Αθηνά: Ήθελα να σας ρωτήσω τι σας ώθησε να  αφήσετε την ενεργό δημοσιογραφία και να ασχοληθείτε  με την πολιτική. Ήταν μια φυσική εξέλιξη των πραγμάτων ή στην πραγματικότητα ήταν συνειδητή απόφαση αλλαγής πορείας;

Γ. Καραμέρος: Ναι, έχει πολλές διαστάσεις αυτή η επιλογή και θα σας μιλήσω πολύ ανοιχτά. Στα μαθητικά  και στα φοιτητικά μου χρόνια βρέθηκα και εγώ σε αυτό που λέμε μαθητικό και φοιτητικό κίνημα με διάφορες αφορμές. Ήταν μία περίοδος στις αρχές της δεκαετίας του 90, που ήθελε η τότε κυβέρνηση να κάνει κάποιες αλλαγές υπό μορφή μεταρρυθμίσεων. Δημιουργήθηκε τότε ένα μαθητικό κίνημα. Εν τω μεταξύ εγώ είχα ασχοληθεί με το πενταμελές του σχολείου μου σαν παιδί, οπότε είχα μία πρώτη συμμετοχή. Και βέβαια, το περιβάλλον μου , το οικογενειακό και το κοινωνικό, είχε αναφορές στην πολιτική με αγώνες για τα εργασιακά δικαιώματα σε εποχές πιο δύσκολες και πιο σκληρές. Άρα υπήρχαν οι παραστάσεις και το περιβάλλον που με είχε ευαισθητοποιήσει στα παιδικά  και εφηβικά μου χρόνια. Στη συνέχεια, μπήκα στον χώρο της δημοσιογραφίας, καθώς πάντα με ενδιέφερε η διαχείριση της πληροφορίας. Μου αρέσει να παρατηρώ τους ανθρώπους, τις καταστάσεις  και μπήκα στη δημοσιογραφία με καθαρά  επαγγελματική οπτική. Αντιλαμβανόμουν  όμως ότι είναι και λειτούργημα. Κάποια στιγμή, όταν η δημοσιογραφία μού έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσω μια συνολική εικόνα ή μια καλύτερη εικόνα για την κοινωνία, για την οικονομία, για την αγορά και για διάφορους τομείς της ανθρώπινης και κοινωνικής δραστηριότητας , ξύπνησε μέσα μου ξανά αυτό το μικρόβιο της πολιτικής, για μία αδικία, μία διεκδίκηση, ένα ζήτημα. Παράλληλα με απασχολούσε ένα περιβαλλοντικό ζήτημα στην περιοχή που έμενα, δηλαδή η δημιουργία ενός μεγάλου εμπορικού κέντρου χωρίς να πληροί αυτό το εμπορικό κέντρο τους περιβαλλοντικούς όρους. Αυτή η σύγκρουση των οικονομικών συμφερόντων με μία τοπική κοινωνία με έκανε να ασχοληθώ ενεργά σε έναν τοπικό σύλλογο στην περιοχή μου, με αρθρογραφία στον τοπικό Τύπο, έχοντας και την ιδιότητα του δημοσιογράφου και το ένα έφερε το άλλο. Έτσι μπήκα στην τοπική αυτοδιοίκηση ως αντιπεριφερειάρχης του βόρειου τομέα - στον οποίο ανήκε ο δήμος που αντιμετώπιζε  το πρόβλημα που αρχικά με ώθησε στην πολιτική- και στη συνέχεια από την τοπική αυτοδιοίκηση στην κεντρική πολιτική σκηνή, στον προοδευτικό χώρο.

Έπαιξε βέβαια ρόλο και η παρουσία μου στον τομέα της δημοσιογραφίας στην τηλεόραση. Δυστυχώς  τις τελευταίες δεκαετίες, με τη βοήθεια και της ιδιωτικής τηλεόρασης, ολοένα και περισσότερα πρόσωπα που γίνονται ευρύτερα γνωστά, αποκτούν δηλαδή μία αναγνωρισιμότητα μέσα από τα μέσα ενημέρωσης, κατέρχονται στον πολιτικό στίβο. Άλλοι για να «κεφαλαιοποιήσουν» τη δημοσιότητά τους, άλλοι γιατί τους πετάει έξω το επάγγελμα της δημοσιογραφίας ή της επικοινωνίας ευρύτερα και βρίσκουν το επόμενο στάδιο. Εγώ έφυγα σε ηλικία  επαγγελματικής ακμής, στα 39 μου, και όντας θεωρητικά αρκετά επιτυχημένος παρουσιαστής, οπότε δεν ήταν μία επαγγελματική ανάγκη. Ήταν μία εσωτερική  ανάγκη: αυξημένο αίσθημα της δικαιοσύνης, ενδιαφέρον για τα προβλήματα των άλλων και ανάγκη επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης. Αυτά πιστεύω είναι απαραίτητα για την πολιτική.

