แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม

วัดถ้ำชาละวัน

สถานที่ตั้ง หมู่ 1 บ้านคลองโนน ตำบลคลองคะเชนทร์ อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร

วัดถ้ำชาละวันนั้นเป็นวัดที่เก่าแก่วัดหนึ่ง สังเกตได้จากโบราณสถานของวัด ซึ่งมีซากอิฐหลงเหลืออยู่ เข้าใจว่า เป็นฐานของเจดีย์ ถูกทับถมเป็นเนินดิน เมื่อขุดลงไปจะพบอิฐเรียงเป็นชั้น แต่ปัจจุบันก็ถูกขุดค้นไปเสียมากแล้ว วัดนี้ได้เคยเป็นวัดร้างมา 50 ปีเศษ เพิ่งจะมีพะสงฆ์เข้าไปสร้างกุฏิอยู่ และสร้างเป็นสำนักวิปัสสนา

ในบริเวณวัดถ้าชาละวัน ยังมีวัดร้างเก่าแก่อยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำนานเก่าอีก 2 วัด ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากวัดนี้สักเท่าใดนัก คือ วัดป่าเลไลก์ และวัดมหาภูติ วัดป่าเลไลก์นั้นตั้งอยู่ใกล้กับสระไข่ ส่วนวัดมหาภูติตั้งอยู่ใกล้กับสระตายาย วัดทั้งสองนี้มีเนินดินอยู่ เข้าใจว่าเป็นฐานเจดีย์หรือโบสถ์วิหาร และมีซากอิฐอยู่ด้วย คาดว่าน่าจะเป็นวัดเก่าแก่เช่นเดียวกับวัดถ้ำชาละวันแห่งนี้ และจากวิถีชาวบ้านที่ยึดติดกับแม่น้ำ ทำให้ยิ่งน่าเชื่อได้ว่าวัดถ้ำชาละวัน วัดป่าเลไลก์ วัดมหาภูติคงเป็นวัดเก่าแก่รุ่นเดียวเมืองพิจิตรเก่า

วิหารหลวงพ่อทอง เป็นวิหารที่มีมาแต่เดิม จากข้อมูลที่ได้กล่าวมาข้างต้นนั้นได้บอกว่า วัดแห่งนี้เคยเป็นวัดร้างไม่มีภิกษุจำพรรษา เมื่อเจ้าของที่ดินได้ยกที่ดินผืนนี้ได้มาพิจารณาแล้วบริเวณนี้เป็นวัดเดิม น่าจะให้เป็นที่สร้างวัดต่อไป พระภิกษุในวัดได้เล่าให้ฟังว่า มีประชาชนที่มาทำบุญหลายคนที่มีสภาวะทางจิตแข็ง (ภาวะจิตในทางพระพุทธศาสนา) ได้เคยเห็นพระพุทธรูปองค์ใหญ่อยู่ในบริเวณนี้ แต่ไม่สามารถดึงเอาพระพุทธรูปที่เห็นขึ้นมาได้ ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลที่เคยได้มีผู้เขียนไว้ในเอกสารที่เกี่ยวกับกับจังหวัดพิจิตร ซึ่งได้กล่าวถึงวัดถ้ำชาละวันนี้ว่า เป็นวัดที่สร้างมาแต่โบราณ และสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นวัดเก่าแก่มาก อันเนื่องมาจาก พบเนินดินสูงภายในบริเวณวัดที่คาดว่าน่าจะเป็นฐานเจดีย์เก่า

สิ่งที่น่าสนใจของวัดถ้ำชาละวัน แม้ว่าวัดถ้ำชาละวันนี้จะมีการสร้างเสนาสนะค่อนข้างน้อย แต่สิ่งที่น่าสนใจของวัดยังคงมีอยู่ นั้นก็คือ ประวัติความเป็นมาของการตั้งวัด และบริเวณที่ตั้งวัดซึ่งมีความเกี่ยวเนื่องกับความเป็นมา หรือวรรณคดี "ไกรทอง" อันเป็นบทพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ และยังเป็นตำนานพื้นบ้านของชาวพิจิตรด้วย

ผู้เขียน นางสาวศิริเพ็ญ ฟูพงษ์ ครู กศน.ตำบลคลองคะเชนทร์ อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร