Bài 11: EM CHỦ ĐỘNG PHÒNG, TRÁNH XÂM HẠI  

Giải Đạo đức lớp 5 Chân trời sáng tạo Bài 11: Em chủ động phòng, tránh xâm hại

Video Giải Đạo đức lớp 5 Bài 11: Em chủ động phòng, tránh xâm hại - Cô Phương Thảo (Giáo viên VietJack)

Đạo đức lớp 5 trang 53 Khởi động

Câu hỏi (trang 53 SGK Đạo đức lớp 5): Nghe bài hát Năm ngón tay xinh (Nhạc và lời: Ngô Tĩnh) và thực hiện yêu cầu

Nêu cách sử dụng quy tắc năm ngón tay mà bài hát nhắc đến.

Hướng dẫn:

- Lời bài hát Năm ngón tay xinh (Nhạc và lời: Ngô Tĩnh)

Năm ngón tay xinh

Giúp bảo vệ ta nhé

Năm ngón tay ngoan

Bạn ơi hãy nhớ nào!

Đây là ngón cái nhé

Ngón ở gần ta nhất

Là cha mẹ của em

Là ông bà của em

Là anh chị em, ta thường ôm

Là người thân ta, hay ngủ cùng

Khi ta đã lớn nhé!

Nếu ai chọn vùng đồ bơi

Xua tay nói lớn nhé!

Không, không! Con đã lớn rồi!

Em ơi, hãy nhớ nhé!

Và nói cho người thân nghe.

Đây là ngón trỏ nhé!

Ngón ở xa một chút

Là thầy cô của em

Là bạn bè của em

Là họ hàng nhé, được nắm tay

Là người quen nên, ta chơi cùng

Chỉ được vậy thôi nhé

Nếu ai chạm vùng đồ bơi

Xua tay em nói lớn

Không, không! Em đã lớn rồi.

Em ơi hãy nhớ nhé!

Và nói cho người thân nghe.

Đây là ngón giữa nhé

Ngón ở xa một chút

Là hàng xóm nhà ta

Là bạn bè mẹ cha

Là người quen em, khi đến chơi

Chỉ bắt tay thôi, hay vẫy chào

Chỉ được vậy thôi nhé

Nếu ai chạm vùng đồ bơi

Xua tay em nói lớn

Không, không! Em đã lớn rồi.

Em ơi hãy nhớ nhé!

Và nói cho người thân nghe.

Đây là ngón áp út!

Ngón ở xa tít nhé

Là người ta mới quen

Là lần gặp đầu tiên

Là người vừa quen, ta đứng xa

Là người vừa quen, ta vẫy chào

Chỉ được vậy thôi nhé

Nếu ai chạm vùng đồ bơi

Xua tay em nói lớn

Không, không! Em đã lớn rồi.

Em ơi hãy nhớ nhé!

Và nói cho người thân nghe.

Đây là ngón út nhé!

Ngón ở xa mình nhất

Không phải là người thân

Không phải là người quen

Là người lạ nên, phải đứng xa

Là người lạ nên, không đến gần

Chỉ được vậy thôi nhé

Nếu ai chạm vùng đồ bơi

Xua tay em nói lớn

Không, không! Em đã lớn rồi.

Em ơi hãy nhớ nhé!

Và nói cho người thân nghe.

Năm ngón tay xinh

Giúp bảo vệ ta nhé

Năm ngón tay ngoan

Bạn ơi hãy nhớ nào!

Pause

00:00

00:13

01:31

Mute

- Cách sử dụng quy tắc năm ngón tay mà bài hát nhắc đến:

+ Ngón cái: là ông bà, anh chị em, người thân ta hay ôm, hay ngủ cùng.

+ Ngón trỏ: là thầy cô, bạn bè, họ hàng được nắm tay, chơi cùng.

+ Ngón giữa: là hàng xóm, bạn bè mẹ cha, người quen đến chơi, ta vẫy chào.

+ Ngón áp út: là người mới quen, ta đứng xa, ta vẫy chào.

+ Ngón út: không phải người thân, người quen, ta phải đứng xa, không đến gần.

Đạo đức lớp 5 trang 53, 55 Kiến tạo tri thức mới

Câu hỏi 1 (trang 53 SGK Đạo đức lớp 5): Đọc thông tin và thực hiện yêu cầu

Thông tin 1

Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị xâm hại tình dục; không bị bóc lột sức lao động; không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc; không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt và được bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình vì lợi ích tốt nhất của trẻ em.

(Theo Điều 21, 25, 26, 27, 28, Chương II, Luật Trẻ em năm 2016)

Thông tin 2

Các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến xâm hại trẻ em gồm:

2) Bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em;

3) Xâm hại tình dục, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em;

7) Không cung cấp hoặc che giấu, ngăn cản việc cung cấp thông tin về trẻ em bị xâm hại hoặc trẻ em có nguy cơ bị bóc lột, bị bạo lực cho gia đình, cơ sở giáo dục, cơ quan, cá nhân có thẩm quyền;

11) Công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em.