Η πολιτική θεωρητικά, όπως και η δημοσιογραφία ,είναι λειτούργημα. Η πολιτική είναι ένα καθήκον, είναι ένα χρέος, είναι μία θητεία, δεν είναι επάγγελμα. Και δεν το λέω αυτό απλά για να είμαστε political correct, το εννοώ.

 Πολλές φορές, βέβαια, πίσω από την πολιτική κρύβονται φιλοδοξίες ή προσωπικές επιδιώξεις. Βαφτίζονται κάποιοι μέσα στην κολυμπήθρα της πολιτικής ή εν πάση περιπτώσει η πολιτική χρησιμοποιείται ως αγωγός εκπλήρωσης της ματαιοδοξίας, της φιλοδοξίας κάποιων προσώπων που μπαίνουν στην πολιτική. Προσωπικά δεν  το βλέπω έτσι. Σε κάθε περίπτωση τέμνονται η επικοινωνία, η ενημέρωση, η πληροφορία  με την πολιτική. Βέβαια δεν μπορεί να ασκεί  πολιτική ένας δημοσιογράφος. Πώς μπορεί; Πώς μπορώ εγώ την ημέρα να είμαι εκπρόσωπος τύπου ενός κόμματος, που είναι η ιδιότητά μου τώρα, και το βράδυ να παρουσιάζω μία εκπομπή; Υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων και πρόβλημα δεοντολογίας, άρα θα πρέπει να τελειώσει η πολιτική για να επιστρέψω στη δουλειά μου και καμιά φορά να σας πω το περιμένω με χαρά και λαχτάρα αυτό.

Αγάθη: Εγώ προσωπικά  θα ήθελα  να ασχοληθώ με την πολιτική μέσα από τη νομική. Τι θα συμβουλεύατε ένα παιδί που θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική; Ποιες δεξιότητες πρέπει να έχει, ποια προβλήματα θα αντιμετωπίσει;

Γ.Κ. Είναι ιδανικό οι πολιτικοί να έχουνε γνώσεις νομικής , αν κατορθώσουν να εκλεγούν σε κάποιο όργανο, είτε στον πρώτο βαθμό αυτοδιοίκησης στο δημοτικό συμβούλιο, είτε στο δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης σε ένα περιφερειακό συμβούλιο, είτε σε επίπεδο υπερτοπικό, που ξεπερνά δηλαδή τα όρια ενός δήμου, όπως το ελληνικό κοινοβούλιο, όπου δεν εφαρμόζονται οι νόμοι, αλλά συγγράφονται και ψηφίζονται. Καλό είναι να είσαι νομικός. Βοηθά πάρα πολύ.

Βέβαια υπάρχουν και οι πολιτικές επιστήμες που μπορεί να σε οδηγήσουν στην πολιτική, όπως και η ιστορία. Μπορεί να σε οδηγήσει στην πολιτική  και η ψυχολογία, αλλά η νομική είναι η πιο συναφής επιστήμη, θα έλεγα. Το λέω για τη θεωρητική κατεύθυνση. Όμως δεν είναι απαραίτητα σε  συνάρτηση οι σπουδές με την πολιτική. Υπάρχουν π.χ.  εξαιρετικοί αγρότες που είναι πολιτικοί. Άρα και νομική να μην περάσεις -που  εύχομαι και πιστεύω ότι θα περάσεις- και σε κάποια άλλη σχολή να περάσεις, δεν θα σε σταματήσει τίποτα, αν θες να ασχοληθείς με τα κοινά .Θα σε συμβούλευα αρχικά να μπεις στο πενταμελές  στο σχολείο σου και να διαπραγματεύεσαι τα δίκαια αιτήματά σας με τους καθηγητές σας. Τώρα βέβαια τελειώνετε το σχολείο και φεύγετε. Μπορείς  να γραφτείς στον τοπικό σύλλογο της γειτονιάς σου. Πού μένεις αν επιτρέπεται;

Αγάθη: Στη Νέα Φιλοθέη.

