Giáo trình sửa nguồn PC ở Huế - Schematic

Tác giả: Kỹ sư Lê Trí Doãn - Tel: 0989 639 869, Email: letridoan0@gmail.com

Bản quyền của DT-VT Thành Phát, Cơ sở chuyên sửa chữa và dạy nghề sửa chữa thiết bị điện tử và máy tính ở Huế.

- Để biết đầy đủ chi tiết hình ảnh hoạt động sửa chữa của cơ sở mời Quý khách xem tại:

Sua tivi lcd o Hue Sửa điện lạnh ở Huế Sua laptop & PC ở Huế Điện tử - Vi tính Thành Phát

Địa chỉ sửa chữa và đào tạo:

Số nhà 13A/11/246, Hùng Vương, Phường An Cựu, TP Huế. (Kiệt cạnh Thẩm Mỹ Viện Kiều Xuân và đối diện Trường Tiểu học An Cựu), Quí khách đi vào kiệt 246, đi hết chiều dài nhà Thẩm Mỹ viện Kiều Xuân, vô ngõ 11 bên trái là ngõ đầu tiên của Kiệt 246 (khoảng hơn 50m), chạy vô hết ngõ 11 khoảng 50m, nhà bên trái có bảng hiệu ĐIỆN - TỬ VI TÍNH THÀNH PHÁT.

Trong phần này chúng tôi phân tích nguyên lý hoạt động và Phương pháp kiểm tra, sửa chữa 2 loại nguồn ATX thông dụng nhất trong thực tế hiện nay: Loại chạy 2IC TL494 & LM339 và loại chạy 1 IC duy nhất SG6105.

Sơ đồ mạch chi tiết 2 loại này các bạn tải về Tại đây: SHIDO_ATX-250 và iw-p300a2-sg6105.pdf

A. Nguồn ATX dùng 2 IC_ TL494 & LM339: Schematic SHIDO_ATX-250.

- Sơ đồ khối chức năng: Tham khảo trên mạng có rất nhiều sơ đồ khối Học nghề.com khá cụ thể.

- Phân tích sơ đồ mạch:

1. Khối lọc nhiều đường dây, mạch nắn và lọc 300Vdc _VIN:

Trong đó:

T3: Biến áp ngắt mở _SW _STB.

Q2- Sò nguồn SW. Q1: Thúc , phân cực.

R501: Trở mồi. D503, R505, C503: Thoát xung dương >300V tại thời điểm Q2 ngắt bảo vệ cho Q2.

R504, C502, D502: mạch hồi tiếp dương duy trì dao động.

R502: Hạn dòng cho Q2 hồi tiếp dòng về Q1.

R507: Trở phân cực cho Q1 để thực hiện quá trình ổn áp ra.

D501 - R508, ZD1: cấp áp cho Opto_IC3 và mạch xén.

D4-C22: Nắn và lọc áp ra 12V cấp cho mạch dao động 494 và mạch KĐ thúc nguồn chính.

D03, C04, L01, C06:Nắn và lọc áp ra 5V_STB cấp cho Mainbo.

R51, R52, IC4: Mạch hồi tiếp và dò sai lệch điện áp ra.

IC3: Opto hồi tiếp cách ly điện áp phần thứ cấp về sơ cấp để thực hiện ổn định điện áp ra.

Nguyên lý hoạt động: Có thể tóm tắt như sau

- Khi áp 5V ra tăng --> IC4 dẫn mạnh --> Opto_IC3 dẫn mạnh --> Q1 dẫn mạnh --> B/Q2 giảm --> Q2 dẫn yếu (khuếch đại yếu đi) --> biên độ xung ra giảm --> áp 5V ra giảm trở lại.

- Khi áp 5V ra giảm --> quá trình xảy ra ngược lại --> Áp ra luôn ổn định.

- Hư hỏng thường gặp đối với mạch nguồn STB:

Mất 5VSTB, áp ra giảm thấp hoặc tăng cao.

+ Khi mất 5VSTB: Tuần tự ktra nhanh như sau.

