Esma-ul Husna

Allah (xh.xh) | 66 herë

Emri i përveçëm e i posaçëm i Zotit që argumenton Individualitetin i cili përmbledh në vetvete të gjithë emrat dhe atributet e Vet.

er-Rahmân (xh.xh) | 298 herë

Mëshiruesi. Tregon mëshirë për të gjitha krijesat e Veta, besimtarë e jobesimtarë dhe u jep të mira.

er-Rahîm (xh.xh) | 258 herë

Mëshirëbërësi. Ky atribut shpreh mëshirën e posaçme të Allahut për ata që favorin e Allahut me anë të atributit Rrahman e vlerësojnë bukur me anë të besimit.

el-Melîk (xh.xh) | 90 herë

Sundimtari i vërtetë i ekzistencës.

el-Kuddûs (xh.xh) | 170 herë

I Shenjti, i Pastëri. Allahu s’ka të bëjë me asnjë lloj të mete e mungese, është i pakufizueshëm e i papërshkrueshëm, është i përsosur në çdo veçori të Tij dhe krejt i pastër.

es-Selâm (xh.xh) | 131 herë

Shpëtuesi. Allahu është burimi i çdo shpëtimi e paqeje, i pastër nga të metat e mangësitë, Ai që i nxjerr robtë e Vet në shpëtim e paqe.

el-Mu’min (xh.xh) | 137 herë

Siguruesi. Allahu jep besim dhe siguri, largon dyshimet dhe lëkundjet, u jep besim atyre që mbështeten te Ai, u jep siguri atyre që kanë frikë dhe i mbron.

el-Muhejmin (xh.xh) | 145 herë

Urdhëruesi. Allahu vëzhgon, është dëshmitar për çdo gjë dhe merr nën ruajtje e mbrojtje çdo gjë.

el-Azîz (xh.xh) | 94 herë

Plotfuqishmi. Allahu është zotërues i fuqisë më të lartë dhe fitimtar absolut.

el-Xhebbâr (xh.xh) | 206 herë

Detyruesi. Allahu i rregullon punët dhe gjendjen e krijesave të Tij; me vullnetin e Vet, Ai i drejton ata si të dojë; Allahu është i pakundërshtueshëm në zbatimin e urdhrit të Tij.

el-Mutekebbir (xh.xh) | 662 herë

Madhështori. Allahu e tregon se sa i madh është në çdo gjë dhe në çdo ngjarje, Ai është posaçërisht i madh e i lartë dhe kjo është e drejta e Tij ekskluzive.

el-Halîk (xh.xh) | 731 herë

Krijuesi. Allahu e krijon çdo gjë nga asgjëja, e bën të qenë çdo gjë nga e paqena.

el-Bâri (xh.xh) | 214 herë

Zanafillësi. Allahu krijon në mënyrë të rregullt dhe harmonike.

el-Musavvir (xh.xh) | 336 herë

Projektuesi. Allahu i projekton në mënyrë të posaçme gjërat dhe qeniet që krijon.

el-Gaffar (xh.xh) | 1281 herë

Falësi. Allahu ua mbulon dhe ua fal mëkatet robve të Vet, Allahu është falës i madh e i gjerë.

el-Kahhâr (xh.xh) | 306 herë

Shkatërruesi. Allahu është Sundues absolut, i cili i drejton krijesat ashtu siç do dhe i dënon e i shkatërron kundërshtuesit.

el-Vehhâb (xh.xh) | 14 herë

Dhuruesi. Allahu favorizon dhe jep me shumicë pa shpërblim.

er-Rezzak (xh.xh) | 308 herë

Furnizuesi. Allahu u siguron të gjitha krijesave racionin bazë jetësor si dhe i furnizon ato siç do Vetë.

el-Fettâh (xh.xh) | 489 herë

Triumfuesi. Allahu është ngadhënjyes; Ai ngadhënjen mbi të gjitha vështirësitë dhe hap dyert e mirësive.

el-Alîm (xh.xh) | 150 herë

I Gjithëdituri. Allahu di gjithçka.

