เนื้อหา

กะเหรี่ยง
กะเหรี่ยง เป็นกลุ่มชนเผ่ากลุ่มหนึ่งที่เรารู้จักกันอย่างคุ้นชินแบบชื่อที่เรียกกันในภาคกลางของไทย กะเหรี่ยงเป็นชนเผ่าที่อพยพเข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทยเมื่อ 200 กว่าปีที่แล้ว นับว่าเป็นกลุ่มชนเผ่าที่มี ประชากรมากที่สุดในประเทศไทย มีถิ่นที่อยู่อาศัยกระจายอยู่หลายพื้นที่ทั้งพื้นที่ภูเขาสูง และพื้นที่ราบ กะเหรี่ยงที่พบในประเทศไทยอาจแบ่งได้เป็น 4 กลุ่ม กะเหรี่ยงสะกอ (หรือที่เรียกกันว่าปกากะญอ) กะเหรี่ยง โปว์กะเหรี่ยงปะโอ และกะเหรี่ยงบะเว และที่เรามักจะพบเห็นลักษณะการแต่งกายแบบชนเผ่า และ เอกลักษณ์ผืนผ้าทอที่สะท้อนถึงทักษะความเชี่ยวชาญในด้านศิลปะการสร้างลวดลายบนผืนผ้าที่งดงามนั้น ส่วนมากจะพบเห็นอยู่ใน 2 กลุ่มใหญ่ นั่นคือ กลุ่มกะเหรี่ยงโปว์และกลุ่มกะเหรี่ยงสะกอหรือปกากะญอ

ชาวกะเหรี่ยงสะกอ บ้านกล้อทอ ตำบลแม่จัน อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก

ผ้าทอกะเหรี่ยง
การทอผ้าของชนเผ่าชาวกะเหรี่ยง เป็นการทอแบบวิถีดั้งเดิม เรียกว่าทอแบบ กี่เอว หรือ การทอ แบบห้างหลัง โดยใช้อุปกรณ์เครื่องทอขนาดเล็กเรียกว่า กี่เอว ลักษณะการทอผ้าแบบกี่เอวนี้ผู้ทอจะต้องนั่งกับ พื้น เหยียดขาขนานตรงไปข้างหน้าทั้งสองข้าง มีสายคาด (สายคาดอาจทําด้วยแผ่นหนัง หรือผ้าที่ทบกันหลายๆ ชั้น หรือเชือกที่ฝั้นเป็นเกลียวให้แข็งแรง) ที่ผูกติดด้วยด้ายเส้นยืนคาดรัดโอบไปด้านหลังของเอวอีก ด้านหนึ่งจะผูกมัดกับเสาเรือน หรือโคนต้นไม้หรือหลักที่มความเเข็งแรงก็ได้การทอด้วยกี่เอวจะใช้การขยับ เคลื่อนตัวของผู้ทอบังคับเส้นด้ายยืนให้ตึงหรือหย่อนได้ตามต้องการทําให้ผู้ทอสามารถเลือกสถานที่ทอได้ตาม ความพอใจ โยกย้ายได้สะดวก ผ้าที่ทอด้วยกี่เอวจะมีขนาดผ้าหน้าแคบๆ ด้วยฝีมืออันล้ำเลิศ ผสานกับเทคนิคและภูมิปัญญาทสั่งสมและถูกถ่ายทอดสั่งสอนมาจากบรรพบุรุษ สืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคน ทั้งเทคนิคการมัดหมี่ จก ขิด และยกดอก ผาทอของชนเผ่ากระเหรี่ยงจึงมีความ งดงาม โดดเด่นด้วยสีสันตระการตา และผู้คนทั่วไปยังคงพบเห็นรูปแบบอันเป็นเอกลักษณ์ของเครื่องแต่งกาย ของชนเผ่ากะเหรี่ยง ด้วยเสื้อหลากสีสัน จนเป็นที่ต้องตาต้องใจของคนเมือง ของนักท่องเที่ยว และชาวต่างชาติ ให้ต้องซื้อหากลับไปสวมใส่จนถึงปัจจุบัน ชุดสำหรับคนที่แต่งงานแล้วผู้หญิงเรียกว่า เชซู ผู้ชายเรียกว่า เชโปล้ ชุดสำหรับคนที่ยังไม่แต่งงานสำหรับผู้หญิงเรียกว่า เชวา ผู้ชายเรียกว่า เชโปล้ ซึ่งมีสีและลวดลายแตกต่างกันไป

เชโปล้
(ชุดสำหรับผู้ชาย)

เชวา
(ชุดสำหรับหญิงที่ยังไม่แต่งงาน)

เชซู
(ชุดสำหรับหญิงที่แต่งงานแล้ว)

วิธีการทำผ้าทอกะเหรี่ยง
1.ทำการปลูกต้นฝ้ายจนออกดอกเพื่อรอเก็บเมื่อฝักแก่
2.เก็บดอกฝ้ายฝักที่แก่แล้วมาตากแห้ง และนำเข้าเครื่องเพื่อเอาเมล็ดออก
3.นำฝ้ายที่ได้มาทำให้แยกตัวออกจากกันโดยใช้ น่อผึ
4.นำมาม้วนกับไม้
5.นำไปปั่นกับเครื่องปั่นด้ายเพื่อให้ด้ายเป็นเส้น
6.นำด้ายไปย้อมสี ซึ่งสีที่ใช้จะเป็นสีที่ได้จากธรรมชาติ จากนั้นเอาไปตากให้แห้ง
7.นำด้ายมาม้วนเป็นก้อนเพื่อสะดวกต่อการใช้งานต่อไป
8.ขึ้นแบบ ตามผลิตภัณฑ์ที่เราต้องการจะทอ
9.ลงมือทอ และลงลาย
10.เย็บเข้ารูป

สีที่ใช้ย้อมด้าย

ดอกอัญชัน ให้สีม่วง

หมาก ให้สีน้ำตาล

เปลือกไม้ ให้สีแดง