Γ.Κ: Η Νέα φιλοθέη είναι μία περιοχή που έχει πολλά προβλήματα. Έχετε τα νοσοκομεία που έχουν πρόβλημα στάθμευσης, υπάρχουν θέματα πολλές φορές στην καθαριότητα, υπάρχει έλλειψη πρασίνου. Άρα εκεί θα βρεις τον τοπικό σύλλογο. Θα ενταχθείς και θα επιδιώξεις   να συμμετάσχεις σε εθελοντικές δράσεις, να συλλέξεις τα προβλήματα της γειτονιάς, να πας στο δημοτικό συμβούλιο. Αυτός είναι ο ρόλος του Συλλόγου. Πηγαίνει στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου και λέει «θέλουμε παιδική χαρά, θέλουμε ένα στοπ στον τάδε δρόμο, κάντε κάτι με τη στάθμευση πίσω από το «Υγεία»…». Άρα από κει θα ξεκινήσεις για να μάθεις.

Θωμάς: Να σας ρωτήσω κάτι πιο γενικό. Πιστεύετε ότι στις μέρες μας τηρείται σε ένα βαθμό ή δημοσιογραφική δεοντολογία;

Γ.Κ.: Κοιτάξτε, για τη δημοσιογραφική δεοντολογία  έχουν γραφτεί πάρα πολλά βιβλία και ένα από τα πρώτα βιβλία που διάβασα ως δημοσιογράφος ήτανε ενός εξαιρετικού δημοσιογράφου, του Λυκούργου Κομίνη, που είχε γράψει ακριβώς για τη δεοντολογία. Είναι κάτι άυλο, δηλαδή αν μπείτε στο site της Ένωσης συντακτών, στην ΕΣΗΕΑ, υπάρχουν κώδικες δεοντολογίας, γραμμένοι κώδικες και από διεθνείς οργανώσεις δημοσιογράφων όπου λένε τα αυτονόητα, όπως ο  σεβασμός στον άνθρωπο. Δεν είναι νόμοι που αν τους παραβείς θα φυλακιστείς, ας πούμε. Είναι πάντα ένα ζητούμενο και μία πολύ μεγάλη συζήτηση αν τηρείται ή όχι η δημοσιογραφική δεοντολογία. Ποτέ δεν τηρούνταν απόλυτα, όσο μπορώ εγώ να θυμάμαι, ακόμα και αν γυρίσουμε πάρα πολλές δεκαετίες πίσω. Πρέπει όμως να τηρείται. Η δεοντολογία έχει να κάνει με τον άνθρωπο. Τον σεβασμό του ανθρώπου και των προσωπικών του δεδομένων. Πολλές φορές,  επειδή και εγώ  διδάσκω δημοσιογραφία  όλα αυτά τα χρόνια, λέω μία ιστορία που θα ήθελα να σας την πω και σε εσάς και να καταλάβετε τον πυρήνα της.

Όταν ήμουν έφηβος, καθόμασταν την Κυριακή στο σαλόνι του σπιτιού μας και βλέπαμε ένα δελτίο ειδήσεων. Η αδερφή μου ήταν τότε 13 ετών και είχε μία φίλη η οποία έχει ταξιδέψει με τους γονείς της, για να πάνε στο καρναβάλι της Πάτρας και επέστρεφαν την Κυριακή το βράδυ από το καρναβάλι. Εκείνη την ώρα, το δελτίο ειδήσεων ενός τηλεοπτικού σταθμού, δεν έχει σημασία ποιου, ενός πολύ γνωστού δημοσιογράφου, αστυνομικού συντάκτη εμβληματικού της εποχής, παρουσίαζε ένα  θανατηφόρο τροχαίο στην Εθνική Πατρών Αθηνών. Μια οικογενειακή τραγωδία. Μία τετραμελής οικογένεια ξεκληρίστηκε. Εγώ ήμουνα πιο μεγάλος, ήμουνα 17 ετών. Βλέπω τότε το αμάξι που μου θυμίζει το αμάξι των γονέων του κοριτσιού που ήταν φίλη της αδερφής μου. Καταλαβαίνω ότι αφορά αυτή την οικογένεια και τρέμω μη δείξουν περισσότερα πλάνα κοντινά από το σημείο του τροχαίου, δείχνουν όμως ένα κουκλάκι. Ξέρετε αυτό είναι στο όριο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, όπως και το να αρχίσουν να δείχνουν τα φορεία που μεταφέρουν στους νεκρούς ή το να πουν τα ονόματά τους. Δεν είναι λοιπόν δεοντολογικό να ανακοινώσεις το όνομα ενός νεκρού από την τηλεόραση. Εκείνη την ώρα μπορεί να βλέπει η φίλη του δεκατριάχρονου νεκρού κοριτσιού, όπως η αδερφή μου εκείνη την ημέρα. Το  λέω και ανατριχιάζω ακόμα. Μου εντυπώθηκε από τότε πολύ βαθιά το ζήτημα της δεοντολογίας του τύπου. Υπάρχουν κανόνες που πρέπει να σέβονται τον άνθρωπο.

