Verhalentocht Moderne Devotie 28 juni 2025
De Moderne Devotie is verbonden met de mens en het landschap van de IJsselvallei. Het begon met Geert Groote in Deventer waarna Zwolle met stadsgenoten als Thomas à Kempis en Dirc van Herxen het stokje overnam. Windesheim speelde door de aanwezigheid van het moederklooster een nadrukkelijke rol in deze religieuze hervormingsbeweging. Met een fietstocht in deze omgeving wil de organisatie de deelnemers in contact brengen met Moderne Devoten, de oude kloosterbrouwerij (kerk in Windesheim), Dirc van Herxens geboortegrond en grafsteen, het polderlandschap waarvan een aantal weteringen zijn gegraven door de Windesheimse monniken en de rivier de IJssel waar langs de nieuwe ideeën via de Hanze zich snel konden verspreiden.
Vrijdag 27 juni is de generale repetitie. Op de fiets rijden de acteurs naar de plekken waar de verschillende stukjes worden opgevoerd. Sommige spelers maken voor het eerst kennis met elkaar.
De Hanzecompagnie laat middeleeuwse ambachten zien zoals smeden, wapens maken, weven, spinnen en het schrijven van Middeleeuwse teksten
Muziekgroep Blend met Herxer roots speelt muziek die past bij dit evenement en de Middeleeuwse tijd.
In de 14e eeuw sterft een derde van de Europese bevolking aan de pest. De geestelijken die het volk moeten steunen, trekken zich terug en geven zich over aan drank en vrouwen. Geert Groote, grondlegger van de Moderne Devotie, komt hier tegen in het geweer.
Geert Groote, welgestelde zoon van een burgemeester uit Deventer, studeert in Parijs en Praag, schenkt zijn huis aan de Zusters van het Gemene Leven, trekt zelf als prediker rond, ageert tegen de misstanden in de katholieke kerk en wil terug naar de oorspronkelijke bronnen van het geloof. Om zichzelf te beschermen tegen de besmettelijke pest droegen pestmeesters grote leren snavels gevuld met aromatische kruiden die ook de stank op afstand hield.
Een nog jonge Dirc van Herxen die op de Noerderberg in Herxen geboren is, neemt afscheid van de plek waar hij zijn jeugd doorbracht. Na zijn schooltijd treedt hij in bij het fraterhuis Gregorius in Zwolle waar hij later rector wordt. Op de foto met de lessenaar is op de achtergrond de plek te zien waar het klooster Windesheim in Dirc's jonge jaren is verrezen. Hij heeft de bouw van nabij meegemaakt.
Johan Cele wil graag intreden in het klooster maar Geert vindt dat hij voor de beweging meer kan betekenen als hij in het onderwijs blijft. Als rector van de Latijnse school voert hij belangrijke onderwijsvernieuwingen door die tot op de dag van vandaag nog bestaan. Hij handhaaft op school een strenge discipline maar toont veel genegenheid voor zijn leerlingen. Iedereen is welkom, alleen luie leerlingen worden gestuurd en arme kinderen krijgen gratis les.
De preken gegeven door leken of geesteljken zijn belangrijk bij de Moderne Devoten. In hun preken leggen ze nadruk op persoonlijke vroomheid en praktische levenswijsheid waarbij ze zich afzetten tegen het verval van de kerk. Later houden veel Moderne Devoten een rapiarium bij waarin ze teksten, spreuken, kernachtige vrome woorden die hen treffen, noteren. Er zijn weinig van deze persoonlijke notities bewaard gebleven; de bekendste is de Navolging van Christus van Thomas à Kempis en het Soliloquium van Gerlach Peters. De mysticus Peters hield als een van de weinige Devoten van lekker eten. In de buurtboomgaard, omgedoopt tot Gerlach Peterstuin, kunnen de bezoekers zich laven aan een drankje, soep of een spreuk.
Dick en Tilly van Ontfanck Gheselle maken zelf hun middeleeuwse instrumenten en kleding. Zij speelden in de "Gerlach Peterstuin" in Herxen.
Dirc van Herxen kijkt aan de IJssel terug op zijn leven.
Suster Bertken laat zich in werkelijkheid in 1457 als bruid van Jezus inkluizen aan de muur van de Buurkerk in Utrecht. Deze Moderne Devoot leeft er 57 jaar onder erbarmelijke omstandigheden. Door een open venster staat ze in contact met de lokale bevolking die haar waarderen om haar adviezen. Bertken schrijft een passieboek en liederen die na haar dood als boek verschijnen en tot ons literair erfgoed behoren. In het toneelspel wordt de kluis verbeeld door muren van dozen tegen de oude noordermuur van de kerk in Windesheim.
Op een Middeleeuwse markt mag eten en drank niet ontbreken. Het geroosterde varken vindt aftrek en slager Asje neem een voorproefje.
Om de fietstocht in goede banen te leiden en op allerlei vragen antwoord te geven worden de bezoekers opgevangen door lokale teams.
De kerk van Windesheim is 28 juni opengesteld en bezoekers kunnen het interieur en de grafsteen van Dirc van Herxen bekijken. Koster Wim heeft zich speciaal voor deze dag gestoken in de tuniek van een Windesheimer kanunnik.
De organisatie voor 2025. En wie weet komt er een vervolg maar dan waarschijnlijk in 2027