၄.၉.၅။ အမူဠ ဝိနယ်
၂၃၇။ အနုဝါဒါဓိကိုရ်ဂှ် ဟွံပြာပ်အာ သမထဂမၠိုၚ်ၜါဂကူမတွံဂး သတိဝိနယ် တဿပါပိယသိကာဝိနယ်ကမ်တုဲ နကဵုသမထဂမၠိုၚ်ၜါ မတွံဂးသမ္မုခါဝိနယ် အမူဠဝိနယ်ဂှ် လလမ်ဟာ၊ လလမ်ရ ရဴဝွံ ထေက်ကဵုသ္ဂးရ။
ညံၚ်ရဴသာ်လဵုရောမ္ဂးမာ ပ္ဍဲသာသနာဝွံ ခမဳဂှ် ကြအ်ယှောတ်ရ၊ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ ခမဳဂှ် နမကြအ်ယှောတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ ကြအ်ယှောတ်တုဲ နမစိုတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ဟိုတ်နူကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ် မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳဂမၠိုၚ် စောဒနာ ခမဳဂှ် နအာပါတ်အိုတ်ရ။ ‘ယွံကောန်တၠတအ် အဲဍိက် ကြအ်ယှောတ်တုဲ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ အဲဍိက် နမကြအ်ယှောတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာအာရအရာဟွံသေၚ်ကဵု ခမဳဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ အဲဍိက်ဗှ်ဗၞုဟ်ပွကလိလောန် ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ဟွံမာန်ရ၊ အဲဍိက် နမဝိဝိၚ်ဂှ် သ္ပဒး ပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ်ရ’ ရဴဝွံ ခမဳဂှ် သ္ဂးရ။ ၜိုန်ဟီုသ္ဂးရဴဝွံလေဝ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ် မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳစောဒကဂမၠိုၚ် စောဒနာ ခမဳဂှ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ကုခမဳမဝိဝိၚ်လောန်ဂှ် ဒးကဵုဝိနယ်မဝိဝိၚ်လောန်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ ဒးကဵုရ။
ယွံခမဳတအ် ခမဳဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပါဲ မွဲလပါ်တုဲ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးဟီုသ္ဂးရ။
“ယွံတဳလပိုဉ်တအ် အဲဍိက် ကြအ်ယှောတ်တုဲ ပၠန်ဂတးရ၊ အဲဍိက်ဂှ် နမကြအ်ယှောတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ ကြအ်ယှောတ်တုဲ နမစိုတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ဟိုတ်နူကလိလောန် ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ် မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳဂမၠိုၚ် စောဒနာ အဲဍိက် နအာပတ်အိုတ်ရ။ ‘ယွံကောန်တၠတအ် အဲဍိက် ကြအ်ယှောတ်တုဲ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ အဲဍိက်ဂှ် နမကြအ်ယှောတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ အဲဍိက် ဗှ်ဗၞုဟ်ပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ဟွံမာန်ရ၊ အဲဍိက် နမဝိဝၚ်ဂှ် သ္ပဒး ပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ်ရ’ ရဴဝွံ အဲဍိက် သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ။ ၜိုန်ဟီုသ္ဂးရဴဝွံလေဝ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ်မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳစောဒကဂမၠိုၚ် စောဒနာ အဲဍိက်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ယွံတဳလပိုဉ်တအ် အဲဍိက်ဂှ် ဝိဝိၚ်လောန်ဒှ်တုဲ အာတ်သၚ် ဝိနယ်မဝိဝိၚ်လောန်ရ” ရဴဝွံ ဒးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါအလန်လေဝ် ထေက်ကဵုအာတ်ရ။ မရနုက်ကဵုပိအလန်လေဝ် ထေက်ကဵုအာတ်ရ။ ခမဳ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ—
“ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ကြအ်ယှောတ်ရ၊ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ ခမဳဂှ် ကြအ်ယှောတ်တုဲ နမစိုတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ ကြအ်ယှောတ်တုဲ နမစိုတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ဟိုတ်နူကလိလောန် ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ် မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳဂမၠိုၚ် စောဒနာ ခမဳဂှ် နအာပတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂှ် “ယွံကောန်တၠတအ် အဲဍိက် ကြအ်ယှောတ်တုဲ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ အဲဍိက်ဂှ် နမကြအ်ယှောတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ အဲဍိက် ဗှ်ဗၞုဟ်ပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ဟွံမာန်ရ ‘ဟွံဂွံသတိရ’၊ အဲဍိက် နမဝိဝၚ်ဂှ် သ္ပဒးပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ၜိုန်ဟီုသ္ဂးရဴဝွံလေဝ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ်မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳစောဒကဂမၠိုၚ် စောဒနာ ခမဳဂှ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဂှ် ဝိဝိၚ်လောန်ဒှ်တုဲ အာတ်သၚ် ဝိနယ်မဝိဝိၚ်လောန်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုဝိနယ်မဝိဝိလောန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံ မဝိဝိၚ်လောန်ရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။
ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ကြအ်ယှောတ်ရ၊ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ ခမဳဂှ် ကြအ်ယှောတ်တုဲ နမစိုတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ ကြအ်ယှောတ်တုဲ နမစိုတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ဟိုတ်နူကလိလောန် ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ် မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳဂမၠိုၚ် စောဒနာ ခမဳဂှ် နအာပတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂှ် “ယွံကောန်တၠတအ် အဲဍိက် ကြအ်ယှောတ်တုဲ စိုတ်ပၠန်ဂတးရ၊ အဲဍိက်ဂှ် နမကြအ်ယှောတ်ပၠန်ဂတးဂှ် ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒး အာကာရအရာ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ (နပါၚ်လေဝ်) ဟီုသ္ဂးရ၊ (နဇကုလေဝ်) သ္ပဒးရ၊ အဲဍိက် ဗှ်ဗၞုဟ်ပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ် ဟွံမာန်ရ ‘ဟွံဂွံသတိရ’၊ အဲဍိက် နမဝိဝၚ်ဂှ် သ္ပဒးပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးဂှ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ၜိုန်ဟီုသ္ဂးရဴဝွံလေဝ် ‘တဳလပိုဉ် ဩဝ်ဗှ်ဗၞုဟ်မအာစိုပ်အာပတ် မၞုံသဘဴရဴဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳစောဒကဂမၠိုၚ် စောဒနာ ခမဳဂှ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဂှ် ဝိဝိၚ်လောန်ဒှ်တုဲ အာတ်သၚ် ဝိနယ်မဝိဝိၚ်လောန်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုဝိနယ်မဝိဝိလောန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံ မဝိဝိၚ်လောန်ရ၊ ယြဴကုတဳလပိုဉ်မွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုဝိနယ် မဝိဝိၚ်လောန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံ မဝိဝိလောန်ရ၊ တဳလပိုဉ်ဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုတဳလပိုဉ်မွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ တဳလပိုဉ်ဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။
မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။
သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုဝိနယ် မဝိၚ်ဝိၚ်လောန် ကုခမဳမၞုံယၟုဝွံ မဝိဝိၚ်လောန်တုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။
ယွံခမဳတအ် အဓိကိုရ်ဝွံ လလမ်ရ ရဴဝွံထေက်ကဵုသ္ဂးရ။ မုရဴ နဝိနယ်ကမ်မွဲ လလမ်ရော?။ နကဵုသမ္မုခါဝိနယ်ကီု နကဵုအမူဠဝိနယ်ကီု လလမ်ရ။ ပ္ဍဲအရာမလလမ်ဂှ် သမ္မုခါဝိနယ်ဂှ် ညးဍေံရော?၊ ပွမဒှ်ဂတုမုက်သၚ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ဓရ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ဝိနယ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ပူဂိုလ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာမလလမ်ဂှ် မုမွဲ ဒှ်အမူဠကမ်ဝိနယ်ရော?၊ ပွမသ္ပ အကာဲအရာမသ္ပ ပွမပြာပ်အာ ပွမပြာပ်အာတူရူ ပွမအေၚ်ဒုၚ် ပွမဟွံဆေဝ်ဒဝ် အမူဠဝိနယ်ကမ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် အမူဠဝိနယ်မ္ဂးအိုတ်ရ။
ယွံခမဳတအ် အဓိကိုရ်မလလမ်တုဲရဴဝွံ ခမဳကာကရဂှ် ခ္ဍဟ်ကတဵုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်မကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူပွမခ္ဍဟ်ကတဵုရ။ ခမဳမကဵုဆန်ဂှ် ပျုတ်ဗ္ဒေက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ် မကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူပွမပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ။