(Theo Điều 6, Chương I, Luật Trẻ em năm 2016)

Thông tin 3

Tuỳ theo tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm, người thực hiện hành vi xâm hại trẻ em có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lí hình sự. Trong đó, người phạm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi có thể chịu mức án cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình. 

(Theo Nghị định số 130/2021/NĐ-CP ngày 30 /12/2021 của Chính phủ và Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017

Thông tin 4

Các cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân có trách nhiệm thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em. Cơ quan lao động - thương binh và xã hội, cơ quan công an các cấp và Uỷ ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tiếp nhận, xử lí thông tin, thông báo, tổ giác đó. Chính phủ thiết lập tổng đài điện thoại quốc gia thường trực để tiếp nhận, xử lí thông tin, thông báo, tố giác nguy cơ, hành vi xâm hại trẻ em,

(Theo Điều 51, Chương IV, Luật Trẻ em năm 2016)

Nêu một số quy định cơ bản của pháp luật về phòng, tránh xâm hại trẻ em.

Hướng dẫn:

Một số quy định cơ bản của pháp luật về phòng, tránh xâm hại trẻ em:

+ Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị xâm hại tình dục; không bị bóc lột sức lao động; không bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc; không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt và được bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình.

+ Các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến xâm hại trẻ em gồm:

2) Bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em;

3) Xâm hại tình dục, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em;

7) Không cung cấp hoặc che giấu, ngăn cản việc cung cấp thông tin về trẻ em bị xâm hại hoặc trẻ em có nguy cơ bị bóc lột, bị bạo lực cho gia đình, cơ sở giáo dục, cơ quan, cá nhân có thẩm quyền;

11) Công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em.

+ Người thực hiện hành vi xâm hại trẻ em có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lí hình sự.

+ Các cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình, cá nhân có trách nhiệm thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em.

Câu hỏi 2 (trang 55 SGK Đạo đức lớp 5): Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu

- Tin đã làm gì để phòng, tránh xâm hại?

- Nêu các bước để phòng, tránh xâm hại.

Hướng dẫn:

- Để phòng, tránh xâm hại, Tin đã:

+ Không nhận quà của người lạ.

+ Nhanh chóng rời khỏi nơi có người lạ tiếp cận.

+ Nói chuyện đó với bố mẹ.

- Các bước để phòng, tránh xâm hại:

+ Không nói chuyện, tiếp cận, nhận quà người lạ

+ Nhanh chóng rời khỏi nơi có người lạ đang tiếp cận mình

+ Tìm kiếm sự giúp đỡ, hỗ trợ xung quanh

+ Kể chuyện đó với bố mẹ

Câu hỏi 3 (trang 55 SGK Đạo đức lớp 5): Đọc các trường hợp sau và cho biết cách thực hiện một số kĩ năng phòng, tránh xâm hại

- Trường hợp 1:

Về quê, Tin được sắp xếp ngủ cùng phòng với anh họ. Khi ngủ, anh thường ôm Tin khiến Tin khó chịu. Anh cũng hay rủ Tin tắm chung. Anh nói với Tin; "Đây là bí mật của anh và em. Em không được kể với ai!" Tin cảm thấy lo lắng nên đã báo với bố. Bổ dặn Tin:”Có những bí mật tốt và bí mật xấu. Khi có ai đó bắt con giữ bí mật khiến con lo lắng, con hãy kể lại cho bố mẹ hoặc người lớn đáng tin cậy biết ngay nhé!”

- Trường hợp 2:

Na đang đứng trước cổng trường để đợi bố đến đón. Chợt một người đàn ông lạ mặt đi xe máy đến nói với Na: “Bố cháu bận nên nhờ chú chở cháu về nhà”. Na liền từ chối: “Cảm ơn chú. Nhưng cháu không biết chú nên cháu sẽ nhờ cô giáo gọi cho bố". Nói xong, Na chạy vào trong trường, đến phòng giáo viên kể cho cô giáo chủ nhiệm về sự việc vừa xảy ra.

- Trường hợp 3:

Cốm về lên giấy hình bàn tay và viết vào 5 ngón tay tên 5 người lớn đáng tin cậy có thể giúp Cốm khi gặp nguy hiểm. Ở giữa bàn tay, Cốm viết số điện thoại của bố, mẹ, thầy chủ nhiệm, địa chỉ nhà Cốm và số đường dây nóng hỗ trợ trẻ em. Cốm tự nhủ sẽ luôn mang theo tờ cẩm nang này để bảo vệ bản thân.

Hướng dẫn:

Một số kĩ năng phòng, tránh xâm hại:

- Khi có chuyện, lập tức kể với bố mẹ.

- Không tin và đi theo người lạ.

