Oecumene is een woord dat afkomstig is uit het Grieks en dat verwijst naar het christelijk streven om werelswijde eenheid te vinden tussen allerlei verschillende kerkgenootschappen.
Maar voordat in de kerkgeschiedenis dat woord werd toegepast om een verlangen naar verbinding en eenheid aan te duiden, waren er wellicht al andere motieven die ten grondslag lagen aan dat verlangen. Motieven die stammen uit de tijd van voor het christendom.
Tijdens de dialoogbijeenkomst van 13 februari 2025 werd door de huidige voorzitter van de Tilburgse Raad van Kerken, Hans Strijards verwezen naar de tijd van Abraham. Abraham en zijn volk, zijn familie. Trekkend door landschappen op zoek naar oases en bronnen, onderweg van plaats naar plaats.
Gaandeweg waren er ontmoetingen met andere volkeren en ook groepen die trokken van plek naar plek om het vee te drenken en grazige gronden te vinden. Met verscheidene van die volkeren vonden uitwisseling plaats met herkenning, zij hadden overeenkomstige behoeften en verlangens naar een plek op aarde.
Oecumene kan zo een andere lading krijgen door je te laten inspireren door de nomadische voorgeschiedenis van Israel.
Dan gaat het in deze visie om ontmoetingen met mensen en groepen die je onderweg treft op jouw pad, in jouw omgeving. Dan gaat het dus niet tradities die je nog niet hebt ontmoet, maar bijvoorbeeld heel specifiek de gemeenschappen met wie wij hier onze stad Tilburg delen. Die wie hier kunnen treffen. Hun gezicht kunnen we zien, hun woorden horen, hun handen schudden.
Deze visie op de betekenis die Oecumene ook kan krijgen is geinspireerd op een lezing die ds. Klaas van der Kamp in Tilburg heeft gehouden in zijn tijd als algemeen secretaris van de landelijke Raad van Kerken.
Msschien toch een uitgangspunt om over na te denken. Iets dat nieuwe kansen biedt.
De gemeente Tilburg kent een enorme rijkdom aan religieus erfgoed. Veel is verdwenen, toch wordt er nog steeds religieus erfgoed gebruikt en hergebruikt voor een andere bestemming. Onder de titel Religieus Erfgoed in Tilburg - Behouden, gesloopt of getransformeerd is dit in een fors boekwerk bijeengebracht.
De redactie is in handen van Ronald Peeters, Dirk van Alphen, Henk van Doremalen en Joost Op ’t Hoog. Er is naast de redactieleden door een dozijn auteurs meegewerkt aan deze uitgave en er zijn tientallen mensen geïnterviewd.
Geschiedenis van de religie
Henk van Doremalen schrijft in het boek over de geschiedenis van de religie in Tilburg. Die heeft onmiskenbaar een sterk katholiek stempel. Maar ook andere religies en hun gebedshuizen komen aan bod.
Gemeenschappelijke tussenruimte
Martijn Honselaar en Jacqueline Moors stellen zich in hoofdstuk 2 ‘Verhalende verbinding: een pleidooi voor gemeenschappelijke tussenruimten’ de vraag: wat is, in de huidige tijd, de betekenis van deze tussenruimte nu er vele religieuze bouwwerken zijn gesloopt of herbestemd?
In kaart gebracht
In het derde hoofdstuk, samengesteld door Ronald Peeters, komt het geheel van wat ooit heeft bestaan en nog steeds aanwezig is uitvoerig in beeld. Het betreft 192 kerken, pastorieën, kloosters, kapellen, wegkruizen en religieuze standbeelden in de openbare ruimte.
Religieuze 'objecten'
In het vierde hoofdstuk geeft Petra Robben zicht op religieuze objecten in de stadscollectie, maar ook in andere collecties. Hoe kunnen we deze behouden?
Tenslotte
Tenslotte maken Dirk van Alphen en Joost Op ’t Hoog de balans op van bescherming en restauratie, van gebruik en hergebruik en transformatie van religieuze gebouwen. De kernvraag is: hoe moeten we verder met behoud en gebruik? Wat nemen we mee naar de toekomst? Welke visie ontwikkelen we daar op?