Ktra trên dây tím và đen của Jump cắm nguồn ATX (20pin hoặc 24pin) ? --> Ktra cầu chì, diode nắn, Ktra Q2 chập/ đứt không ? Nếu chập --> R502 --> mắc D503, R505 --> Q1 nổ, đứt không --> R507 đứt, tăng trị số không ? --> R501 tăng trị số hoặc đứt không ? --> mắc hồi tiếp dương --> Opto_IC3 đứt, hở không.

Hư kinh kiện nào thay linh kiện đó, nếu muốn chắc chắn thay xong là OK thì cần ktra hết các linh kiện trên trước khi cho cắm điện thử.

Ví dụ: Diode nắn chập không thay --> đứt cầu chì ngay. Q1 nổ, đứt hoặc R507 đứt không thay, cắm điện khả năng Q2 chập lại ngay....

+ Khi áp ra giảm thấp hoặc tăng cao: Cần Ktra kỷ phần mạch hồi tiếp và dò sai lệch và ZD1.

3. Mạch nguồn chính: Cung cấp 3 mức 12V _dây vàng, 5V_dây đỏ, 3.3V_ dây cam cho mainbo, HDD, DVD, CPU, VGA và nguồn phụ -5/-12V_.

Mạch nguồn chính bao gồm: OSC_494 + Drive + Out + BA chính + Nắn và lọc các mức áp ra (xem sơ đồ chi tiết Shido_ATX_250).

- Nguyên lý hoạt động của mạch công suất nguồn chính:

Do OPAMP 1_IC339 đảm trách.

5V- OVP: Khi áp áp thứ cấp 5V tăng cao quá mức cho phép à D37 dẫn à áp chân 5 (+) > áp chân 4 (-) à ngõ ra chân 2 của Opamp 1 (IC –LM339) = mức cao à chân 4 IC dao động = mức cao > 3V àIC ngắt dao động à mất áp ra.

12V – OVP: Khi điện áp 12V tăng cao qua mức ngưỡng của DZ2 (>13V) à DZ2 mở à D37 dẫn àáp chân 5 (+) > áp chân 4 (-) à ngõ ra chân 2 của Opamp 1 (IC –LM339) = mức cao à chân 4 IC dao động = mức cao > 3V àIC ngắt dao động à mất áp ra.

OCP: Khi có quá dòng (chập tải ) xảy ra (như chập Mainboard , chập các diode nắn thứ cấp…)à làm nguồn +12V và +5V giảm thấp, đồng thời áp âm (-5V) và (-12V) sẽ giảm thấp (tức bớtt âm hơn ) à áp tại Anode D37 tăng lên à D37 thông à ngõ ra chân 2 của Opamp 1 (IC –LM339) = mức cao à áp chân 4 IC dao động tăng cao àIC ngắt dao động à mất áp ra.

- Mạch tạo điện áp PG (Power Good)_dây xám: Do OPAMP_3, 4 đảm trách

- Khi IC dao động TL494 hoạt động bình thường, chân 3 (FB) của TL494 có mức điện áp cao (> 3V), qua R48 vào chân 9 (+)> áp chân 8(-) của Opam 3 (LM339)à ngõ ra chân 14 của IC –LM339 có mức caoà qua R50 và R63 quay lại chân 11(+) > áp chân 10(-) của Opam 4 à ngõ ra chân 13 của IC –LM339 có mức cao à PG có mức cao (>3V) báo nguồn OK.

- Khi IC dao động TL494 có sự cố àchân 3 của TL494 có mức điện áp mức thấp (<3V) à chân 9 của Opam 3 (LM339) có mức thấp àngõ ra chân 14 của IC –LM339 có mức thấp à ngõ ra chân 13 của IC –LM339 có mức thấp à PG có mức thấp (<3V) báo nguồn hỏng à Mainboard ngắt lệnh P.on. Trường hợp nguồn + 5V thứ cấp giảm thấp cũng cho PG mức thấp.

