Tên gọi, ý nghĩa
Gốm Đông Triều được đặt theo tên của thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh – nơi hình thành và phát triển dòng gốm này. Tên gọi thể hiện nguồn gốc địa lý rõ ràng, đồng thời khẳng định bản sắc vùng miền và niềm tự hào của người dân địa phương đối với làng nghề truyền thống.
Nguồn gốc, địa phương
Xuất hiện từ những năm 1955, gốm Đông Triều phát triển mạnh vào cuối thế kỷ XX.
Thuộc phường Mạo Khê, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh – vùng đất giàu truyền thống văn hóa và thủ công.
Là một trong những làng nghề gốm tiêu biểu của miền Bắc Việt Nam.
Chất liệu
Sử dụng chủ yếu đất sét, đất cao lanh, được khai thác trong vùng hoặc nhập từ các địa phương lân cận.
Đất được lọc, luyện kỹ càng để có độ mịn, dẻo và khả năng chịu nhiệt tốt.
Chất liệu chế tác
Gốm được nung ở nhiệt độ cao (khoảng 1.300–1.400°C), đảm bảo độ bền, không thấm nước.
Phủ men bóng mịn, trong suốt, làm nổi bật hoa văn và giữ được màu sắc lâu bền.
Các công đoạn chủ yếu vẫn được thực hiện thủ công, kết hợp với máy móc trong khâu tạo hình hiện đại.
Hình dạng, ứng dụng
Đa dạng mẫu mã: bát, đĩa, chén, ấm, bình hoa, tượng trang trí, lọ lộc bình…
Ứng dụng: trong gia đình (dụng cụ bếp, trang trí), tâm linh (đồ thờ cúng), quà tặng nghệ thuật và xuất khẩu
Họa tiết, phong cách
Phong cách truyền thống: nhẹ nhàng, trang nhã, đậm chất Á Đông
Họa tiết đặc trưng: rồng, phượng, hoa sen, cảnh đồng quê, khắc họa văn hóa dân gian.
Kỹ thuật vẽ chìm dưới men giúp hoa văn bền màu, sắc nét và tinh tế.
Ý nghĩa văn hóa tinh thần
Gốm Đông Triều không chỉ là sản phẩm tiêu dùng mà còn là biểu tượng văn hóa, phản ánh lối sống, tín ngưỡng và thẩm mỹ của người Việt.
Đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ nghề truyền thống, gắn bó với người dân qua nhiều thế hệ.
Giá trị hiện đại
Góp phần phát triển kinh tế địa phương, tạo việc làm cho hàng trăm lao động.
Là sản phẩm thủ công mỹ nghệ có giá trị cao, được ưa chuộng cả trong nước và quốc tế.
Góp phần xây dựng thương hiệu làng nghề Đông Triều, kết hợp với du lịch văn hóa để quảng bá hình ảnh đất và người Quảng Ninh.