Het boek ‘Religieus Erfgoed in Tilburg’ is vanaf 15 april voor € 34,95 verkrijgbaar bij de Tilburgse en enkele regionale boekhandels (ISBN 978-90-9039864-8).
In Tilburg bestaat ook sinds geruime tijd een Oosters Orthodoxe parochie. De parochie van De Heilige Porphyrios in Tilburg bestaat sinds 2013. De eerste rector was priester Arkady Vernikov. Vader Arkady werd geboren in Odessa op 27 februari 1948. Na zijn verhuizing naar Nederland wijdde hij zich aan wetenschappelijk werk.
Nadat hij het priesterschap aanvaardde, begon pater Arkady zijn ambt in Eindhoven, daarna in Tilburg en in het klooster van de Geboorte van de Heilige Maagd Maria in Asten. Na het overlijden van pater Arkady op 6 december 2021 stopten de reguliere diensten in Tilburg.
Ze werden pas weer hervat in december 2023 met de komst van de nieuwe rector, aartspriester Andrew Kordochkin, die vanuit Duitsland naar Tilburg is gekomen.
De zondagse Goddelijke Liturgie wordt gewoonlijk twee keer per maand gevierd. De hoofdtalen van de diensten zijn Engels en Kerkslavisch. De kerkdiensten zijn in de Abdij Koningshoeven, Eindhovenseweg 3.
De heilige Porphyrios (1906 - 1991) was een kloosterling die in zijn leven veelvuldig met ziekte te kampen had. Maar hij bezat ook bijzondere gaven die hij ten dienste stelde van de mensheid. Hij heeft ook talloze inspirerende geloofsgeschriften nagelaten.
Meer informatie vindt u op de website van de parochie: https://orthodoxtilburg.nl/
Interessante weblinks voor fijnproevers:
Website De bezieling. De Bezieling is een publiekssite over hedendaags leven en christelijk geloven. De Bezieling is voor mensen die zoeken naar inspiratie en ankerpunten in het leven. De Bezieling kijkt naar wat speelt in de onderstroom van onze cultuur.
Stichting Lorenzetti: Een Tilburgs kunstcafé opgericht door kunstenaar en publicist Rob Berkel met uitgebreid aandacht voor de religieuze wortels van bijzondere kunst-uitingen.
PAX Ambassade van Vrede Tilburg: De Tilburgse ambassade van de vredesbeweging PAX, gevestigd in de Petrus en Pauluskerk. Deze ambassade heeft als opdracht om het thema 'vrede' te agenderen in de Tilburgse samenleving door middel van bijeenkomsten, lezingen en andere activiteiten.
Elkaar zien. Elkaar zien werkt aan het realiseren van een online vindplaats om een helpende hand te bieden in het vinden van georganiseerde activiteiten, waarbij de ontmoeting een centrale plek inneemt, en wil zo bijdragen aan ons gevoel van welbevinden.
De Beweging van Barmhartigheid: In de Beweging van Barmhartigheid hebben de Fraters van Tilburg hun oorspronkelijke missie en roeping vastgelegd op een toekomstgerichte en toekomstbestendige wijze. De beweging heeft weliswaar een christelijke oorsprong, maar staat open voor alle stromingen en opvattingen die ‘omzien naar elkaar’ als een belangrijke kernwaarde herkennen.
Het Ronde Tafelhuis: Centrum voor religie en cultuur. Een interreligieus ontmoetingscentrum in Tilburg-Noord. In verband met deze ontmoeting worden ook allerlei lezingen en activiteiten opgezet die de dialoog in onze samenleving willen bevorderen.
Het iconenatelier van de Zusters van Liefde: Icoonschilderen is niet zo maar een kunstuiting. Het verenigt een heel nauwgezette schildertechniek waarbij de materialen met de hand gemaakt worden met een spirituele instelling. Onder de handen van de icoonschilder komt het heilige langzaam tevoorschijn. Meer achtergrondinformatie kunt u hier vinden.