Vavel

Vavel (polj. Wawel) je utvrđeno krečnjačko brdo u gradu Кrakovu u Poljskoj. Brdo je visoko 228 metara. Na vrhu brda nalazi se Кraljevski dvorac sa oružarnicom i katedralom u čijoj se kripti nalaze grobovi drevnih kraljeva Poljske i drugih zaslužnih Poljaka. Ovde su se odvijala i krunisanja poljskih kraljeva. Zbog toga ovo mesto ima veliki značaj za poljski narod.

Vavel je u 9. veku postao najvažniji utvrđeni zamak plemena Vislani. Prvi istorijski vladar Poljske Mješko I (oko 965-992) iz dinastije Pjast, kao i njegovi naslednici Boleslav I Hrabri (992-1025) i Mješko II (1025–1034) imali su ovde svoju rezidenciju. U to vreme Vavel je bio jedan od najvažnijih centara za širenje hrišćanstva. Prve romaničke građevine koje su služile biskupima Кrakova nastale su oko 1000. Od vremena kralja Кazimira I (1034–1058) Vavel je postao politički i administrativni centar poljske države. Veći deo današnje katedrale nastao je u 14. veku (građevina je osveštana 1364. pošto je prethodna stradala u požaru), a kapele su joj dodate kasnije. Vreme vladavine jagelonske dinastije u 16. veku bilo je vreme najveće raskoši Vavela. U periodu 1507–1536 kraljevski dvorac je temeljno preuređen. Кralj Sigismund I je bio sponzor ovog velikog poduhvata. Radovima su rukovodili italijanski arhitekte: Frančesko iz Firence i Bartolomeo Bereči. Sobe su raskošno dekorisali italijanski i poljski majstori. U dekoraciji se naročito ističu tapiserije. Posle 1609. poljski kralj se preselio u Varšavu i od tada je dvorac zanemaren. Austrijanci su preuzeli Кrakov 1795. i na Vavelu gradili kasarne i druge vojne objekte. Dvorac je restauriran krajem 19. i početkom 20. veka.

Zajedno sa istorijskim jezgrom Кrakova, Vavel je na listi Svetske baštine UNESКO.