Και θα σας πω και μία άλλη ιστορία. Σήμερα, με την ιδιότητα του πολιτικού πήγα μία επίσκεψη στο Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης Αναπήρων και συνόδευα τον Πρόεδρο του κόμματος που εκπροσωπώ. Ήταν εκεί η κάμερα της ΕΡΤ. Ο κάμερα-μαν ,ο οποίος βλέπει από ένα μόνιτορ, δεν έχει όλη την εικόνα, όπως βλέπει η όρασή μας   περιμετρικά. Όταν πλησιάζει λοιπόν ο Πρόεδρος του κόμματος έναν ανάπηρο, ο οποίος είναι σε ένα ειδικό μηχάνημα που τον κρατάει όρθιο , αρχίζει και τραβάει πλάνα. Όμως,  η κατάσταση του ασθενούς είναι βαριά, έχει μάλιστα και έναν καθετήρα, οπότε ο άνθρωπος εκείνη την ώρα είναι εκτεθειμένος. Πάω και ευγενικά λέω στον κάμερα-μαν  «μην τραβάς εκεί». Μου λέει «δεν τράβηξα πρόσωπο», του λέω «έχει ένα καθετήρα, δεν το είδες;» «Συγγνώμη δεν το είδα, δεν το έκανα επίτηδες, δεν θα παίξει πουθενά το πλάνο», μου απαντά.

Υπάρχουν και άλλα σύνθετα ζητήματα δεοντολογίας, τα οποία θα μπορούσα να αναπτύσσω επί πολλή ώρα, όπως ο σεβασμός στην ανωνυμία των πηγών. Προστατεύουμε τις πηγές μας. Όταν  μου δίνεις μία πληροφορία εσύ, δεν πάω να πω στον Παναγιώτη «μου έδωσε η τάδε την πληροφορία.»

Αυτό όμως  πρέπει να το κάνουμε και στη ζωή μας. Η δεοντολογία είναι και κομμάτι της ζωής μας. Δεν κουτσομπολεύουμε τον έναν στον άλλον, κρατάμε ένα μυστικό, λέμε την αλήθεια. Οι απλοί κανόνες που πρέπει να διατρέχουν όλη μας τη ζωή διατρέχουν λίγο πιο κωδικοποιημένα και τη δημοσιογραφία. Τώρα, αν αρχίσεις και λες ψέματα, αν αρχίσεις και κουτσομπολεύεις τον έναν, τον άλλον, το βρίσκεις μπροστά σου, χάνεις την αξιοπιστία σου. Στη δουλειά μου πολλοί  μπορεί να σας πουν ο Καραμέρος είναι έτσι, είναι αλλιώς, αλλά δεν θα  πει κανένας είναι αναξιόπιστος ,είναι ψεύτης.

Είναι πολύ σημαντικό να είναι κάποιος αξιόπιστος, το ξέρουν και οι καθηγητές σας. Δεν κάνω εγώ τον καθηγητή τώρα, αλλά στη δημοσιογραφία ακόμα περισσότερο αν χάσει κάποιος την αξιοπιστία του, μετά είναι πολύ δύσκολο να δουλέψει. Θα είναι δημοσιογράφος δεύτερης κατηγορίας.

