Heraldiek bestudeert de wijsheid aangaande het familieschild van de stam(boom)deskundige en bevat vaak een (oude) familieboodschap. Het wapenschild heeft vooral een militaire oorsprong, maar behoort, wanneer getoond aan vrienden, een defensief karakter aan te nemen. Het beeldt de familienaam overwegend figuurlijk uit, waarmee dit ook voor analfabeten duidelijk wordt, het sprekende wapen. Men gebruikt standaardkleuren en hanteert geel voor goud en wit bij zilver. Het wapenschild is al erg lang geleden begonnen als een zéér kostbare wapenuitrusting in Afrika. Op de antieke Griekse vazen treft men wel leeuwen, slangen, vogels, skelethoofden of benen aan. In de bijbel is het wapenschild figuurlijk aan de orde geweest in Efeze 6 als het schild van het geloof, om zich te wapenen, tegen de vurige pijlen, van den boze. Na de late middeleeuwen raakte het wapenschild als statussymbool in zwang. Fraaie exemplaren werden gebruikt om te zegelen en zijn afgebeeld bij familieportretten of op rouwborden en grafzerken. Men kan het schild 'beoordelen' op de heraldische en symbolische boodschap. Heraldische collecties treft men onder meer aan bij: Muschart, Rietstap, Hesman, Kits Nieuwenkamp, Heerma van Voss, en vele anderen. De website met familiewapens van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) heeft er vele, voornamelijk de Hollandse exemplaren, digitaal beschikbaar gemaakt op hun website.
HeraldischE NASLAGWERKEN
Heraldische werken over het wapenschild:
1576: Wappen Buch, M. Schrot von Augspurg
1645: Den Nederlandtschen Herauld, T. de Rouck
1694: Seer aardig en net Wapen Boeck van een kaart-spel
1697: Vrede-Handel tot Rijswijk. Nevens Afbeeldinge van de Wapenen
1708: Wapen- en Vlaggenboek, G. Hesman
1730: Wapenboek Ridderschap Utrecht en Overijssel, HUA
1760: Adelyk en Aanzienelyk Wapenboek, A. Ferwerda
1790: Wapenboek Oude Kerk Amsterdam, Kerkvoogdij
1820: Collection of Armorial Bearings, E. Walker
1830: Algemeen Wapenboek van het Koninkrijk der Nederland
1846: Stamboek der Frieschen Adel, Deel II. Bijlage Wapentekeningen
1861: Wapenboek der Amsterdamsche Regeringsleden, Mr. C.E. Vaillant
1882: Friesche familiewapens, B.F.W. von Brucken Fock
1893: Lijf- en Wapenspreuken, J.L. Beijer
1900: Naamregister Stam- en Wapenboek, J.C.P. van Epen
1936: De Hoofdzaken van de Heraldiek, J. Godefroy
1936: Nederlandsche Familiewapens, Deel I. Dr. H. Kits Nieuwenkamp
1937: Nederlandsche Familiewapens, Deel II. Dr. H. Kits Nieuwenkamp
1938: Nederlandsche Familiewapens, Deel III. Dr. H. Kits Nieuwenkamp
1939: Nederlandsche Familiewapens, Deel IV. Dr. H. Kits Nieuwenkamp
1938: Planches de l' Armorial Général, J.-B. Rietstap, Deel I, A-B
1938: Planches de l' Armorial Général, J.-B. Rietstap, Deel II, B-F
1938: Planches de l' Armorial Général, J.-B. Rietstap, Deel III, G-K
1938: Planches de l' Armorial Général, J.-B. Rietstap, Deel IV, L-O
1938: Planches de l' Armorial Général, J.-B. Rietstap, Deel V, P-S
1938: Planches de l' Armorial Général, J.-B. Rietstap, Deel VI, T-Z
1942: Tentoonstelling der Friesche Heraldiek, Dr. Heerma van Voss
1943: Handboek der Wapenkunde, J.-B. Rietstap en C. Pama
1952: Grafschriften Tussen Flie en Lauwers III, H.M. Mensonides
1975: De Wapenboeken der Gelders-Overijsselse studentenverenigingen III en VI, Mr. O. Schutte
1984: De Wapenborden te Harlingen, Mr. O. Schutte
2000: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed
2004: Index op de Collectie Wapenfiches van Dr. A.L. Heerma van Voss
2009: Wapenborden in het Hannemahuis
2011: Overheidsheraldiek met wapenafbeeldingen
2014: Armorial.org Serving You Since 1968
2016: CBG Familiewapens Centrum voor Familiegeschiedenis
© 2023 F.N. Heinsius