Ankers in Schoonouwen

Laatste update 17-07-2023.

Bewoning in Schoonouwen onder Stolwijk

Tussen 1700 en circa 1850 waren de Ankers nadrukkelijk aanwezig in het buurtschap Schoonouwen onder Stolwijk. Grote delen waren in eigendom van de nakomelingen van Willem Ariensz Anker die tussen 1725 en 1764 (mogelijk met behulp van een erfenis uit de familie Dionijs) grote stukken land en meerdere hofsteden wist te verwerven. Deze Willem Ariensz Anker was een 'grote boer' en leefde in flinke welstand. Op enig moment tussen 1706-1725 was hij de enige mannelijke Anker in Stolwijk. In die zin kan hij gezien worden als de stamvader van alle Ankers uit Stolwijk en de Krimpenerwaard. Vrijwel iedere Anker uit deze omgeving stamt af van een van de drie zonen van Willem Ariensz.

Hieronder een overzicht van de bewoning in Schoonouwen te Stolwijk door de jaren heen. Onderstaande adressen geven de situatie weer, met als uitgangspunt de jaren tussen 1830 en 1840. Dit is de basis omdat toen voor het eerst vrij gedetailleerd genoteerd werd wie er woonden (Kadaster 1832 & volkstelling 1839). 

In 1832 stonden er tien woningen/boerderijen in Schoonouwen; twee op Kort Schoonouwen, acht op Lang Schoonouwen tot aan de Opweg. De nummering liep van oudsher andersom; d.w.z. dat men begon te tellen in Kort Schoonouwen richting de Opweg. Aan de noordzijde van Schoonouwen was nog geen bebouwing. Per adres heb ik genoteerd wie er ooit woonden, (voor zover mij bekend). De huizen die na 1840 zijn gebouwd zijn hierin niet meegenomen. De bewoners zijn genoteerd per gezinshoofd en echtgenoot.

(E) = eigenaar, (H) = huurder.

► Deze gegevens zijn ontleend aan het concept boekwerkje "De koningen van Schoonouwe 1700-1975" samengesteld door John Anker. Dit zijn dus niet mijn persoonlijke bevindingen maar verkregen uit het genoemde boekwerkje.

► Aanvullingen of correcties zijn altijd welkom.

KORT SCHOONOUWEN 1 (huidig adres: Schoonouwenseweg 17).

1839: Familie Cornelis de Graaf; weduwnaar met vijf kinderen plus dienstbode en inwonend familielid (totaal:8 personen). 

1856-ca.1867: Gezin Jan Both en Grietje de Graaf, 

ca.1867-1871: Gezin Cornelis Jongebreur en Neeltje Buijense

1871-1880: Gezin Adrianus Cornelis Both en Maartje Dogterom. 

 KORT SCHOONOUWEN 2 (huidig adres: Schoonouwenseweg 15/15a).

Op dit adres heeft ooit Cornelis Anker gewoond. Een akte uit 1813 geeft aan dat hij hier gewoond heeft. De akte beschrijft de scheiding van de boedel na zijn overlijden. Cornelis werd in 1768 in Stolwijk geboren en gedoopt, hij was de oudste zoon van Claes Anker en Neeltje Stierman. In 1796 trouwde hij met Celia van Eck, zij werd geboren in 1774 te Stolwijk, als dochter van Gerrit van Eck en Jannigje Jacobse Kloot. In dat zelfde jaar verlaat hij het huis en verhuisd naar Haastrecht. In Haastrecht worden hun eerste vijf kinderen geboren: Klaas (12-12-1796), Jannetje (26-08-1798), Gerrit (17-03-1800), Neeltje (14-12-1801), Willem (19-11-1803).  Duidelijk zichtbaar zijn de vernoemingsregels die werden toegepast. Op 02-05-1805 komt het gezin terug naar Stolwijk. Hoogstwaarschijnlijk had dit te maken met het overlijden van vader Claes en de scheiding/verdeling van de boedel.  In Stolwijk werden nog vijf kinderen geboren: Cornelis (19-08-1805), Celia (22-03-1807), Lena (31-03-1808), Jan (06-10-1809), Neeltje (01-04-1811). Het lidmatenregister van Stolwijk bevestigt deze gezinssamenstelling; in 1808 wonen er 11 personen op het tweede huis in (Kort) Schoonouwen. Cornelis Anker sr. overlijdt op 31-08-1813 te Stolwijk. Weduwe Celia bleef na het overlijden van Cornelis op de boerderij wonen. Op 06-03-1816 hertrouwt zij met de boerenknecht die op de boerderij werkt; Arie van Meijeren. Vijf maanden na het huwelijk wordt hun eerste kind geboren; Klaas van Meijeren. Later wordt het gezin nog uitgebreid met een dochter Aaltje van Meijeren.   

