ทักษะการบริหารงานในสถานศึกษาขนาดเล็ก
รุจิกาญจน์ วุฒิพรวราพงศ์
โรงเรียนบ้านหนองขาหยั่ง
คำสำคัญ: ทักษะการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก, การบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก, สถานศึกษาขนาดเล็ก
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนาเสนอทักษะการบริหารงานในสถานศึกษาขนาดเล็ก ซึ่งการบริหารงานสถานศึกษาขนาดเล็กมีปัญหาและอุปสรรค โดยเฉพาะปัญหาด้านการจัดสรรงบประมาณในการจัดการศึกษา ที่ส่งผลให้การบริหารสถานศึกษาอยู่บนพื้นฐานการขาดแคลนทรัพยากรครู งบประมาณ วัสดุ ครุภัณฑ์ รวมถึงความไม่เสมอภาคในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา การทราบถึงสภาพปัญหาในการบริหารงานในสถานศึกษาขนาดเล็ก ทำให้เห็นแนวทางการบริหารงานตามรูปแบบวงจรคุณภาพ PDCA ทั้งนี้ การบริหารงานในสถานศึกษาขนาดเล็ก จึงจำเป็นต้องใช้ความรู้ความสามารถ ทักษะของผู้บริหารสถานศึกษาในการมองภาพรวม วางแผนจัดการ สร้างระบบความร่วมมือและเป็นผู้นำทางวิชาการในการบริหารงานให้เกิดผลดี ทั้งต่อการพัฒนาตนเองและพัฒนาสถานศึกษาในทิศทางที่ดีขึ้น ในบทความวิชาการจึงขอเสนอ ประเด็นหลัก ดังนี้ 1) ปัญหาในการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก 2) แนวทางการบริหารในสถานศึกษาขนาดเล็ก 3) ทักษะการบริหารในสถานศึกษาขนาดเล็ก ประกอบด้วย 4 ทักษะ คือ (1) ด้านความคิดรวบยอด (2) ด้านเทคนิควิธี (3) ด้านมนุษยสัมพันธ์ (4) ด้านการศึกษาและการสอน เพราะจะช่วยให้การบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กนั้น มีแนวทางในการบริหารเป็นระบบมากยิ่งขึ้น
กลุ่มงานวิจัยและพัฒนา สำนักนโยบายและแผน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2557). การบริหารจัดการสถานศึกษาขนาดเล็ก. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
ชนมณี ศิลานุกิจ, อำนวย ทองโปร่ง, รังสรรค์ มณีเล็ก และสุวัฒน์ วิวัฒนานนท์. (2563). รูปแบบการบริหารสถานศึกษาโดยใช้วงจรคุณภาพสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากรุงเทพมหานคร. วารสารดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์, 10(1).
ทิพรัตน์ จันทนา. (2552). การบริหารงบประมาณโดยใช้วัฏจักรคุณภาพเดมมิ่งในสถานศึกษาขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากาญจนบุรี เขต 2. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พงศ์ทัศ วนิชานันท์. (2563, 2 มกราคม). ปัญหาสถานศึกษาขนาดเล็ก ต้องมีทางเลือกที่มากกว่า “ยุบ-ไม่ยุบ”. สืบค้นจาก https://tdri.or.th/2020/01/small-
school-the-inclusive-approach/
มยุรฉัตร เงินทอง และณิรดา เวชญาลักษณ์. (2559). การศึกษาปัญหาการบริหารจัดการสถานศึกษาขนาด เล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 3. ใน การประชุมสัมมนาวิชาการและนาเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ เครือข่ายบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏภาคเหนือ ครั้งที่ 16 และการประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์ ครั้งที่ 3.
ศรัญญา น้อยพิมาย. (2562). ทักษะการบริหารของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปทุมธานี เขต 2. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลธัญบุรี).
ศศิตา เพลินจิต. (2558). ทักษะการบริหารในศตวรรษที่ 21 ของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครปฐม เขต 1. (การค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). รูปแบบการพัฒนาสถานศึกษาขนาดเล็ก. สืบค้นจาก https://www.trueplookpanya.com/blog/content/71918/-blog-teaartedu-teaart-
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2561). ปัญหาเรื้อรังของสถานศึกษาขนาดเล็ก. สืบค้นจาก https://workpointtoday.com/thai-education-inequality-1/
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). แผนบริหารจัดการสถานศึกษาขนาดเล็ก. ม.ป.ท.
สุริยา ทองยัง. (2558). ทักษะของผู้บริหารสถานศึกษาวัดตะล่อม สังกัดกรุงเทพมหานคร. (การค้นคว้าอิสระ ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร.
Certo, S. C. (2009). Modern management (8th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Drake, T. L., & Roe, W. H. (1986). The Principalship. New York: Macmillan.
Katz, R. L. (2005). Skill of an Effective Administrator. Harvard Business Review, 5(3), 90-102
รุจิกาญจน์ วุฒิพรวราพงศ์ (2564) ทักษะการบริหารงานในสถานศึกษาขนาดเล็ก. วารสารนวัตกรรมการบริหารการศึกษา. ปีที่1 ฉบับที่ 2022 หน้า 90-102