el-Kâbid (xh.xh) | 903 herë

Rrëmbyesi i shpirtrave. Allahu i merr shpirtrat si domosdoshmëri e urtësisë dhe favorit të Tij.

el-Bâsit (xh.xh) | 72 herë

Zgjeruesi i të mirave. Allahu i zgjeron të mirat, i zgjat jetët.

el-Hâfidh (xh.xh) | 1481 herë

Poshtëruesi i mohuesve. Allahu përmbys kë të dojë, Allahu i ul dhe poshtëron të këqijtë, faraonët, dhunuesit, mohuesit.

er-Râfi’ (xh.xh) | 351 herë

Lartësuesi. Allahu ngre lart, lartëson kë të dojë.

el-Muiz (xh.xh) | 117 herë

Vlerësuesi, lartësuesi. Allahu e lartëson, i jep vlerë dhe e bën të çmuar kë të dojë.

el-Mudhil (xh.xh) | 770 herë

Nënçmuesi. Allahu zhvlerëson dhe turpëron kë të dojë.

es-Semî’ (xh.xh) | 180 herë

Dëgjuesi. Allahu dëgjon çdo gjë.

el-Basir (xh.xh) | 112 herë

Shikuesu. Allahu sheh çdo gjë.

el-Hakem (xh.xh) | 68 herë

Gjykuesi. Allahu gjykon; Ai e diferencon dhe e ndan të mirën nga e keqja.

el-Adl (c.c) | 104 herë

Allahu është i drejtë.

el-Latîf (xh.xh) | 129 herë

Favorizuesi. Allahu bën mirë, favorizon dhe di çdo gjë me hollësi.

el-Habîr (xh.xh) | 812 herë

Allahu është i informuar për çdo gjë.

el-Halîm (xh.xh) | 88 herë

Allahu është sjelljebutë, Ai nuk ngutet për të ndëshkuar.

el-Adhîm (xh.xh) | 1020 herë

Allahu është i lartë e madhështor.

el-Gafûr (xh.xh) | 1286 herë

Allahu është mbulues dhe falës i gjerë i gabimeve dhe mëkateve.

el-Shekûr (xh.xh) | 526 herë

Shumë Falenderuesi. Allahu jep shpërblim të madh për pak akte të mira të robve të Vet, Ai i shumëfishon mirësitë.

el-Alijj (xh.xh) | 110 herë

I Larti. Me fuqinë e Tij, Allahu është i lartë dhe epror ndaj krijesave.

el-Kebîr (xh.xh) | 232 herë

Allahu është i madh, Ai karakterizohet nga madhështia hyjnore e posaçme vetëm për Të.

el-Hafîdh (xh.xh) | 998 herë

Ruajtësi. Asgjë s’mbetet e fshehtë për Allahun, Ai shënon çdo gjë që bëjnë robtë e Vet, me fuqinë e Tij mban në ekzistencë qiejt dhe tokën, Ai i mbron njerëzit dhe kujdeset për ta.

el-Mukît (xh.xh) | 550 herë

Përgatitësi furnizimit. Allahu ka mundësi për çdo gjë, kujdeset për këdo e çdo gjë dhe u jep ushqim të gjitha gjallesave që ka krijuar e krijon.

el-Hasîb (xh.xh) | 80 herë

Allahu llogarit dhe kërkon llogari.

el-Xhelil (xh.xh) |5329 herë

I Larti në cilësi. Allahu është aq i lartë dhe i përplotësuar, saqë asgjë nuk mund të qëndrojë dot para dhe përkundër Tij, saqë mund të shkatërrojë dhe asgjësojë çdo gjë.

el-Kerîm (xh.xh) | 270 herë

Allahu është bujar dhe mirëbërës i madh.

er-Rakîb (xh.xh) | 312 herë

Vëzhguesi. Allahu kontrollon dhe shënon të gjitha bëmat e njerëzve.

el-Muxhîb (xh.xh) | 3025 herë

Allahu i pranon lutjet dhe dëshirat dhe u përgjigjet atyre.

el-Vasi’ (xh.xh) | 137 herë

Dituria dhe mëshira e Allahut mbështjell çdo gjë.