Những hư hỏng thường gặp trên mạch nguồn chính, mạch điều khiển ngắt mở và bảo vệ:

Cách Ktra nguồn ATX:

+ Nguồn STB = cách đo dây tím phải có 5VSTB khi chưa kích nguồn.

+ Nguồn chính = cach nối dây xanh PSON về mass_dây đen --> quạt không quay, hoặc đo các nguồn chính ra phải có áp ra.

- Không có nguồn ra - kể cả nguồn STB:

Chẩn đoán: Thường là đứt cầu chì do chập nguồn STB hoặc chập sò nguồn chính.

Cách Ktra: Ktra cầu chì --> Ktra diode nắn --> Ktra sò STB --> Cặp sò chính.

+ Nếu chập sò STB --> xem sửa chữa mạch nguồn STB phần trên.

+ Nếu chập cặp sò chính: Cần Ktra lại cặp tụ lọc nguồn vào và R cân bằng dòng --> ktra ngõ ra các áp 5V, 12V, 3.3V so với mass có chập không.Nếu OK --> thay cặp sò chính là OK.

- Có nguồn STB - không có nguồn chính:

Chẩn đoán: Có nguồn STB, thì hầu như sò chính không chập, nhưng kích nguồn không chạy --> khả năng hư ở mạch kích hoặc mạch dao động.

Cách ktra: Ktra nhanh sò chính có đứt CE, BE không ? Ktra áp 300V có đến C/ sò trên không ? --> Ktra cặp trans kích OK ? --> Ktra Vcc của IC_494 --> Ktra chân 4 IC_494 có mức thấp không ? (nếu không xem tụ khởi động êm dịu có rò rỉ không hoặc trans mở nguồn Q6 có đứt hay chết không?) --> Ktra tín hiệu PSON tới chân 6 của IC_339 =L ? --> Ktra chân 1 IC 339 = H không ? Nếu 339 hoạt động sai --> Thay 339. Nếu 494 có đủ các điều kiện hoạt động (có Vcc=12V, chân 4 =L, tầng thúc OK) --> thay IC494.

- Kích nguồn quạt quay vài vòng rồi tắt: có thể do

+ có quá áp --> ktra theo nguyên lý hoạt động của mạch bảo vệ trên hạy chính bản thân mạch bảo vệ hỏng (diode Zener và IC 339).

+ Có quá dòng : như chạm chập thứ cấp (các diode nắn chập, tù rò rỉ nặng), hạy chính bản thân mạch bảo vệ hỏng (diode Zener và IC 339).

- Kích nguồn quạt quay - main không chạy: TH này thường là do các áp ra bị giảm do phù tụ lọc nguồn ra, nếu thay mới các tụ mà vẫn không được thì do hoặc TH do Biến áp chính bị chạm chập nhẹ --> áp 5V tăng nhưng áp 12V vẫn giảm, nên khi hồi tiếp dao động không kéo lên được do sự cân bằng áp nguồn 5V và 12V. Hoặc các R hồi tiếp trên đường 12V bị giảm trị số (ít xảy ra nhưng vẫn có ). Cách xử lý là cân lại đường hồi tiếp sao cho nguồn 5V, 3.3V không được vượt quá mức cho phép để áp 12V tăng trong tầm 11.75V main không chạy chập chờn do nguồn ATX.

B. Nguồn ATX dùng 1 IC_ SG6105:

- Xem sơ đồ mạch chi tiết tải bên dưới trang.

- Xem data sheet IC SG6105.

- Nguyên lý hoạt động:

Từ sơ đồ của mạch nguồn ATX dùng 1 IC – SG6105 ta thấy các mạch giống như các nguồn ATX đã phân tích:

- Phần mạch AC 220V và mạch nắn.

- Phần mạch nguồn cấp trước +5Vstb.

- Phần mạch đảo pha – mạch khuếch đại công suất và mạch nắn thứ cấp của nguồn chính.

