၄.၉.၁။ ပွမလလမ် နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်
၂၃၁။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂပ်ဝ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် အဓိကိုရ်ဂှ်မ္ဂး ဂလာန်ဂမၠိုၚ်လေဝ်အိုတ်ဟွံမာန်ရ၊ အရထ (သဘဴ) ဂလာန်မွဲလေဝ် ဟဂပ်ဝ်တီကေတ်ရ။
ယွံခမဳတအ် အဓိကိုရ်မၞုံသဘဴရဴဝွံကဵုအခေါၚ် တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်ကၠေံ နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်ရ၊ ယွံခမဳတအ် ဒးသၟိတ်ပတိုန် ခမဳမဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံအၚ်္ဂဂမၠိၚ်စှ်သာ် နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်ရ။
(၁) မၞုံကဵုသဳလရ၊ သီုမသ္ၚဳလလမ်မၚ်မွဲ ‘ပါတိမောက္ခသံဝရသဳလ’ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မမၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ပဒတဴရ၊ ဍိက်ပေၚ်တဴကဵုအာစရ ‘ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်’ ဂေါစရ ‘အရာဂေတ်ဂ္ၚေၚ်’ ရ၊ ပ္ဍဲဒုဟ်ဂမၠိုၚ် ဗၞတ်ညိနာၚ်လေဝ် မၞုံအလေံမၠာ်သ္ၚေဝ် ရဴဝွံမ္ဂးဘဲရ၊ ဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ် ဗွဲမဒးရးတုဲ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ရ။
(၂) မၞုံကဵု ‘ဗဟုသုတ’ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ပကၚ်ရၚ်လဝ် လၟိၚ်လညာတ်ရ၊ လ္ၚတ်ဆန်ၜတ် (ပကောံပကေဝ်) လဝ် လမိၚ်လညာတ်ရ။ ယြဴဓရ်ဂမၠိုၚ် မၞုံကဵုပွမဆာဲတမ် ပွမဆာဲလဒေါဝ် ပွမဆာဲကၞောတ်အိုတ်ရ၊ တွံတဴဒ္ဂေတ်မပြဴ မဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံအရထ မဍိုက်ပေၚ်တဴ ကေုာံသဒ္ဒါ မဍိုက်ပေၚ်ပွဳပွူအိုတ်သီု မသအးဇ္ၚးပွဳပွူအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဓရ်ဂမၠိုၚ်မၞုံသဘဴဂကူဂှ် ခမဳဂှ် ဂပ်ဝ်ကလၚ်လဝ်ဗွဲမဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ပကၚ်ရၚ်ပတိုန်လဝ်ပါၚ်အိုတ်ရ၊ ဖ္ဍောတ်သှ်ၛာဲလဝ် နပါၚ်အိုတ်ရ၊ ချပ်လ္ၚတ်လဝ် နစိုတ်အိုတ်ရ၊ မၠာ်သ္ၚေဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါအိုတ်ရ၊ ထပက်ခၠၚ်တီကေတ်နကဵုဉာဏ် ဗွဲမဒးရးအိုတ်ရ။
(၃) ကုခမဳဂှ် ပါတိမုက်ဂမၠိုၚ်ၜါ ဗွဲတြး ကၠုၚ်တဴပ္ဍဲပါၚ် (ဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်) ဗွဲမဒးရးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်ပရအ်လဝ် ဗွဲမဒးရးအိုတ်ရ၊ မၞုံကဵုပွမကတဵုဒှ်ဗွဲမဒးရးအိုတ်ရ၊ မၞုံကဵုပွမကတဵုဒှ် ဗွဲမဒးရးအိုတ်ရ၊ ဗွဲပါတိမုက် ဗွဲပွံဥ် ‘ဥဘတောဝိဘၚ်’ ဂပ်ဝ်သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ် ဗွဲမဒးရးအိုတ်ရ။
(၄) ဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက် ပ္ဍဲဝိနယ်ရ၊ ဟွံမွဲကဵုပွမခ္ဍောပ်ကဝေန်ရ။
(၅) တၞဟ်နကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ၜါဇကု မဒှ်သၞသတြု ဟိုတ်နူဟိုတ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ (မပတမ်ဗဗေၚ်သ္ၚာ) ဂွံဇၟူကီု တၞဟ်နကဵုတီကေတ်ကီု တၞဟ်နကဵုမၠာ်သ္ၚေဝ်ကီု တၞဟ်နကဵုမၠာ်သ္ၚေဝ် ဗွဲမတၟေၚ်ပကာရကီု တၞဟ်နကဵုရံၚ်ကီု တၞဟ်နကဵုလျုၚ်ပတှ်ေကီု သၟဟ်စောံရ။
(၆) ဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက် ပ္ဍဲဟိုတ်အဓိကိုရ်ကတဵုဒှ်ရ။
(၇) တီ အဓိကိုရ်ရ။
(၈) တီ ဟိုတ်အဓိကိုရ်ကတဵုဒှ်ရ။
(၉) တီ အဓိကိုရ်ပၠိုတ်ရ။
(၁၀) တီ ဒ္ဂေတ်ဒှ်ဟိုတ်အာစိုပ် အဓိကိုရ်ပၠိုတ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳမဍိုက်ပေၚ်တဴ ကေုာံ အၚ်္ဂဂမၠိုၚ်စှ်သာ်ဝွံ ကဵုအခေါၚ်တၞဟ်နသၟိၚ်ပတိုန် နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်ရ။
ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဒးသၟိတ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ သ္ဒးအာတ်ပါန်အခေါၚ် ခမဳရ၊ အာတ်ပါန်အခေါၚ်တုဲပ္ဍဲကြဴ ခမဳစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ—