el-Hakîm (xh.xh) | 6084 herë

Allahu është i urtë, Ai e bën çdo gjë me kuptim, urtësi dhe ashtu siç duhet.

el-Vedûd (xh.xh) | 400 herë

Allahu është dashamirës.

el-Mexhîd (xh.xh) | 3249 herë

I Larti në nderë. Allahu është bujar i pakufishëm.

el-Bâith (xh.xh) | 573 herë

Allahu është ringjallës; Allahu është dërgues Profetësh.

esh-Shehîd (xh.xh) | 319 herë

Deshmuesi. Asgjë nuk mund të fshihet nga Allahu; Allahu është dëshmitar për çdo gjë dhe nuk harron asgjë.

el-Hak (xh.xh) | 108 herë

I Vërteti.

el-Vekîl (xh.xh) | 66 herë

Dorëzanesi. Allahu kujdeset për çdo gjë duke marrë përsipër çdo gjë; asgjë s’është e fshehtë prej Tij; drejtimi dhe ushqyerja e qenieve i përket Atij.

el-Kavî (xh.xh) | 116 herë

I Fuqishmi. Ai është i vetmi zotërues fuqie dhe force te i cili në asnjë mënyrë nuk mund të shfaqet dobësi.

el-Metin (xh.xh) | 500 herë

I Forti. Allahu është zotërues i fuqisë së përkryer dhe i pushtetit të plotë.

el-Velij (xh.xh) | 2116 herë

Kudjestari. Allahu është mik dhe ndihmës i atyre që e besojnë, Ai merr përsipër punët e gjithësisë dhe krijesave.

el-Hamîd (xh.xh) | 3844 herë

I Denji për lavdërim. Allahu është i denjë për çdo lavdërim dhe falënderim.

el-Muhsî (xh.xh) |148 herë

Njohësi dhe i Plotfuqishmi. Allahu numëron dhe ruan çdo gjë një për një.

el-Mubdî (xh.xh) | 57 herë

Bëresi nga e paqëna . Allahu i krijon krijesat pa model dhe nga hiçi.

el-Muîd (xh.xh) | 124 herë

Vdekjedhënësi dhe Ringjallësi. Allahu i rikrijon qeniet pasi u jep vdekjen.

el-Muhjî (xh.xh) | 68 herë

Ngjallësi, Jetëdhënësi

el-Mumît (xh.xh) | 490 herë

Vdekjedhënësi

el-Hajj (xh.xh) | 324 herë

Allahu është i gjallë me një gjallëri që është e posaçme vetëm për Të dhe e përhershme.

el-Kajjûm (xh.xh) | 156 herë

Vetëkzistuesi. Allahu ekziston pafundësisht dhe e mban në këmbë çdo gjë.

el-Uâxhid (xh.xh) | 196 herë

Zotëruesi i gjithçkaje. Allahu zbulon dhe nxjerr në shesh çdo gjë që do dhe në atë çast që do.

el-Mâxhid (xh.xh) | 48 herë

I Fortnderuari

el-Vâhid (xh.xh) | 3669 herë

Allahu është një i vetëm dhe i pashoq.

el-Ehad (xh.xh) | 13 herë

Allahu është Një.

es-Samed (xh.xh) | 134 herë

Allahu është i vetëmjaftueshëm dhe i përplotësuar; ndërsa çdokush e çdo gjë ka nevojë për Të, Ai s’ka nevojë për askënd dhe asgjë.

el-Kâdir (xh.xh) | 305 herë

Zotëruesi. Allahu zotëron dhe ka mundësi për çdo gjë; te Ai nuk mund të shfaqet dobësi në asnjë formë.

el-Muktedir (xh.xh) | 744 herë

Fuqiploti. Allahu është fuqiplotë, për Të s’ka asgjë të pamundur dhe kundërvënia ndaj Tij është e pamundur.

el-Mukaddim (xh.xh) | 184 herë

Priorizuesi. Allahu i jep përparësi, prioritet çdo gjëje dhe çdokujt që dëshiron.

el-Muahhir (xh.xh) | 847 herë

Prapësuesi. Allahu prapëson dhe lë pas çdo gjë.