- Chuẩn bị cho mình một tờ cẩm nang bảo vệ bản thân.

Giải Đạo đức lớp 5 trang 56

Đạo đức lớp 5 trang 56 Luyện tập

Luyện tập 1 (trang 56 SGK Đạo đức lớp 5): Nhận xét các ý kiến sau:

Hướng dẫn:

- Ý kiến 1: ý kiến này hoàn toàn đúng vì pháp luật Việt Nam đã đưa ra quy định trên.

- Ý kiến 2: ý kiến này chưa đúng vì mọi cá nhân đều có trách nhiệm thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm hại trẻ em.

- Ý kiến 3: ý kiến này hoàn toàn đúng vì mọi thông tin cá nhân đều được pháp luật bảo vệ.

- Ý kiến 4: ý kiến này hoàn toàn đúng vì đó là một biểu hiện của hành vi xâm hại.

- Ý kiến 5: ý kiến này chưa đúng vì pháp luật Việt Nam áp dụng bảo vệ cho trẻ bị xâm hại ở mọi độ tuổi.

- Ý kiến 6: ý kiến này hoàn toàn đúng vì mỗi người đều có quyền tố giác ành vi xâm hại.

Giải Đạo đức lớp 5 trang 57

Luyện tập 2 (trang 57 SGK Đạo đức lớp 5): Nhận xét các ý kiến sau:

- Trường hợp nào có nguy cơ bị xâm hại? Vì sao?

- Nêu cách xử lí trong các trường hợp có nguy cơ bị xâm hại.

Hướng dẫn:

- Trường hợp 1: trường hợp này có nguy cơ bị xâm hại vì bác sĩ yêu cầu bố mẹ Bin ở ngoài và muốn Bin cởi quần áo. Trường hợp này Bin nên nói với bố mẹ về việc bác sĩ muốn Bin cởi quần áo.

- Trường hợp 2: trường hợp này không có nguy cơ xâm hại vì Na giúp người nước ngoài tìm đến nhà vệ sinh.

- Trường hợp 3: trường hợp này có nguy cơ xâm hại vì người đàn ông đang ép một bạn nhỏ đi ăn xin và nộp tiền về cho ông ấy. Trường hợp này Cốm nên gọi đến cơ quan chức năng, tố giác tội phạm.

- Trường hợp 4: trường hợp này có nguy cơ xâm hại vì bố mẹ bạn nhỏ mắng chửi bạn nhỏ mỗi khi họ tức giận. Trường hợp này Na nên tố giác hành vi của bố mẹ bạn nhỏ.

Luyện tập 3 (trang 57 SGK Đạo đức lớp 5): Xử lí tình huống

• Tình huống 1:

Trên đường đi học về, Na bị một thanh niên cản đường và trêu ghẹo.

Nếu là Na, em sẽ làm gì?

• Tình huống 2:

Huấn luyện viên dạy múa thường mắng Cốm và các bạn khi tập không đúng động tác.

Nếu là Cốm, em sẽ làm gì?

• Tình huống 3:

Bin sử dụng máy tính để tìm kiếm thông tin cho bài học. Khi đăng nhập vào một diễn đàn, bất ngờ Bin nhận được nhiều tin nhắn chê bai và miệt thị ngoại hình của mình khiến cậu hoảng sợ.

Nếu là Bin, em sẽ làm gì?

• Tình huống 4:

Nhìn qua cửa sổ phòng tắm, Tin phát hiện người đàn ông ở nhà đối diện

đang chĩa ống kính về phía mình.

Nếu là Tin, em sẽ làm gì?

Hướng dẫn:

- Tình huống 1: Nếu là Na, em sẽ hô to cho mọi người biết để đến giúp đỡ. Sau đó, em sẽ kể cho bố mẹ nghe.

- Tình huống 2: Nếu là Cốm, em sẽ nói chuyện này với bố mẹ.

- Tình huống 3: Nếu là Bin, em sẽ kể với bố mẹ và báo với cơ quan chính quyền.

- Tình huống 4: Nếu là Tin, em sẽ nhanh chóng rời khỏi phòng tắm và kể với bố mẹ.

Giải Đạo đức lớp 5 trang 58

Đạo đức lớp 5 trang 58 Vận dụng

Vận dụng 1 (trang 58 SGK Đạo đức lớp 5): Thiết kế “Sổ tay phòng, tránh xâm hại” với các thông tin: số điện thoại hỗ trợ, cách ứng phó khi rơi vào tình huống có nguy cơ bị xâm hại.

Hướng dẫn

Vận dụng 2 (trang 58 SGK Đạo đức lớp 5): Thực hiện một sản phẩm tuyên truyền về các kĩ năng phòng, tránh xâm hại trẻ em.

Hướng dẫn:

Học sinh có thể thực hiện một số sản phẩm như tranh vẽ, băng rôn, áp phích…