမ္ဂး ခမဳပဉ္စဝဝ်ဂမၠိုၚ်မသုန်ဇကု သ္ဍိုက်မၠိုက်ဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဓရ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်အိုတ်ရ။
တွံတဴ ဓရ်ဒေသနာ အရေဝ်ပဠးသက်သက် ဟွံဖက်ကဵုဂါထာဝွံမ္ဂး ဓရ်မၞုံသဘဴပွမကတဵုဒှ်အိုတ်သီုဂှ် မၞုံသဘဴပွမပၠိုတ်ရ ရဴဝွံ ‘သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်’ မတ်ဓရ် မဟွံမွဲကဵုမၠိုက်ကၠိုက်လ္ၚေၚ် (ကိလေသ) ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ကုတဳလပိုဉ်ကောဏ္ဍညရ။
ဒေဝတဴဗြီုဂမၠိုၚ် ပၟိၚ်ပၟဟ်ကြီုဇာတိုန်
၁၇။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံတဴဓရ်ဓမ္မစက်မ္ဂး “အပ္ဍဲဂြိုပ်ဣသိပါတမနိဂဒါဝိုန် ဇရေၚ်ဍုၚ်ဗာရာဏသဳဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံတဴဓရ်ဓမ္မစက် မဟွံမွဲပထောံၜတ် ပ္ဍဲလောကခမဳဗဗၞး ဒေဝတဴ ဒေဝတဴမာရ်ဗြီု ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲလေဝ် တွံဟွံမာန်ရ” ရဴဝွံ ဒေဝတဴဘုမ္မဇဵုဂမၠိုၚ် ပၟိၚ်ပၟဟ်တိုန်ရမျာၚ်ကဵုသာဓုကာ အဆက်အဆက်အိုတ်ရ။
သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဗရုရမျာၚ်ကဵုသာဓုကာ ဒေဝတဴဘုမ္မဇဵုဂမၠိုၚ်တုဲ “အပ္ဍဲဂြိုပ်ဣသိပါတနမိဂဒါဝိုန် ဇရေၚ်ဍုၚ်ဗာရာဏသဳဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံတဴဓရ်ဓမ္မစက် မဟွံမွဲပတောံၜတ် ပ္ဍဲလောက ခမဳ ဗဗၞး ဒေဝတဴ ဒေဝတဴမာရ် ဗြီု ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲလေဝ် တွံဟွံမာန်ရ” ရဴဝွံ ဒေဝဴစာတုမဟာရာဇ်ဂမၠိုၚ် ပၟိၚ်ပၟဟ်တိုန်ရမျာၚ် ကဵုသာဓုကာအဆက်အဆက်အိုတ်ရ။ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဗရုရမျာၚ်ကဵုသာဓုကာ ဒေဝတဴစာတုမဟာရာဇ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဒေဝတဴတာဝတိံဂမၠိုၚ် ။ ပ ။ ဒေဝတဴယာမာဂမၠိုၚ် ။ ပ ။ ဒေဝတဴတုသိတာဂမၠိုၚ် ။ ပ ။ ဒေဝတဴနိမ္မာနရတိဂမၠိုၚ် ။ ပ ။ ဒေဝတဴပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိဂမၠိုၚ် ။ ပ ။ “အပ္ဍဲဂြိုပ်ဣသိပါတနမိဂဒါဝိုန် ဇရေၚ်ဍုၚ်ဗာရာဏသဳဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံတဴဓရ်ဓမ္မစက် မဟွံမွဲပတောံၜတ် ပ္ဍဲလောက ခမဳ ဗဗၞး ဒေဝတဴ ဒေဝတဴမာရ် ဗြီု ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲလေဝ် တွံဟွံမာန်ရ” ရဴဝွံ ဗြီုဂမၠိုၚ် ပၟိက်ပၟဟ်တိုန်ရမျာၚ်တုဲ သာဓုကာ အဆက်အဆက်အိုတ်ရ။
ရဴဝွံဟေၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အခါဂှ် ကာလဂှ် စဵုကဵုစိုပ်ဍုၚ်ဗြီု (အကနိဋ္ဌ) ဗရုရမျာၚ်ကဵုသာဓုကာ ဗျာပ်တိုန်အာရ၊ ကလောကဓာတ် မွဲဠက်စက္ကဝါဝွံလေဝ် ကသဳချဳဇတဝ်ရ၊ ကသဳချဳဇတဝ်ဗွဲမသကာတ်ရ၊ ကသဳချဳဇတဝ်ပွဳပွူရ၊ လျးအရံၚ်မဇၞော်လှဲ ဟွံမွဲဗၞတ်တွဵုလေဝ် လောန်ၜက်အာအာနုဘဴဒေဝတဴဂမၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ပြာကဋ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲလိုက်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကြီုဂအောတ်တိုန်ဥဒါန် ရဴဝွံမ္ဂး “ယွံခမဳတအ် ကောဏ္ဍည တီဓရ်သစ္စပန်ပြကာတုဲရောၚ်သွံ၊ ယွံခမဳတအ် ကောဏ္ဍည တီဓရ်သစ္ပပန်ပြကာတုဲရောၚ်သွံ” ရ။ ဟိုတ်မကြီုဂအောတ်တိုန် ဥဒါန်ဝွံဟေၚ် ကုတဳလပိုဉ်ကောဏ္ဍညဂှ် ဒှ်အာယၟု ရဴဝွံမ္ဂး “အညာသိကောဏ္ဍည” ဟေၚ်ရ။