el-Evvel (xh.xh) | 37 herë

Allahu është i paraqenë, Ai ekziston në mënyrë të pafillimtë para gjithçkaje.

el-Âhir (xh.xh) | 801 herë

Allahu është i pasqenë, Ai s’ka fund; Allahu është mbetës edhe kur të mos ekzistojë më asgjë.

edh-Dhâhir (xh.xh) | 1106 herë

I Dallueshmi. Allahu qëndron dhe dallohet mbi çdo gjë, Ai është i dallueshëm me anë të akteve dhe provave të Tij.

el-Bâtin (xh.xh) | 62 herë

I Fshehuri, i Brendshmi. Allahu është i fshehur dhe i brendshëm, i pranishëm në çdo gjë në atë mënyrë që nuk mund të perceptohet dhe të përfytyrohet.

el-Uâli (xh.xh) | 47 herë

Administruesi. Allahu administron dhe zotëron tërë gjithësinë.

el-Muteâlî (xh.xh) | 551 herë

I Tejzakonshmi. Në ndryshim dhe në mënyrë të dallueshme nga çdo gjë, Allahu është i tejzakonshëm, transcendental.

el-Berr (xh.xh) | 202 herë

Poseduesi i mirësisë. Allahu është shumë i dhembshur me shumë robtë e Tij dhe u bën shumë të mira atyre.

et-Tevvâb (xh.xh) | 409 herë

Allahu i pranon pendimet e robëve të Vet.

el-Muntekim (xh.xh) | 630 herë

Shpagimtari. Me drejtësinë e Tij, Allahu u jep fajtorëve ndëshkimin e merituar.

el-Afûvv (xh.xh) | 156 herë

Allahu është falës ndërsa ka mundësi të ndëshkojë.

er-Raûf (xh.xh) | 287 herë

Allahu është shumë i dhembshur.

Mâliku’l-Mulk (xh.xh) | 212 herë

Allahu është pronari i vërtetë i ekzistencës, i cili vepron si të dojë në pronën e Tij.

Dhu’l-Xhelâl-i ue’l-İkrâm (xh.xh) | 1155 herë

Allahu është zotëruesi i madhështisë dhe bujarisë.

el-Muksit (xh.xh) | 209 herë

Shfarorësi i padrejtësive. Allahu është synues, Ai i kryen të gjitha aktet me një synim të caktuar dhe në mënyrë të përkryer.

el-Xhâmi’ (xh.xh) | 114 herë

Allahu është përmbledhës dhe bashkues i çdo gjëje që dëshiron në vendin e duhur dhe në kohën e duhur.

el-Ganijj (xh.xh) | 1060 herë

Allahu është aq i pasur sa nuk ka nevojë për askënd dhe për asgjë.

el-Mugnî (xh.xh) | 1100 herë

Allahu e bën të pasur kë të dojë.

el-Mâni’ (xh.xh) | 161 herë

Penguesi. Allahu i bëhet pengesë kujt të dojë dhe ç’gjëje të dojë. Ai i mbron robtë e Tij të bindur nga të këqijat duke e penguar të keqen ndaj tyre.

ed-Dârr (xh.xh) | 1001 herë

Dëmtuesi. Allahu krijon gjërat që shkaktojnë dhimbje dhe dëm dhe e provon me anë të këtyre atë që dëshiron.

en-Nâfi’ (xh.xh) | 201 herë

Dobisjellësi. Allahu krijon gjërat që sjellin të mira e dobi dhe bën që të përfitojë nga këto ai që dëshiron.

en-Nûr (xh.xh) | 256 herë

Allahu është ndriçues i botëve dhe zemrave.

el-Hâdî (xh.xh) | 400 herë

Allahu është orientues dhe udhëzues në udhën e drejtë.

el-Bedî’ (xh.xh) | 86 herë

Allahu është novator në krijim.

el-Bâkî (xh.xh) | 113 herë

Allahu ka ekzistencë të përhershme.

el-Uârith (xh.xh) | 707 herë

Allahu është trashëgimtari i vërtetë i çdo gjëje.

er-Reshîd (xh.xh) | 514 herë

Udhërrëfyesi. Allahu e çon çdo gjë me urtësi dhe rregull në synimin e Vet; Allahu është udhërrëfyes.

es-Sabûr (xh.xh) | 298 herë

Durimdhënesi. Allahu është durimtar, Ai nuk ndëshkon menjëherë, por jep kohë dhe duron.

