ความเป็นมา

1. สภาพทางกายภาพของชุมชน ตำบลบ้านน้อย

1.1 ชื่อ : กศน.ตำบลบ้านน้อย

1.2 สังกัด : กระทรวงศึกษาธิการ

ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอโพทะเล สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดพิจิตร สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ

1.3 ประวัติความเป็นมาของชุมชน

ตำบลบ้านน้อยเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอโพทะเล มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม ประชากรส่วนใหญ่มีอาชีพหลักในการทำนา ทำสวน อาชีพรองส่วนใหญ่มีอาชีพเลี้ยงปลา และรับจ้างทั่วไป ส่วนประวัติตำบลบ้านน้อย ได้มีผู้เล่าต่อๆกันมาว่า เคยเป็นนครยิ่งใหญ่ คือนครไชยบวร ในสมัยท่านพระยาโคตระบองเทวราชแพ้ทัพแก่ขอม ได้หนีถอยลงมาตั้งบ้านเรือนอยู่ตำบลบ้านน้อย ต่อมาพระยาโคตรบองเทวราชทรงทราบพระเจ้าอยู่หัวผู้ครองนครอันยิ่งใหญ่ของตนทรงสิ้นพระชนม์ จากการสู้รบข้าสึก พระยาโคตระบองเทวราช ทรงเศร้าโสกเสียพระทัยมาก จึงได้โปรดให้ตั้งชื่อนครเสียที่นี่ โดยได้เปลี่ยนชื่อจากชีบวนเป็นนครไชยบวร ซึ่งให้เรียกกันมาจนถึงปัจจุบัน

ตำบลบ้านน้อยเคยเป็นที่รุ่งเรืองมาในอดีตกาล โดยมีอารยธรรมในอดีตหลงเหลือมากพอได้ศึกษา เช่น ซากปรักหักพังของวัด อาราม พระพุทธรูปที่พบอยู่ที่ ม.1 ม.4 ม.6 และตำบลใกล้เคียง

บ้านน้อยหรือตำบลบ้านน้อยได้ตั้งชื่อภายหลังจากการย้ายนครไชยบวรไปอยู่ ณ เมืองสระหลวง ตำบลเมืองเก่าอำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร ปัจจุบันสันนิฐานว่าการย้ายเมืองก็เปรียบเหมือนหนึ่งว่าเป็นการย้ายหรืออพยพผู้คนออกจากนครไชยบวรแห่งนี้ไป และก็คงไปกันมากหรือเกือบหมดทั้งเมืองจะคงเหลืออยู่ก็น้อยต่อมามีพระราชบัญญัติการจัดตั้งหมู่บ้านจึงได้ถือเอาจริงจากเรื่องเดิมซึ่งเคยมีบ้านเรือนและผู้คนเป็นจำนวนมากครั้งที่ย้ายเมืองเป็นเหตุให้ประชาชนเหลือน้อยลงจึงได้ชื่อตำบลนี้ว่า ตำบลบ้านน้อย นี่คือตำนานที่เล่าขานต่อ ๆ กันมาท่านที่สนใจความเป็นมาครั้งในอดีตขอเชิญศึกษาค้นคว้าหาความจริงให้กระจ่างกว่านี้ ของที่ขุดได้จากร่องรอยวัตถุโบราณจากอดีตที่ยังพอหลงเหลืออยู่ไว้ได้ศึกษาถึงปัจจุบันมีอีกมากจากวัดบ้านน้อย หมู่ที่ 1 ถึงเขตนครไชยบวร หมู่ที่ 6 ตำบลบ้านน้อย ก็คงจะได้ความรู้เพิ่มขึ้นมาอีกมาก นอกจากหลวงพ่อโต หลวงพ่อเขียว วัดบ้านน้อย และที่มีกรุหรือพิพิธภัณฑ์วัดหิรัญญาราม (วัดหลวงพ่อเงิน) ตำบลบางคลาน อำเภอโพทะเล จังหวัดพิจิตรต่อไป