Những phần khác biệt là ngay IC –SG6105 như sau:

• Ø Chân PSON (P.ON) kết nối trực tiếp từ mainboard đến chân 1 của IC-SG6105. (PSON = 0 à mở nguồn).
• Ø Quá trình ổn áp của nguồn +5Vstb có thể có sự tham gia một phần của IC-SG6105 (một số mạch nguồn khác có thể không có, tức bỏ phần mạch này).

o Khi nguồn +5Vstb tăng à qua cầu lấy mẫu R58 & R59 áp chân 13 của IC –SG6105 (Vref 1) tăng à áp chân FB1 (chân 14) giảm, tức dòng quá Opto U4 tăng à transistor quang dẫn mạnh à Q9 dẫn mạnh à áp cực G của Q10 giảm à Q10 dẫn yếu à áp ra +5Vstb giảm trở lại.

o Tương tự khi áp +5Vstb ra giảm thì ngược lại.

• Quá trình ổn định điện áp ra 3.3V cũng thông qua 1 phần của SG6105:

o Khi nguồn 3.3V tăng hoặc giảm à qua cầu chia áp R20 và R35 áp chân 12 –Ref 2 tăng hoặc giảm theo à dòng tại chân 11 –FB2 tăng hoặc giảm à Q7 dẫn mạnh hoặc yếu à áp ra 3.3V giảm hoặc tăng trở lại.

Ø Quá trình ổn định điện áp ra +5V và +12V của nguồn chính được thực hiện thông qua chân 17 (IN):

• Khi điện áp ra điện áp ra +5V và +12V tăng hoặc giảm sẽ đưa vào chân 17 cấp cho bộ KD sai lệch (Erro amp) bên trong IC và tín hiệu sai lệch này sẽ đưa qua bộ so sánh để thực hiện điều chế độ rộng xung (PWM) à lúc độ rộng xung sẽ thay đổi để điện áp ra luôn ổn định.

Ø Nguồn cấp cho IC –SG6105 chỉ cần lấy nguồn +5Vstb mà không cần nguồn khác cung cấp. Khi nguồn +5Vstb tăng cao hơn 6,3V à D14 ổn áp 6,3V thông à áp Vcc chân 20 giảm thấp à IC ngắt dao động ra và reset.

Ø Mức bảo vệ quá áp (OVP) cho các nguồn 3,3V là > (3.9-4,3)V; +5V là >(5.8- 6.5)V và +12V là > (14-15)V. Khi một trong các điện áp thứ cấp ra tăng cao quá mức cho phép thì các bộ OVP bên trong IC sẽ tác động ngắt dao động nguồn và áp chân 10 – PG sẽ giảm thấp báo mainbo ngừng hoạt động . Đưa về trạng thái bảo vệ.

• Mức bảo vệ giảm áp (UVP - Under voltage Protetor ) cho các nguồn 3.3V là < (2.5-3)V; 5V là <(4-4.5)V; 12V là <(9.4-10.4)V. Khi một trong các điện áp thứ cấp ra giảm thấp quá mức thì các bộ bảo vệ giảm áp (Under voltage Protetor - UVP) bên trong IC-SG6105 cũng tác động ngắt dao động nguồn và tín hiệu PG xuống mức 0 báo cho mainbo ngừng hoạt động.

• Mạch nhận diện điện áp AC thứ cấp ra bị giảm thấp (UVAC):

Thông qua cầu phân áp R16 –R17, điện áp này sẽ được cấp cho chân 5 – UVAC. Khi áp tại chân 5 < 0.7V trong mỗi chu kỳ thì áp PG sẽ giảm thấp -> ngắt dao động nguồn. Tụ C23 lọc nhiễu ngắt mở của nguồn.

• Mạch bảo vệ quá công suất nguồn (OPP – Over Power Protect):

Khi có quá công suất hay quá dòng (chập tải) thi sẽ làm cho tầng KD thúc hay tầng đảo pha dẫn mạnh à áp được nắn ra bởi D2 tăng, điện áp này đưa đến chân 4 – OPP. Khi áp tại chân OPP > 2.1 V và giữa nguyên trong thời gian > 7ms à Tín hiệu PG giảm thấp và ngắt dao động nguồn.