Po qe se do t’i kishim marrë emrat që kemi, jo duke na i vënë prindërit që në lindje, por më vonë, sipas aftësive dhe mjeshtërive tona, dikush do të quhej “murator”, dikush “marangoz”, dikush “mësues”, dikush tjetër rrobaqepës e kështu me radhë. Mirëpo emrat na vihen jo sipas mjeshtërive që fitojmë kur rritemi, por sipas dëshirës së prindërve tanë qysh kur lindim. Madje, disa herë ndodh që të na vihen emra që s’na përshtaten aspak ose që s’kanë të bëjnë aspak me ne.

Një përngjasim i tillë që po përdorim për të ardhur te shpjegimi i emrave të Allahut mund të duket, në vështrim të parë, vulgar dhe i papëlqyeshëm, por ç’e do se në përshkrimin e të vërtetave abstrakte, qysh në krye të herës është vepruar po në këtë rrugë duke përdorur thjeshtimin dhe vulgarizimin e shprehjeve.

Emrat e Zotit na janë mësuar neve nga vetë Ai me ndërmjetësimin e robve të Tij të zgjedhur duke u mbështetur në veprimtarinë e Tij në gjithësi. Për shembull, në gjithësi është një bukuri që e shohim krejt hapur. Këto bukuri, si ylberi, të ndërthurura me njëra tjetrën, e kanë mbështjellë tërë ekzistencën. Në mal e në fushë, në pranverë e në lule, në sy e në vetulla sundon një valle bukurish. Ka mijëra vjet që, për ta shprehur mahnitjen për këto bukuri vetëm duke parë pamjen e tyre të jashtme, mijëra shkrimtarë e poetë janë përpjekur vazhdimisht për t’i bërë epike këto bukuri dhe, megjithëkëtë, shumë pak gjëra kanë mundur të thonë në krahasim me ato që mund të thuhen! Të gjitha këto bukuri që nuk do të mund të mbaronim duke i përmendur dhe përshkruar, sigurisht që mbështeten në një emër të Zotit që e shpreh këtë kuptim, që është emri “Xhemil”, “i Bukur”.

Gjithashtu, në natyrë bëhet një dhënie dhe shpërndarje furnizimi brenda një rregulli dhe rregullsie të imtë. Nga qeliza te rinoceronti, çdo gjallesë ushqehet me një furnizim dhe racion ushqimor në përshtatje me natyrën e saj. Ndërsa engjëjt furnizohen dhe ushqehen me ibadete dhe tesbihe, njeriu furnizohet dhe ushqehet me mish, kurse xhindët, me kocka! Ja, pra, kjo veprimtari që e shohim me sy, pa asnjë dyshim, vërteton emrin Rrezzak të Allahut, Zotit të gjithësisë!

Po qe se ne nuk do t’i kishim ditur emrat Xhemil dhe Rezzak të Allahut, pasi të vërenim veprimtarinë e Tij do t’i thonim: “Ti je Xhemil”, Ti je “Rrezzak”! Po kështu, duke i vënë re dhe kuptuar veprimtaritë e tjera të Allahut, do t’i drejtoheshim me emërtimet e atyre veprimtarive. Ja, pra, pasi na ka treguar veprimtarinë e Tij në gjithësi, për të mos na lejuar ne që të bëjmë gabim, Allahu e ka emërtuar veten me këta emra. Ndërkaq, emrat hyjnorë janë induktivë dhe të fiksuar. Ne vetë nuk mund të sajojmë emra për Individualitetin Hyjnor.

