Nhiều bậc cha mẹ không khỏi hoảng hốt khi phát hiện một hàng răng mới đang mọc lên phía sau hàng răng sữa của con mình, trong khi những chiếc răng sữa vẫn còn bám rất chắc. Hiện tượng này, thường được ví von là "răng cá mập" (shark teeth), thực chất khá phổ biến và thường không quá đáng lo ngại.
Vậy tại sao răng sữa chưa rụng đã mọc răng mới và cha mẹ cần xử lý tình huống này như thế nào? Bài viết này sẽ giải thích chi tiết từ góc độ khoa học, cung cấp dẫn chứng cụ thể và đưa ra những lời khuyên hữu ích nhất.
Để hiểu tại sao có sự khác biệt, chúng ta cần so sánh hai con đường mọc răng:
Quá Trình Mọc Răng Bình Thường: Theo sinh lý tự nhiên, mầm răng vĩnh viễn sẽ phát triển và trồi lên ngay bên dưới chân răng sữa. Áp lực từ mầm răng vĩnh viễn sẽ kích thích các tế bào tiêu xương, làm chân răng sữa tiêu đi một cách từ từ (gọi là tiêu chân răng sinh lý). Khi chân răng bị tiêu gần hết, răng sữa sẽ lung lay và tự rụng đi, nhường chỗ cho răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí đã được "giữ sẵn".
Hiện Tượng "Răng Cá Mập" (Mọc Lệch Chỗ - Ectopic Eruption): Đây là nguyên nhân chính giải thích tại sao răng sữa chưa rụng đã mọc răng mới. Vì một lý do nào đó, mầm răng vĩnh viễn không mọc thẳng lên mà bị lệch vào phía trong (phía lưỡi) hoặc phía ngoài (phía má). Do mọc lệch, nó không tác động trực tiếp vào chân răng sữa, dẫn đến quá trình tiêu chân răng không xảy ra hoặc xảy ra rất chậm. Kết quả là răng vĩnh viễn tìm đường mọc lên ở vị trí nó đang đứng, tạo thành một hàng thứ hai, trong khi răng sữa vẫn "cố thủ" tại chỗ.
Hiện tượng này phổ biến nhất ở hai vị trí:
Các răng cửa hàm dưới: Thường gặp ở trẻ từ 5-7 tuổi.
Các răng hàm trên: Thường gặp ở trẻ từ 10-12 tuổi.
Các nghiên cứu nha khoa đã chỉ ra một số nguyên nhân chính:
Thiếu Khoảng Trống Trên Cung Hàm: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Nếu cung hàm của trẻ quá hẹp, các mầm răng vĩnh viễn (vốn có kích thước lớn hơn răng sữa) sẽ không có đủ không gian để sắp xếp và mọc lên đúng hướng. Chúng sẽ tìm con đường dễ dàng nhất để trồi lên, và đó thường là phía sau hàng răng sữa.
Yếu Tố Di Truyền: Khuynh hướng mọc răng lệch có thể mang tính di truyền. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em từng gặp tình trạng tương tự, trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn.
Hướng Mọc Của Mầm Răng Bất Thường: Trong một số trường hợp, bản thân mầm răng vĩnh viễn đã được định vị sai hướng ngay từ trong xương hàm.
Dẫn chứng cụ thể: Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí "International Journal of Paediatric Dentistry" cho thấy có mối tương quan mạnh mẽ giữa kích thước cung hàm và tỷ lệ mọc lệch của răng cửa vĩnh viễn. Nghiên cứu kết luận rằng trẻ có cung hàm hẹp có nguy cơ gặp phải hiện tượng "răng cá mập" cao hơn đáng kể.
Trong hầu hết các trường hợp, đặc biệt là với các răng cửa hàm dưới, "răng cá mập" không phải là một vấn đề nghiêm trọng.