၂၃၂။ “ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ပိုဲဍိက်တအ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် အဓိကိုရ်ဂှ်မ္ဂး ဂလာန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် အိုတ်ဟွံမာန်အိုတ်ရ၊ အရထ (သဘဴ) ဂလာန်မွဲလေဝ် ဟဂပ်ဝ်တီကေတ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံ သၚ်သၟိတ်ပတိုန် ခမဳမၞုံယၟုဝွံကီု ခမဳမၞုံယၟုဝွံကီု နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်ရ၊ ဣဝွံတုန် ဒးကဵုတီရောၚ်။
ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ပိုဲဍိက်တအ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် အဓိကိုရ်ဂှ်မ္ဂး ဂလာန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် အိုတ်ဟွံမာန်အိုတ်ရ၊ အရထ (သဘဴ) ဂလာန်မွဲလေဝ် ဟဂပ်ဝ်တီကေတ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံ သၚ်သၟိတ်ပတိုန် ခမဳမၞုံယၟုဝွံကီု ခမဳမၞုံယၟုဝွံကီု နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်ရ၊ ယြဴကုတဳပိုဉ်မွဲ မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမသၟိတ်ပတိုန် ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ခမဳမၞုံယၟုဝွံကီု နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ် တၞဟ်နကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံရ၊ တဳလပိုဉ်ဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုတဳလပိုဉ်မွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ တဳလပိုဉ်ဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။
သၚ် ဂပ်ဝ်သၟိတ်ပတိုန် ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ခမဳမၞုံယၟုဝွံကီု နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ် တၞဟ်နကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။
ယွံခမဳတအ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဂှ် နကဵုဥဗ္ဗာဟိကကမ္မဝါစ်မာန်မ္ဂး၊ အဓိကိုရ်ဝွံ လလမ်ရ ရဴဝွံ ထေက်ကဵုသ္ဂးရ။ မုရဴ နဝိနယ်ကမ်မွဲ လလမ်ရော?။ နကဵုသမ္မုခါဝိနယ် လလမ်ရ။ ပ္ဍဲအရာမလလမ်ဂှ် သမ္မုခါဝိနယ်ဂှ် ညးဍေံဂှ်ရော?၊ ပွမဒှ်ဂတမုက်သၚ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ဓရ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ဝိနယ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ပူဂိုလ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် အဓိကိုရ်မလလမ်တုဲရဴဝွံ ခမဳကာကရ ‘သၚ်ကာရက’ မသ္ပညံၚ်ဂွံလလမ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ် မကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူပွမခ္ဍဟ်ကတဵုရ။
၂၃၃။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂပ်ဝ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် အဓိကိုရ်မ္ဂး ပ္ဍဲပရိသာတ်ဂှ် ခမဳဓမ္မကထိုက်နွံမ္ဂး၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဂှ် ပါတိမုက်လေဝ် ဟွံဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်ရ၊ ဥဘတော ဝိဘၚ်လေဝ် ဟွံဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်ရ၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဂှ် သမ္တီကေတ်အရထဟွံမာန်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်အရထ နကဵုသၞိၚ်အရံၚ်သဒ္ဒါရ။ ခမဳစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ—
