Śląsk na tle rozwiązań europejskich.
Naszym celem jest odpowiedź na jedno z zasadniczych pytań stawianych sobie przez ludzkość: czy rozmiar stopy ma znaczenie?
Odpowiedzi na to nurtujące pytanie będziemy szukać badając rozmierzenie średniowiecznych miast i wsi na historycznym Śląsku, na terenie Polski i w Europie Zachodniej. W okresie od XII do XVI w. obszar Europy Środkowo-Wschodniej podlegał intensywnej urbanizacji, która na zawsze odmieniła krajobraz kulturowy tej części kontynentu. Powstało kilkaset nowych miast, a na obszarze historycznego Śląska ponad sto w samym tylko XIII wieku.
Na Śląsku doszło do wykształcenia się modelu regularnego miasta, który był stosowany na pozostałych ziemiach Polski. Z tego względu pytanie o pierwotny wygląd i rozplanowanie miast śląskich wydaje się szczególnie ważne, a sposób, w jaki średniowieczni mierniczy ustalali wielkość i podziały miast, w dalszym ciągu jest przedmiotem domysłów. Dotychczas do rekonstrukcji pierwotnego rozplanowania historycy architektury i urbanistyki stosowali metodę analizy modułowej. Zakładali, że pierwotny układ miasta możliwy jest do odczytania przez określenie modułu, który zastosowali średniowieczni mierniczy. Aby go ustalić, przeliczali długości i szerokości odczytane z planu miasta na średniowieczne jednostki miary – stopy, których długość podały źródła pisane. Niedokładność planów historycznych oraz konieczność „dopasowania” do znanych jednostek sprawiały, że metody te były krytykowane przez część badaczy.
Ustalenie pierwotnej jednostki, jaka została użyta do rozmierzenia jest możliwe dzięki wykorzystaniu innej metody metrologicznej – cosine quantogram. Metoda ta sprawdziła się m.in. przy identyfikacji miar stosowanych w architekturze antycznej, czy też w Machu Picchu, ale nie była do tej pory stosowana w badaniach urbanistycznych. Zastosowanie metody cosine quantogram pozwoli zatem na weryfikację wyników analizy modułowej, w tym weryfikację założeń o istnieniu dwóch lub więcej wartości stopy, jaką wymierzone zostały miasta śląskie.
Metodologię opracowaną dla miast śląskich chcemy sprawdzić na case study z terenu Polski (miasta lokowane na prawie wrocławskim czy średzkim) oraz z przykładami miast regularnych z Europy Zachodniej, gdzie parcelacja miała inną genezę, ale zabudowa murowana pojawiła się krótko po lokacji (Płd. Francja, Toskania).
Cel: Udoskonalenie metodologii pozwalającej na rekonstrukcje pierwotnego rozmierzenia miast regularnych
Cel: Opracowanie metodologii badań siedlisk i układów rozłogów regularnych wsi
Cel: Badania nieinwazyjne oraz archeologiczne zanikłych wsi Goschwitz i Zultzendorf. Rozpoznaie materialnych śladów granic.
Cel: Prospekcja nieinwazyjna średniowiecznych miast regularnych w Toskanii i Oksytanii, weryfikacja metodologii na przykładach zachowanych średniowiecznych układów