Ieder mens van dit systeem heeft een bepaalde tijd geleefd. Gedurende die tijd gebeurde er van alles. Grote gebeurtenissen zoals een oorlog en kleine gebeurtenissen zoals geboorte, huwelijk, overlijden. Grote gebeurtenissen worden opgeslagen in vensters en zijn eigenlijk een verzameling van kleine gebeurtenissen.
Ik heb op basis van grote gebeurtenissen de tijd in tijdperken ingedeeld. Grote gebeurtenissen hebben dus een eigen pagina binnen een tijdperk, met een samenvatting van wat er gebeurde en relevante jaartallen. Soms vallen ze in twee of meer tijdperken.
Kleine gebeurtenissen worden per jaartal genoemd op de pagina van het tijdperk. Daar wordt ook vermeld wie er stadhouder was, of raadspensionaris etc.
Bocke Aelses leefde van 1650 tot 1715 en Impk Douwes van 1661 tot 1721 (geschat)
Ze leefden allebei in drie tijdperken:
Stadhouderloos tijdperk I 1648 - 1672
Vensters:
Staatsgreep Willem II 1650. Willem II probeert de macht in de Republiek te behouden, maar sterft.
Eerste Engelse Oorlog 1652 - 1654. Met de Akte van Navigatie belemmert Engeland de handel van de Republiek, en dit leidt tot oorlog.
Tweede Engelse Oorlog 1665 - 1667. Zeeoorlog tussen Engeland en de Republiek. Tocht naar Chatam. Groot enthousiasme in de Republiek.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Jan van Riebeeck
Overstromingen 1164 - 1916. 1651 Sint-Pietersvloed
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Willem III 1672 - 1702
Vensters:
Staatsgreep Willem II 1650. Willem II probeert de macht in de Republiek te behouden, maar sterft.
Eerste Engelse Oorlog 1652 - 1654. Met de Akte van Navigatie belemmert Engeland de handel van de Republiek, en dit leidt tot oorlog.
Tweede Engelse Oorlog 1665 - 1667. Zeeoorlog tussen Engeland en de Republiek. Tocht naar Chatam. Groot enthousiasme in de Republiek.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Jan van Riebeeck
Overstromingen 1164 - 1916. 1651 Sint-Pietersvloed
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Willem III 1672-1702
Vensters:
Kalender 1582 - 1700. In 1582 aanvaardden oa Holland en Zeeland de Gregoriaanse kalender. Friesland deed dat pas in 1701. Dat betekent dat er tot 28 februari 1700 10 dagen verschil zat tussen de datum in Holland en die in Friesland. 29 Februari 1700 was in Friesland wel een schrikkeldag, in Holland niet.
Hollandse Oorlog 1672 - 1678. Oorlog met Engeland, Frankriijk, Munster en Keulen. De oorlog begon met het rampjaar 1672. De troepen van Bommen Berend vielen Oost-Nederland binnen, en trokken op tot Heerenveen en Groningen. Verder kwamen ze niet.
Spaanse Successieoorlog 1701 - 1713. Deze oorlog voorkwam dat Frankrijk en Spanje beide door Lodewijk XIV geregeerd zouden worden.
Negenjarige oorlog 1688 - 1697. Van 1688 tot 1697. Vrede van Rijswijk.
Overstromingen 1164 - 1916. 1675 Allerheiligenvloed
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Tweede stadhouderloos tijdperk. 1702-1747
Vensters:
Spaanse Successieoorlog 1701 - 1713. Deze oorlog voorkwam dat Frankrijk en Spanje beide door Lodewijk XIV geregeerd zouden worden.
Zuid-Afrika 1652 - 2000. Stellenbosch en Hugenoten
Oostenrijkse successieoorlog 1740 - 1748. 1740-1748: Frankrijk en Pruisen tegen de Republiek, Oostenrijk en Engeland. Als Frankrijk het zuiden binnenvalt wordt Willem IV stadhouder.
Overstromingen 1164 - 1916. 1703 Decemberstorm, 1717 Kerstvloed
Homoprocessen 1730 - 1866. Processen tegen homoseksuelen.
Volkstellingen 1744 - 1796. De volkstellingen van 1744 (met vrijwillige belastingtoezegging) en 1796
Epidemieën en hongersnoden 1315 - 1956. Van de hongersnood 1315-1318 tot de kinderverlamming na de Tweede Wereldoorlog
Van het Eerste Stadhouderloos Tijdperk zullen ze weinig mee hebben gekregen. Misschien werd er aan tafel gesproken over de heldendaden van de Ruyter, Tromp en anderen.
Maar van de tijd van Willem III merkten ze des te meer.
Minnertsga ligt vrij ver van Heerenveen, maar de paniek over de inval van Bommen Berend zal daar ook wel hebben toegeslagen. Maar daarover zijn mij geen feiten bekend.
In 1696 overleed Gysbert Japiks. Zouden Bocke en Impk van hem gehoord hebben?
Ik betwijfel het.
In 1701 nam Friesland de Gregoriaanse kalender aan. Het jaar werd daardoor 11 dagen korter. Tot die tijd was de Juliaanse kalender in gebruik, en er was een verschil van 10 dagen met Holland. Als boer of boerenknecht heb je daar weinig last van.
Maar wel van de aanpassing van de kalender. Hoe was het met de huur geregeld?
Details zijn mij daarover niet bekend.
De twee andere oorlog zullen wel niet veel invloed hebben gehad op een boerenknecht in Friesland.
Het Tweede Stadhouderloos Tijdperk had in Friesland niet veel effect- die had zijn eigen stadhouder. En de oorlogen waren ook een ver van hun bed show denk ik.
Tijdens hun leven waren er drie overstromingen, terwijl Impk misschien nog een vierde heeft meegemaakt. Ze waren niet niet direct in hun buurt.
Misschien werd er voor gecollecteerd in de kerken.