Νεφέλη: Εσείς τι πιστεύετε; Τα social media είναι σήμερα τόσο παντοδύναμα που μπορούν  να «ανεβοκατεβάζουν» ανθρώπους στην εξουσία, όπως είπαν κάποιοι με αφορμή την πρόσφατη εκλογή Trump;

Σε ένα ποσοστό ναι. Όμως είναι μία εύκολη ανάγνωση να αποδίδεις μία πολιτική μεταβολή στη δύναμη των μέσων ενημέρωσης και δη των πλατφορμών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Βέβαια, η περίπτωση της δεύτερης εκλογής Trump είναι ιδιαίτερη. Η υπόθεση της πλατφόρμας του Elon Musk είναι πολύ χαρακτηριστική. Βγάλανε όλα τα φίλτρα και ο αλγόριθμος προωθούσε το περιεχόμενο που ευνοούσε τις πολιτικές του Trump.

 Υπήρχαν ειδήσεις πολύ χαρακτηριστικές, στις οποίες έκανε παρέμβαση η πλατφόρμα, ευνοώντας λογαριασμούς ακραίων που διέδιδαν fake news σε βάρος των αντιπάλων του Trump .Θυμάμαι χαρακτηριστικά την Πρόεδρο του Κογκρέσου των Δημοκρατικών, που είχε μπει στο σπίτι της ένας διαρρήκτης, ο οποίος χτύπησε τον άντρα της και τους λήστεψε. Η πλατφόρμα μέσω διάφορων χρηστών και του αλγορίθμου το διαστρέβλωσε. Ότι δήθεν δεν ήταν διάρρηξη, αλλά ότι ήταν κάποια παράνομη προσωπική σχέση του άντρα της με κάποιον άντρα, δηλαδή μία ληστεία την παρουσίασαν  σαν ένα σκάνδαλο σεξουαλικό.

Αυτό είναι ωμή παρέμβαση στην πολιτική και έγινε σκοπίμως και απέδωσε. Όμως πρέπει να υπάρχει και ένα κοινωνικό υπόβαθρο, για να αποδώσει. Αν θέλετε, να σας πω την άποψή μου για το τι συνέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο τρόπος της ψηφιακής μετάβασης, ο τρόπος που λειτουργεί η παγκοσμιοποίηση με τους κανόνες του εμπορίου να αλλάζουν πάρα πολύ, υποβάθμισε κάποιες άλλοτε ακμαίες επαρχίες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Λόγω της παγκοσμιοποίησης, π.χ. στο Ντιτρόιτ δεν φτιάχνουν αυτοκίνητα πια, γιατί φτιάχνονται πιο φτηνά  στην Κίνα. Έτσι αυξήθηκε η ανεργία και η φτώχεια. Εκεί πάτησε  η ρητορική Trump . Σε μία αλλαγή κουλτούρας στην Αμερική που είχε να κάνει και με την ανεργία. Πολλοί άνθρωποι εκεί είναι πιο συντηρητικοί, έχουν λιγότερες παραστάσεις , είναι πιο κοντά στις θεμελιώδεις αξίες και αρχές, πιο κοντά στην εκκλησία, πιο κοντά στην οικογένεια, πιο απλά πράγματα, πιο κατανοητά, πιο θεμελιώδη. Δεν είναι κακό να είσαι κοντά σε αυτά. Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν αισθάνονται ότι απειλούνται από τη Woke κουλτούρα και τους το καλλιέργησε αυτό ο Trump. Ξέρετε τι είναι η Woke κουλτούρα, φαντάζομαι την έχετε συζητήσει. Μέσω αυτής προβλήθηκε υπερβολικά  το ζήτημα της διαφορετικότητας. Όταν για παράδειγμα μία εταιρεία, μία πολυεθνική, είχε κανόνα να προσλάβει 20% αφροαμερικανούς, 20% από την Lgbtq Κοινότητα,5% άτομα με αναπηρία, κ.α. -δεν ξέρω ακριβώς τα ποσοστά, αλλά για να σας δώσω το πλαίσιο- κάποια στιγμή, όταν έμεναν μόνο 30% θέσεις εργασίας για τους υπόλοιπους, αυτό δημιούργησε μία κοινωνική αντίδραση. Ο Trump το εκμεταλλεύτηκε αυτό.