၁၈။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တဳလပိုဉ်ကောဏ္ဍည ညာတ်ကေတ်ဓရ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်ဓရ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ တီကေတ် ဓရ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ တၞီလပ်အာဓရ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ကလိလောန်အာသၠေဟ်ပၟာတုဲဂှ်ဒှ်တုဲ စာ်စ္ဍးနူချပ်သၠေဟ်ပၟာ သ်ာတေံဟာ, သာ်ဏအ်ဟာတုဲဂှ်ဒှ်အုဲ အာစိုပ်ဂံၚ်သကာ (သက်လှက်) ပ္ဍဲသာသနာကျာ်တြဲတုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမွဲကဵုညးလျုၚ်ပတှ်ေ မသအာၚ်နူကျာ်ဂှ်ဒှ်တုဲ “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် အဲဍိက် မိက်ကလိဂွံဒဒှ်ထပိုဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ၊ မိက်ကလိဂွံဒဒှ်ခမဳပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။
“ယွံခမဳ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဓရ် ဗွဲမ္ဒးရးတုဲရ၊ တၞဟ်နသ္ပကၠေံလအိတ်ဒဒိုခ် ဩဝ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ဗွဲမ္ဒးရးညိ” ရဴဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂးရ။ ဂလာန်ဂှ်ဟေၚ် တဳလပိုဉ်အညာသိကောဏ္ဍညဂှ် ဒှ်အာခမဳပယျၚ်တုဲရောၚ်။
၁၉။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဒၠောံဗတောန်ဝေတ်စၞောန်ထ္ၜးခမဳဂမၠိုၚ် မသှ်ေသၟေဟ်နူတဳလပိုဉ်အညာသိကောဏ္ဍည နကဵုဂလာန်ဓရ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ဝေတ်စၞောန်ထ္ၜး နကဵုဂလာန်ဓရ်အိုတ်မ္ဂး “ဓရ်မၞုံသဘဴပွမကတဵုဒှ်အိုတ်သီုဂှ် မၞုံသဘဴပွမပၠိုတ်ရ” ရဴဝွံ ‘သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်’ မတ်ဓရ် မဟွံမွဲကဵုမၠိုက်ကၠိုက်လ္ၚေၚ် (ကိလေသ) ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ကုတဳလပိုဉ်ဝပ္ပကီု ကုတဳလပိုဉ်ဘဒ္ဒိယကီုရ။
တဳလပိုဉ်ဝပ္ပ တဳလပိုဉ်ဘဒ္ဒိယဂမၠိုၚ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ တီကေတ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ တၞီလုပ်အာဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ကလိလောန်အာသၠေဟ်ပၟာဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ စာ်စ္ဍးနူချပ်သၠေဟ်ပၟာ သာ်တေံဟာ, သာ်ဏအ်ဟာဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်ဂံၚ်သကာ (သက်လှက်) ပ္ဍဲသာသနာကျာ်တြဲဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမွဲကဵုညးလျုၚ်ပတှ်ေ မသအာၚ်နူကျာ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ဒှ်တုဲ “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် မိက်ကလိဂွံဒဒှ်ထပိုဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ၊ မိက်ကလိဂွံဒဒှ်ခမဳပယျၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။