1804: Familie Cornelis Anker (E) en Celia van Eck.

1839: Familie Arie van Meijeren (E) en Celia van Eck (weduwe Cornelis Anker), 2 kinderen plus een inwonend familielid (totaal:5 personen).

1858: Familie Klaas van Meijeren en Hilligje Verburg.

1877: Familie Pieter van der Hee en Neeltje Snoek.

1925: Pieter van der Hee (kleinzoon van Pieter) en Margje de Groot.

 LANG SCHOONOUWEN 3 (huidig adres: Schoonouwenseweg 58).

1839: Familie Jacob Ingensz Verburg en Petronella van Dam; vijf kinderen plus dienstbode en inwonende weduwe (totaal: negen personen) 

 LANG SCHOONOUWEN 4 (huidig adres: Schoonouwenseweg 54/56) "De Willemshoeve" .

1694-1706: Familie Hendrick Gerritsz Ancker en Maria Jans.

1703-1706: Familie Arije Hendricksz Ancker en Marijtje Dionijs.

1725: Familie Willem Ariens Anker (E) en Lena van der Neut.

1756: Familie Willem Ariens Anker (E) en Lena van der Neut, plus zoon Klaas Anker en Neeltje Louwense Stuurman.

1778: Familie Klaas Anker Wz. (E) en Neeltje Louwense Stuurman.

1804: Arie Kz. Anker (E) en Neeltje Kok.

1839: Familie Arie Kz. Anker (E) en Neeltje Kok, plus familie van zoon Willem Anker en Willemijntje van Dam, met acht kinderen en een dienstbode.

1843: Familie Willem Az. Anker (E) en Willemijntje van Dam.

1851: Hendrik Romein (H).

1852: Victor Anthonius Drossaart (E) te Vlissingen.

1859: Klaas Verhoog (H).

1875: Willem Ruis Jan Danielszoon (E), Klaas Cornelis Blanken (H).

1877: Jacob Bol (H), Familie Ruis (E).

1900: Pieter Bol (H), zoon van Jacob, Familie Ruis (E). 

1911: Huig Voorsluis (H), schoonzoon van ↑, Familie Ruis (E).

1946: Cornelis Voorsluis (H), zoon van Huig, Familie Ruis (E).

1970: Huig Voorsluis (H), zoon van Cornelis, Catharina Geertruida Ruis (E).

1982: Huig Voorsluis (E).

> 1982: Familie de Bruijn.

► In het huurcontract van 1970 is nog steeds sprake van de 'Willemshoeve'. Volgens overlevering is de boerderij in 1925 gesloopt en is op dezelfde plaats het huidige woonhuis neergezet. 

 LANG SCHOONOUWEN 5 (huidig adres: Schoonouwenseweg 50a). 

1831: Arie Klaasz. Anker (E).    

1839: Familie Jan Cornelisz Anker (H) en Neeltje van Eck; plus twee kinderen, een dienstbode en inwonend familielid (totaal: 6 personen).

1842: Arie Anker (H) en Hendrika Slappendel; Arie was de kleinzoon van Arie Kz. Anker (zie 1831).

1843: Klaas Anker (E); hij erft de boerderij van zijn vader (zie 1831).

1889: Arie Anker (E); zoon van Klaas Anker (zie 1843).

1890: Willem Graveland (E); schoonzoon van Arie Anker (zie 1889); gehuwd met Jansje Anker.

1919: Willem Gerrit Zwaal.

1922: Arie Adrianus Bodegom (uit Zwijndrecht).

► Later verkocht aan een scheepsreder uit Rotterdam; het wordt dan 'De Malerij' genoemd.

LANG SCHOONOUWEN 6 (huidig adres: Schoonouwenseweg 34). 

1832: Sybrandt van Wijngaarden (E).

1839: Familie Johannes van Wijngaarden en Kornelia van Dam; plus vier kinderen, een dienstknecht, een dienstmeid en inwonende ouder (totaal: negen personen).

1846: Harmen Schilt en Kornelia van Dam (hertrouwd).

LANG SCHOONOUWEN 7 (huidig adres: Schoonouwenseweg 30).

1832: Maria Vonk; weduwe Gerrit Uittenbroek (E).

1839: Laurens Dekker en Maria Vonk; plus een dienstbode en een dienstknecht (totaal: vier personen).

LANG SCHOONOUWEN 8 (huidig adres: Schoonouwenseweg 22).

1839: Familie Frans Schilt en Neeltje de Vries; plus vier familieleden waaronder een dienstbode en een dienstknecht (totaal: zes personen).

>1860: Arie Fz. Schilt.

LANG SCHOONOUWEN 9 (huidig adres: Schoonouwenseweg 20). 

