Là van được điều khiển bằng khí nén bởi áp lực của khí nén. Khí nén được cấp vào bộ điều khiển khí sẽ tác động làm cho xy lanh của bộ khí nén chuyển động, cơ cấu xy lanh này sẽ biến chuyển động của xy lanh thành chuyển động quay của trục van (thông thường trục của van sẽ quay 1 góc 90 độ) và sẽ tác động đến trạng thái của van giúp van chuyển trạng thái từ đóng sang mở hoặc mở sang đóng. Van cánh bướm điều khiển bằng khí nén là loại van sử dụng khí nén để đóng mở van tự động. Thay vì điều khiển bằng tay quay hoặc tay gạt thông thường chúng sử dụng lực đẩy áp lực khí nén để điều khiển van bướm đóng mở. Van điểu khiển đóng mở van nhanh chóng với chế độ On/Off. Thời gian đóng mở van chỉ từ 1 – 2s. Ngoài ra chúng cũng có thể điều khiển tuyến tính. Điều tiết lưu lượng dòng chảy bằng việc điều khiển van bướm mở một góc mở nhất định.
Van điều khiển bằng khí nén được cấu tạo bởi hai bộ phận chính bao gồm: Thân là van bướm và bộ truyền động khí nén Actuater
Động cơ điều khiển khí nén bao gồm một piston, một xilanh, trục vít truyền động và lò xo, và được chia làm hai loại: Tác động đơn (có lò xo - cấp hơi khí nén 1 lần) và tác động kép (không có lò xo - cấp hơi khí nén 2 lần). Được chế tạo từ hợp kim nhôm có độ bền và chịu áp suất cao, bên ngoài phủ sơn Epoxy hoặc mạ Crom chống oxit và trầy xước và tăng độ bền cho sản phẩm. Đây là thiết bị truyền động khí nén dùng để thực hiện đóng mở van, được chế tạo bằng hợp kim chống chịu ăn mòn, với hai dòng tac động chính là tác động đơn và tác động kép. Khi cấp khí cho bộ truyền động khí nén dưới tác động của lực khí nén xy lanh thực hiện hành trình đóng hoặc mở một cách nhanh chóng
Van bướm là bộ phận lắp đặt trực tiếp với đường ống, phần trực tiếp tiếp xúc với lưu chất và chịu áp lực, nhiệt độ, tính chất của lưu chất trong hệ thống đường ống. Ngoài ra nó có nhiềm vụ điều tiết lưu lượng dòng chảy lớn nhỏ bằng góc mở hoặc đóng khóa van, mở hoàn toàn.
Thân van bướm thường được chế tạo từ các hợp kim chịu lực như: gang, thép, thép không gỉ (inox), nhựa....
Đĩa van bướm quay một góc 90 độ để đóng hoàn toàn và quay ngược lại để đóng van. Đĩa van được chế tạo từ các hợp kim đặc biệt có độ bền cao, chịu được tính chất hóa học của lưu chất. vì vậy chúng lưu ý khi chọn van bướm sao cho phù hợp với môi trường lưu chất sử dụng.
Giăng của van bướm thường là cao su, teflon (PTFE) .... Tùy thuộc vào tính chất hóa học của lưu chất trong hệ thống đường ống mà chúng ta lựa chọn chất liệu của gioăng hợp lý với nhu cầu sử dụng, để đạt được hiệu quả mong muốn.
Hệ thống khí nén cấp khí nén cho đường ống, một van điện từ khí nén sẽ làm công tác cấp và ngưng cấp khí nén. Khi khí nén được cấp đến đầu điều khiển, do thiết kế đầu điều khiển này sẽ làm trục chính giữa quay một góc đúng hành trình 90 độ. Khi hết chu kỳ nó sẽ ngừng lại, trục chính giữa này sẽ kết nối với trục chính của van bướm, hoặc van bi và làm cho cánh bướm hoặc bi sẽ quay 1 góc 90 độ. Như vậy sẽ làm cho van chuyển từ trạng thái đóng sang trạng thái mở hoặc ngược lại từ trạng thái mở sang trạng thái đóng.