“ယွံခမဳတအ် ဩဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ ဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဓရ် ဗွဲမ္ဒးရးတုဲရ၊ တၞဟ်နသ္ပကၠေံလအိတ်ဒဒိုခ် ဩဝ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ဗွဲမ္ဒးရးအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂးရ။ ဂလာန်ဂှ်ဟေၚ် တဳလပိုဉ်ဝပ္ပ တဳလပိုဉ်ဘဒ္ဒိယဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်အာခမဳပယျၚ်တုဲရောၚ်။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မၞုံကဵုပိဏ္ဍပါတ်ခမဳဂမၠိုၚ် မဂပ်ဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဒၠောံဗတောန်ဝေတ်စၞောန်ထ္ၜး ခမဳဂမၠိုၚ် ပသှ်ေသၟေဟ်နူခမဳဂမၠိုၚ်ပိဇကုဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ်ရ။ ခမဳ (ကောဏ္ဍည ဝပ္ပ ဘဒ္ဒိယ) ဂမၠိုၚ်ပိဇကု ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်တၞဟ်နပိဏ္ဍပါတ်တုဲ နကဵုပိဏ္ဍပါတ် မဂပ်ဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ်ဂှ် ဂကောံညးတြဴဇကု ယိုပ်ယာပ်ရ။
ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ဝေတ်စၞောန်ထ္ၜး နကဵုဂလာန်ဓရ်အိုတ်မ္ဂး “ဓရ်မၞုံသဘဴပွမကတဵုဒှ်အိုတ်သီုဂှ် မၞုံသဘဴပွမပၠိုတ်ရ” ရဴဝွံ ‘သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်’ မတ်ဓရ် မဟွံမွဲကဵုမၠိုက်ကၠိုက်လ္ၚေၚ် (ကိလေသ) ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ကုတဳလပိုဉ်မဟာနာမ်ကီု ကုတဳလပိုဉ်အဿဇိကီုရ။
တဳလပိုဉ်မဟာနာမ် တဳလပိုဉ်အဿဇိဂမၠိုၚ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ တီကေတ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ တၞီလုပ်အာဓရ်ဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ကလိလောန်အာသၠေဟ်ပၟာဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ စာ်စ္ဍးနူချပ်သၠေဟ်ပၟာ သာ်တေံဟာ, သာ်ဏအ်ဟာဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်ဂံၚ်သကာ (သက်လှက်) ပ္ဍသာသနာကျာ်တြဲဂမၠိုၚ်တုဲဂှ်ဒှ်တုဲ ဟွံမွဲကဵုညးလျုၚ်ပတှ်ေ မသအာၚ်နူကျာ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ဒှ်တုဲ “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် မိက်ကလိဂွံဒဒှ်ထပိုဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ၊ မိက်ကလိဂွံဒဒှ်ခမဳပယျၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ဩဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ ဂပ်ဝ်တွံလဝ်ဓရ် ဗွဲမ္ဒးရးတုဲရ၊ တၞဟ်နသ္ပကၠေံလအိတ်ဒဒိုခ် ဩဝ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ဗွဲမ္ဒးရးအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂးရ။ ဂလာန်ဂှ်ဟေၚ် တဳလပိုဉ်မဟာနာမ် တဳလပိုဉ်အဿဇိဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်အာခမဳပယျၚ်တုဲရောၚ်။