Το ότι φταίει για όλα ο Trump όμως είναι κάπως ρηχή ανάγνωση. Πρέπει να δούμε συνολικά τι γίνεται στην κοινωνία, τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Λέει ο Trump «έρχονται οι μεξικανοί εδώ και θα τους διώξω». Ή «έρχονται από την Αϊτή και τρώνε τα σκυλιά στις γειτονιές, θα τους διώξω»(το είπε στο debate και βέβαια ήταν fake news.) Έρχονται από την Αϊτή, γιατί δεν έχουν να φάνε. Έρχονται από το Μεξικό, γιατί στο Μεξικό υπάρχουν σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Άρα ο Trump  είχε μία κοινωνική συνθήκη και μπόρεσε να επικρατήσει με αυτή τη «macho»ακραία σκληρή ρητορική, με ένα κόσμο κουρασμένο, απελπισμένο που θέλει κάποιον να κόψει το γόρδιο δεσμό. Δεν καταλαβαίνει ότι το μαχαίρι μπορεί να «του πάρει και το κεφάλι» στο επόμενο κατέβασμα, αλλά αυτή τη στιγμή θέλει να  κόψει τον γόρδιο δεσμό.

Άρα ας φτιάξουμε τους θεσμούς, ας φτιάξουμε τις δημοκρατίες  να λειτουργούν σωστά, ας δώσουμε φαγητό και ασφάλεια στους ανθρώπους , ώστε να μην υπάρχει ανάγκη μετανάστευσης. Ήθελε κανένας από τη Συρία να σηκωθεί από κει, να έρθει εδώ, να περάσει στο Αιγαίο, να θαλασσοπνίγεται, να βομβαρδίζεται το σπίτι του; Τι κάνουμε όταν πιάνει φωτιά το σπίτι μας; Τι κάνουμε όταν πέφτουν βόμβες; Φεύγουμε από τα σπίτια μας.

Κωνσταντίνος: Τα  τελευταία χρόνια παρατηρείται μία αδιαφορία  για την πολιτική. Επίσης υπάρχει μία δυσπιστία για τα  ΜΜΕ. Πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν ειδήσεις,  δεν ασχολούνται με την πολιτική και δεν ψηφίζουν κιόλας, όπως είδαμε και στις πρόσφατες εκλογές που τα ποσοστά συμμετοχής ήταν  χαμηλά. Εσείς οι πολιτικοί δεν θα μπορούσατε κάπως να προσεγγίσετε τους νέους και να τους κινητοποιήσετε πολιτικά ; Γιατί  και εμείς οι νέοι -και βάζω και τον εαυτό μου μέσα -δεν ασχολούμαστε με την πολιτική. Φταίει και το σύστημα βέβαια.

Γ.Κ. Θα σου πω την άποψή μου. Πρώτα από όλα το σύστημα, όπως το είπες, αυτό ακριβώς θέλει, να μην ασχολείται κανείς με την πολιτική. Π.χ. το εμπορικό κέντρο ,που ήρθε στη γειτονιά μου, ήθελε να πηγαίνεις ως πελάτης να ψωνίζεις, τίποτα άλλο. Δεν ήθελε κανέναν να διεκδικεί, να λέει «βάλε μου ένα stop, φτιάξε μου μία παιδική χαρά, κανόνισε τις θέσεις στάθμευσης για να μην παρκάρουμε πάνω στα πεζοδρόμια..». Καταλαβαίνεις τι εννοώ , δεν θέλει τη διεκδίκηση και η συμμετοχή στα κοινά  είναι διεκδίκηση. Και για το σχολείο τα πενταμελή και τα δεκαπενταμελή είναι μέσα διεκδίκησης αλλά και μια  εκπαιδευτική διαδικασία. Εσείς προβάλλετε τα προβλήματά σας και προσπαθούν να τα λύσουν  οι εκπαιδευτικοί σας και η διοίκηση του σχολείου. Όσο πιο διεκδικητικοί ή συμμετοχικοί είστε, τόσο πιο «ενοχλητικοί» γίνεστε. Κανένας δεν θέλει να τον ενοχλούνε συνέχεια ζητώντας του πράγματα. Άρα το σύστημα, η εξουσία -η όποια εξουσία- ο δήμαρχος, ο διευθυντής, ο βουλευτής, ο  πρωθυπουργός, οποιοσδήποτε δεν θέλει πολλή ενόχληση.