Këta emra mbështeten në disa cilësi dhe atribute që i reflektojnë ata. Po të shprehemi përsëri me shembuj krahasues si më sipër, është e pamundur që dikush i cili nuk është marangoz, të quhet marangoz, ose i cili nuk është bukëpjekës, të quhet bukëpjekës, ose i cili nuk është rrobaqepës, të quhet rrobaqepës, e kështu me radhë. Ja, pra, emri “Xhemil”, “i Bukur”, i Zotit, që e pranojmë se ekziston tek Ai dhe që e vërejnë disa njerëz të një niveli të caktuar, mbështetet në atributin “Xhemal”, “Bukuri” që është burimi i të gjitha bukurive. Si ky, të gjithë emrat mbështeten në një cilësi apo atribut që u bëhet burim dhe, të gjithë atributet mbështeten në ekskluzivitetin hyjnor të emërtuar, në terminologjinë përkatëse, “she’n”; po qe se e përdorim këtë term për njerëzit, do të thotë kapacitet, aftësi, talent, atribute, këto, që nuk është me vend të përdoren për Zotin. Kjo do të thotë se aktet mbështeten në emrat, emrat në atributet, atributet në ekskluzivitetin hyjnor dhe ekskluziviteti hyjnor mbështetet në Individualitetin e Zotit. Atëherë, ndalojmë këtu dhe themi si i Dërguari i Allahut: “Nuk të njohëm dot ashtu siç është e vërteta, o i Gjithëditur!” Gjithashtu themi po si Ebu Bekri: “Të jesh i paaftë për të të kuptuar Ty, do të thotë të të kuptosh Ty!” Dhe përkulemi më dysh me droje e edukatë!”

Sunitë kanë ditur t’i lidhin në afërsi të gjitha qeniet në gjithësi me Allahun. Në të vërtetë, janë Profetët ata që na e kanë mësuar neve se ç’është marrëdhënia e cilësisë së materies me Zotin, se shfaqje e cilëve emra dhe atribute është cilësia e gjërave që përbëjnë materien. Ajo ç’kanë bërë sunitë, është që, duke i formuluar këto të vërteta, t’i shprehin në nivelin e horizontit të njohjes sonë.

Emrat e Allahut ne mundemi t’i dimë vetëm me anë të deklaratave të Profetit tonë Muhamed (s.a.s.). Në Kuran, për emrat e Allahut është bërë fjalë me shprehjen “esma-ul husna” që do të thotë “emrat më të bukur”: “Ai Allah që, përveç Tij nuk ka zot tjetër. Emrat më të bukur janë të Tijët!” (Taha, 20/8; Hashr, 59/24) Siç bëhet e ditur në ajet, emrat më të bukur dhe që argumentojnë kuptimet më të larta, i përkasin Allahut!

Emrat hyjnorë nuk janë vetëm këta që u përmendën këtu. Diskutimi në hadithin Profetik i numrit 99 nuk tregon një kufi, nuk do të thotë se nuk ka emra hyjnorë veç këtyre. Këta janë emrat më të njohur. Allahu ka emra të panumërt.

Ne nuk i dimë të gjithë emrat hyjnorë. Në një lutje që na mëson Profeti ynë, Muhamedi (s.a.s.) për ta bërë dikush kur shqetësohet si pasojë e fatkeqësive, thotë: “Allahu im, unë jam një robi yt, jam bir i një burri dhe një gruaje. Fati im është në dorën e fuqisë tënde. Vendimi yt për mua është në fuqi, vlerësimi yt është i drejtë. Për nderim të çdo emri tënd që e ke përmendur në Librin tënd, që ia ke mësuar dikujt nga krijesat e tua ose që ia ke lënë vetes në Dijen Tënde të fshehtë (që s’ia ke njoftuar askujt), të lutem të ma bësh Kuranin pranverën e zemrës sime, dritën e syve të mi, lehtësuesin e anktheve dhe shqetësimeve të mia!”

Kjo do të thotë se nuk janë vetëm emrat që i dinë njerëzit, që janë përmendur në libër, por janë edhe emrat që i janë njoftuar vetëm një robi të mirë, një xhindi ose një engjëlli, si dhe emrat që nuk i janë njoftuar askujt por janë caktuar si të posaçëm vetëm për dijen hyjnore.