Lý do là vì lưỡi hoạt động như một khí cụ chỉnh nha tự nhiên. Áp lực liên tục từ lưỡi trong quá trình nói và nuốt sẽ dần dần đẩy những chiếc răng vĩnh viễn mọc lệch này ra phía trước, vào đúng vị trí của nó trên cung hàm, ngay sau khi chiếc răng sữa "cản đường" được nhổ bỏ hoặc tự rụng.
Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám nha sĩ nếu nhận thấy các dấu hiệu sau:
Sau 2-3 tháng quan sát: Răng vĩnh viễn đã mọc lên khá rõ nhưng răng sữa vẫn cứng chắc, không có dấu hiệu lung lay.
Răng vĩnh viễn đã mọc cao: Nếu răng vĩnh viễn đã mọc lên được một nửa chiều cao thân răng mà răng sữa vẫn chưa rụng.
Gây khó chịu cho trẻ: Nếu chiếc răng mọc lệch gây cọ xát, làm tổn thương nướu, lưỡi hoặc khiến trẻ khó khăn trong việc ăn uống và vệ sinh răng miệng.
Xảy ra ở răng hàm hoặc răng cửa hàm trên: Khả năng tự điều chỉnh ở các vị trí này thấp hơn so với răng cửa hàm dưới.
Chen chúc nghiêm trọng: Nếu cha mẹ có thể thấy rõ ràng là cung hàm không có đủ chỗ cho chiếc răng mới di chuyển ra phía trước.
Khi đến nha khoa, quy trình xử lý thường rất đơn giản và hiệu quả.
Thăm Khám và Chụp Phim X-quang: Đây là bước cực kỳ quan trọng. Bác sĩ sẽ không chỉ nhìn bên ngoài mà còn cho chụp phim X-quang (thường là phim toàn cảnh Panorama hoặc phim cận chóp). Phim X-quang cung cấp bằng chứng khách quan về hướng mọc của răng vĩnh viễn và cho thấy chính xác chân răng sữa đã tiêu hay chưa, từ đó đưa ra quyết định can thiệp chính xác nhất.
Nhổ Răng Sữa: Nếu xác định răng sữa đang là vật cản, bác sĩ sẽ tiến hành nhổ bỏ nó. Đây là một thủ thuật rất nhanh chóng, ít gây đau đớn cho trẻ. Việc loại bỏ "chướng ngại vật" này sẽ giải phóng không gian cho răng vĩnh viễn.
Theo Dõi và Hướng Dẫn: Sau khi nhổ, bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ theo dõi. Trong vài tuần đến vài tháng tiếp theo, dưới tác động của lưỡi, răng vĩnh viễn thường sẽ tự động di chuyển vào đúng vị trí trên cung hàm.
Hiện tượng răng sữa chưa rụng mà răng vĩnh viễn đã mọc là một phần trong quá trình phát triển răng miệng của nhiều trẻ, gây ra bởi việc răng vĩnh viễn mọc lệch hướng. Thay vì quá lo lắng, cha mẹ hãy bình tĩnh quan sát, khuyến khích con dùng lưỡi đẩy nhẹ vào răng mới và lung lay răng cũ. Hãy đưa trẻ đến gặp nha sĩ nếu tình hình không cải thiện sau 2-3 tháng hoặc gây khó chịu. Một cuộc hẹn ngắn với nha sĩ để nhổ bỏ chiếc răng sữa cản đường thường là tất cả những gì cần thiết để đảm bảo con có một hàm răng đều đẹp và khỏe mạnh trong tương lai.
Khám phá:
các điều kiện tiêu chuẩn cấy ghép implant
https://nhakhoaquoctesg.vn/tieu-duong-co-trong-rang-implant-duoc-khong/
https://sites.google.com/view/camnangnhakhoa/blog/dieu-tri-tuy-rang-co-dau-khong
https://sites.google.com/view/camnangnhakhoa/blog/viem-loi-trum-co-tu-khoi-duoc-khong