Αλλά και τα διάφορα συμφέροντα καλλιεργούν την απαξίωση της πολιτικής με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Ποιοι είναι τα συμφέροντα; Οι μεγάλες επιχειρήσεις,  τα μέσα ενημέρωσης… Οι επιχειρήσεις λοιπόν μέσω του τύπου, της τηλεόρασης, των Influencers, των social media λένε: «Ποιοι είναι οι 300;» ή «Σιγά, τι κάνουν οι 300 στη Βουλή;» Αυτό δεν γίνεται τυχαία, γίνεται με σκοπό την απαξίωση τού πολιτικού προσωπικού, οπότε εγώ μετά πώς να έρθω να σε κινητοποιήσω; Θα πεις «καλά τώρα, άλλος ένας πολιτικός…» ενώ το πρόβλημα δεν είμαι εγώ ή ο συνάδελφος μου. Αν τα μέσα ενημέρωσης απαξιώνουν την πολιτική και δεν είναι «trend» να ασχολείσαι με την πολιτική, τι λένε τα μέσα ενημέρωσης; Άλλη μία μέρα ταλαιπωρία στο κέντρο της Αθήνας, όταν έχει μία διαδήλωση. Ακούσατε ποτέ να πούνε «διαδηλώνουν οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, γιατί δεν παίρνουνε την άδεια εγκυμοσύνης που παίρνουν οι τακτικοί εκπαιδευτικοί;» Ποτέ δε λένε το αίτημα  τα μέσα ενημέρωσης. Αυτόματα και εσύ λες «πω, πάλι διαδήλωση, ταλαιπωρία στο κέντρο της Αθήνας». Αντί να πεις «θα πάω κι εγώ σε μία διαδήλωση να δω τι στο καλό θέλουν αυτοί οι άνθρωποι».

Έτσι, απαξιώνεται λοιπόν η πολιτική σκοπίμως. Όσο λιγότεροι ασχολούνται, τόσο οι λίγοι αποφασίζουν για τους πολλούς. Η μικρότερη συμμετοχή ενθαρρύνεται από κάποιους που δεν θέλουν ενοχλητικές φωνές.  Εσείς πρέπει να αντισταθείτε, να συνεχίσετε να κάνετε αυτό που αγαπάτε αλλά και να κρατήσετε  για τον εαυτό σας την αλήθεια τη δική σας, αυτό που έχετε μάθει από το σπίτι σας και από τους εκπαιδευτικούς σας ,ό, τι είναι στον πυρήνα σας.

Στελίνα: Σύμφωνα με έρευνα του ΜΙΤ οι  ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται πιο γρήγορα στα social media από τις αληθινές. Αν συμφωνείτε με αυτό, πώς θα μπορούσατε να το δικαιολογήσετε και πώς θα μπορούσαμε εμείς οι νέοι και γενικά οι πολίτες  να προστατευτούμε από το φαινόμενο αυτό;

Γ.Κ.: Ο αμερικανικός τρόπος προσέγγισης της δημοσιογραφίας έχει μία φράση-είναι από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνεις όταν μπαίνεις στη δημοσιογραφία - ότι δεν είναι είδηση όταν ένας σκύλος δαγκώσει έναν άνθρωπο, είναι όμως είδηση όταν ένας άνθρωπος δαγκώσει ένα σκύλο. Όπως σε όλα τα πράγματα, στη ζωή ό,τι έχει μία σπανιότητα, ό,τι έχει μία διαφορετικότητα,  έχει πάντα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Η ιστορία  των social media και της διασποράς των ψευδών ειδήσεων είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για τη δημοκρατία. Το ψέμα είναι ελκυστικό. Και το παράδοξο επίσης. Αν πω  ότι αυτή η πόρτα είναι μια πόρτα που έκανε ένας μαραγκός το 1930 δεν μάς κάνει καμιά εντύπωση. Αν πω ότι είναι μια πόρτα που 45 μάστορες και 60 μαθητάδες τη μέρα τη φτιάχνανε και το βράδυ γκρεμιζόταν – αυτόν τον όμορφο Θρύλο που συνοδεύει το Γιοφύρι της Άρτας-θα το προσέξουμε όλοι.