“တဳလပိုဉ်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ဓမ္မကထိုက်ရ၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဝွံ ပါတိမုက်လေဝ် ဟွံဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်ရ၊ ဥဘတောဝိဘၚ်လေဝ် ဟွံဂွံလဝ် ပါၚ်တိုက်ရ၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဂှ် သမ္တီကေတ် အရထဟွံမာန်တုဲ နကဵုသၞိၚ်အရံၚ်သဒ္ဒါဆေဝ်ဒဝ် အရထရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုတဳလပိုဉ်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ ကဵုခမဳမၞုံယၟုကတဵုအာတုဲ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ်မသှေ်သၟေဟ် ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံအိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဒးကဵုတီရ)။
ယွံခမဳတအ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ကဵုခမဳဓမ္မကထိုက်ကတဵုအာတုဲ သွက်ဂွံလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဂှ် သၟဟ်စောံအိုတ်မ္ဂး၊ အဓိကိုရ်ဝွံ လလမ်ရ ရဴဝွံထေက်ကဵုသ္ဂးရ။ မုရဴ နဝိနယ်ကမ်မွဲ လလမ်ရော?။ နကဵုသမ္မုခါဝိနယ် လလမ်ရ။ ပ္ဍဲအရာမလလမ်ဂှ် သမ္မုခါဝိနယ်ဂှ် ညးဍေံရော?၊ ပွမဒှ်ဂတမုက်သၚ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ဓရ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ဝိနယ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ပူဂိုလ်ဂမၠိုၚ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် အဓိကိုရ် မလလမ်တုဲရဴဝွံ ခမဳကာကရ ‘သၚ်ကာရက’ မသ္ပညံၚ်ဂွံလလမ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ် မကတဵုဒှ်ဟိုတ် နူပွမခ္ဍဟ်ကတဵုရ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂပ်ဝ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် အဓိကိုရ်ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲပရိသာတ်ဂှ် ခမဳဓမ္မကထိုက်နွံမ္ဂး၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဂှ် ပါတိမုက်ဟေၚ် ဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်ရ၊ ဥဘတောဝိဘၚ်ဂှ်တုန် ဟွံဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်ရ၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဂှ် သမ္တီကေတ် အရထဟွံမာန်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်အရထ နကဵုသၞိၚ်အရံၚ်သဒ္ဒါရ။ ခမဳစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ—
“တဳလပိုဉ်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳမၞုံယၟုဝွံ ဓမ္မကထိုက်ရ၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဝွံ ပါတိမုက်ဟေၚ် ဂွံလဝ်ပါၚ်တိုက်ရ၊ ဥဘတောဝိဘၚ်ဂှ်တုန် ဟွံဂွံလဝ် ပါၚ်တိုက်ရ၊ ခမဳဓမ္မကထိုက်ဂှ် သမ္တီကေတ် အရထဟွံမာန်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်အရထ နကဵုသၞိၚ်အရံၚ်သဒ္ဒါရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုတဳလပိုဉ်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ ကဵုခမဳမၞုံယၟု ကတဵုအာတုဲ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ်မသှေ်သၟေဟ် ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံအိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဒးကဵုတီရ)။
ယွံခမဳတအ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ကဵုခမဳဓမ္မကထိုက်ကတဵုအာတုဲ သွက်ဂွံလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဂှ် သၟဟ်အစောံအိုတ်မ္ဂး၊ အဓိကိုရ်ဝွံ လလမ်ရ ရဴဝွံ ထေက်ကဵုသ္ဂးရ။ မုရဴ နဝိနယ်ကမ်မွဲ လလမ်ရော?။ နကဵုသမ္မုခါဝိနယ် လလမ်ရ။ ပ္ဍဲအရာမလလမ်ဂှ် သမ္မုခါဝိနယ်ဂှ် ညးဍေံရော?၊ ပွမဒှ်ကတမုက်သၚ် ပွမဒှ်ကတမုက်ဓရ် ပွမဒှ်ကတမုက်ဝိနယ် ပွမဒှ်ဂတမုက်ပူဂိုလ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် အဓိကိုရ် မလလမ်တုဲရဴဝွံ ခမဳကာကရ ‘သၚ်ကာရက’ မသ္ပညံၚ်ဂွံလလမ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ် မကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူပွမခ္ဍဟ်ကတဵုရ။