1778: Hendrik Wz. Anker (E) en Margje Pieterse Huijsman.

1816: Arie Hz. Anker (E) en Jannigje Verdoold.

1839: Jannigje Verdoold (weduwe Arie Hz. Anker); plus negen kinderen Anker en een dienstknecht (totaal: elf pers.).

1847: Jannigje Verdoold hertrouwd met de knecht Leendert de Mik; Leendert de Mik koopt één voor één van de kinderen Anker het erfdeel op.

1848: Cornelis Anker (E) koopt de boerderij na het overlijden van Jannigje Verdoold.

1850: Gijsbert de Borst (H).

1855: Dirk Cornelisz. Anker (H) en Geertje de Jong.

1862: Dirk Cornelisz. Anker (E); hij koopt de boerderij van zijn vader.

1906: Cornelis Dirkz. Anker (E) en Grietje Graveland.

1916: In gemeenschappelijk bezit van Cornelis Cornelisz. Anker en Pietertje Cornelisd. Anker.

1921: Cornelis Cornelisz. Anker (E) en Trijntje Anker (neef/nicht).

1965: Arie Scheer (E).

1970: Jan Noordergraaf (E).

► Volgens overlevering dateert deze boerderij uit het begin van de 17e eeuw; het voorhuis (of de voorgevel) zou nog in originele staat zijn.

► Volgens overlevering (en zichtbaar in de oostmuur van de boerderij) heeft er ooit een vrijmetselaarsloge gezeteld in de boerderij. Navraag bij de vrijmetselaarsloge in Den Haag gaf geen uitsluitsel. De tekenen in de oostmuur lijken op die van de vrijmetselaars, maar zijn niet van de loge.

► Er gaan ook geruchten dat er ooit een kerker onder de boerderij aanwezig was. 

► Een andere overlevering maakt melding van het feit dat de boerderij er één is van 3 die naast elkaar gebouwd zijn in Schoonouwen rond 1616. 

LANG SCHOONOUWEN 10 (huidig adres: Schoonouwenseweg 10)

1817-1830: Arie Hz. Anker en Jannigje Verdoold.

1832: Willem Hz. Anker.

1839: Familie Willem Hz. Anker en Jacoba Berger; plus drie kinderen (totaal: vijf personen).

1852: Weduwe Jacoba Anker-Berger (E).

1857: De kinderen Lena en Klaas Anker kopen het van moeder Jacoba Berger.

1858: Familie Willem Wz. Anker en Ingje Graveland.

1862: Verdeling van percelen die vallen onder Lang Schoonouwen 10 tussen Willem Wz. Anker en zijn zus Lena.

1862: Willem Wz. Anker (E).

1870: Familie Willem Wz. Anker en Aaltje Verburg. 

► Willem Wz. Anker kreeg uit 2 huwelijken 21 kinderen waarvan er 11 de volwassen leeftijd bereiken. Willem werd "Willem met de 20 kinderen" genoemd.

Al met al ontstaan vanuit het oorspronkelijke adres Lang Schoonouwen 10 een aantal adressen:

1. Het adres waar vanaf 1883 Aaltje Verburg (hertrouwd) en Wouter Slappendel wonen (de grote boerderij).

2. Het adres waar vanaf 1885 Leendert Anker en Gijsbertina Oskam wonen (zie ↓).

3. Het adres waar vanaf (mogelijk) 1903 Nanne Anker en Annigje Adriaantje Burger wonen.

Op de grote boerderij verder:

1906/1910: Familie Leendert Anker en Gijsbertina Oskam.

Na 1919: Willem Lz. Anker en Lijsbeth Verdoold.

► Volgens de belasting kohieren (1918) woont in dat jaar weduwnaar Wouter Slappendel tussen hen beiden in; dit bevestigt het idee dat er drie  adressen waren.

► Mogelijk heeft Willem, de zoon van Anker/Verdoold later nog geboerd op Lang Schoonouwen 10. ► Momenteel (2001) is op Schoonouwenseweg 10 een administratief bedrijf gevestigd. Volgens zeggen is de oorspronkelijke boerderij circa 1980 gesloopt. Dit is twijfelachtig omdat oude en recente foto's een voorgevel laten zien met een vergelijkbare vorm.

LANG SCHOONOUWEN 10 - naast nr. 10 hierboven- (huidige adres: Schoonouwenseweg 16)

1862: Lena Wd. Anker (E); verkregen uit verdeling. Hendrik Wz. Anker en Adriana den Hoed zijn dan huurder. Er is dan een hofstede aanwezig.

1884: Leendert Anker (E); zijn oom Hendrik Wz. Anker blijft tot 1885 huurder.

1885: Leendert Anker en Gijsbertina Oskam.

>1885: Drie generaties familie Verkade (tegenwoordig: caravanstalling).