З Дзярэчынам звязаны многія легенды
Многія тапанімісты звязваюць назву мястэчка з прозвішчам Дзеречэня, што ў сучаснай рускай мове азначае «драчун». Калі верыць версіі, то далёкія продкі цяперашніх дзярэчынцаў любілі памахаць кулакамі.
Непадалёку ад Дзярэчына ёсць гара з валамі пад назвай «Турэцкі вал» і які знаходзіцца побач з ёй культавы калодзеж з назвай «Турэцкая халадца» на тэрыторыі былой сядзібы Мяхоўскага, што сведчыць пра існаванне на гэтым месцы ў старажытнасці паганскага культавага комплексу. Назва "Турэцкі" больш позні (Пакроўскі, 1895).
Вядомая і легенда пра ўкамянелае вяселле. Каля Дзярэчына ёсць група з шасці камянёў і яшчэ аднаго ў цэнтры. Казалі, што гэты вясельны картэж сустрэўся з ведзьмаком, пракляў і ператварыў людзей у камяні, а коні і калёсы праваліліся пад зямлю. Камень, які апынуўся асобна, быў музыкам, якія суправаджаў вяселле.
Легенда аб белай даме звязаная з Ізабелай Палубінскай, і запісаная Лявонам Патоцкім. Бацькі даверылі ёй апеку над малодшым братам, спадчыннікам вялізнай спадчыны Палубінскіх, якога яна загадала забіць. Пасля яе смерці ў 1721 годзе яна была пахавана ў вясковым касцёле, а яе прывід у выглядзе белай дамы блукае на руінах старога замка Палубінскіх і новай рэзідэнцыі Сапегаў. На самай справе яе браты загінулі ў сталым узросце да яе замужжа. А ўладанні Палубінскіх дзяліліся паміж ёй і сястрой Ганнай-Мар'янай, якая была замужам за Дамінікам Радзівілам.
Побач з Дзярэчынам каля вёскі Алексічы знаходзіцца памятная Стэла, паходжанне якой дагэтуль застаецца невядомым. Па версіі мясцовых жыхароў помнік усталяваны шведамі ў гонар загінуўшых у польска-шведскую вайну, сучасныя польскія даследчыкі памылкова адносяць яе да чарады ўсталяваных памятных калон у памяць аб Канстытуцыі 3 мая 1971 года і прыпісваюць яе ўсталяванне Франшкі Сапегі.
Ёсць некаторыя версіі, што пасля сваёй каранацыі ў 1797 г. расійскі імператар Павел I наведаў гэты беларускі Версаль. Немагчыма не прывесці цытату з кнігі графа Лявона Патоцкага, дзе ён піша ўспаміны пра Францішка Сапегу: «У сваіх падарожжах нястомна пераязджаў ён з месца на месца; таму што ў Пецярбургу яму было холадна, у Партугаліі горача, у Англіі вельмі сыра, у Вільні не меў з кім сябраваць, а ў Варшаве з кім гуляць у карты і не раз паўтараў, што толькі ў Парыжы і Дзярэчыне можа на працягу некалькіх тыдняў не сумаваць».