Γιατί τα fake news κυριάρχησαν στην πολιτική; Τα μέσα ενημέρωσης δυνάμωναν συνέχεια μέσω της τηλεόρασης, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης,  των κινητών τηλεφώνων… Όλα αυτά που ξέρετε. Την ίδια ώρα όμως, οι θεσμοί που τα ρύθμιζαν- οι πολιτικοί, οι δικαστικοί - αδυνάτιζαν και φτάσαμε σε ένα σημείο που τα μέσα ενημέρωσης έχουν γίνει πανίσχυρα και αυτοί που ελέγχουν τις πλατφόρμες ακόμα πιο ισχυροί. Έτσι ο Trump κερδίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες με τη βοήθεια του Elon Musk και κάνει παρεμβάσεις σε χώρες ανά τον κόσμο, στη Γροιλανδία, στον Παναμά, στον Καναδά, στη Γερμανία, στη Βρετανία και λέει «να μην ψηφίσετε αυτόν, να ψηφίσετε εκείνον.» Αυτό είναι μία δυστοπία, είναι ακραίο αυτό που συμβαίνει. Και δεν προμηνύει πολύ καλή εξέλιξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση  βέβαια έχει θεωρητικά θεσπίσει κάποιους κανόνες. Υπάρχει μία ευρωπαϊκή οδηγία, ένας ευρωπαϊκός κανονισμός, ο DSA (Digital Serviceς Αct) που ουσιαστικά περιγράφει κάποιους κανόνες για τις πλατφόρμες, για τα e-shops, για τα μέσα ενημέρωσης .

Aλλά και πάλι, τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη π.χ. στο Tik Tok; Αν η πλατφόρμα δεν θέλει να αλλάξει αλγόριθμο, μπορεί να το επιβάλλει; Θα κλείσει το tik tok; τίθεται θέμα λογοκρισίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες το συζητούσαν μέχρι πρότινος. Τώρα δεν ξέρω τι θα κάνει ο Trump, αν το κλείσει στην Αμερική, όπως λέει.

Άρα θα πρέπει να πάμε στην ατομική ευθύνη. Τελευταία υπήρξε και μια πρωτοβουλία της κυβέρνησης για τη δημιουργία μιας εφαρμογής, ώστε να ελέγχουν  οι γονείς τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους. Μπορεί όμως ο γονέας να τα βάλει με την πλατφόρμα; Δηλαδή πόσο μπορώ εγώ να μάθω τα μυστικά του instagram, για να προστατεύσω τα παιδιά μου; Αντίθετα, οι πλατφόρμες χρειάζονται ρύθμιση, χρειάζονται κανόνες. Χρειάζεται νομοθεσία πιο παρεμβατική που να μην επηρεάζει όμως την ελευθεροτυπία, να μην είναι λογοκρισία, αλλά να αντιλαμβάνεται τι ακριβώς συμβαίνει με τον αλγόριθμο και το περιεχόμενο.

Και βέβαια έχει προηγηθεί η νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα , το οποίο είναι μεγάλο ζήτημα. Γιατί πια είμαστε όλοι πολύ εκτεθειμένοι. Αν θέλει κάποιος να δει τη ζωή σας, βλέπει τις φωτογραφίες σας στο instagram και καταλαβαίνει περίπου πού ταξιδεύετε, τι τρώτε…Αυτό που λέγαμε πριν: το σύστημα  σε «σκανάρει» πλήρως. Και όχι μόνο αυτά που δημοσιεύεις. Μπορεί να δει τι «γκουγκλάρεις» στο Internet, τι  ψάχνεις, ποιες είναι οι καταναλωτικές σου συνήθειες. Δεν ξέρω αν σας έχει συμβεί. Αν μιλάω για ταξίδι στη Βαρκελώνη ,μπορεί το κινητό μου να στείλει στις διαφημίσεις της Google ταξιδιωτικά γραφεία. Αυτό ισχύει γιατί το μικρόφωνο είναι ενεργό.

Έχει διαβάσει κανείς τον «Μεγάλο αδερφό» του Τζορτζ Όργουελ, το 1984;Τι γίνεται; Το εφιαλτικό του σενάριο-όπου όλοι παρακολουθούμαστε-πραγματώνεται, συμβαίνει στις μέρες μας. Kαι τι λέει το σύστημα; Περισσότερες κάμερες για τον έλεγχο της κυκλοφορίας. Μου έλεγε μία εκπαιδευτικός ότι πηγαίνει σε σπίτια να κάνει μάθημα και έχουν κάμερες οι άνθρωποι μέσα στα υπνοδωμάτια, κάμερες επιτήρησης. Αδιανόητο, δηλαδή να μην μπορείς να πιάσεις το το αυτί σου, να πιάσεις τη μύτη σου, να πεις μια κουβέντα παραπάνω…Παντού να υπάρχει μία κάμερα. Δεν έχει σημασία που τη βλέπει ο μπαμπάς σου, η μαμά σου. Αυτή είναι μία κουλτούρα που έχει καλλιεργηθεί πια και στο δημόσιο βίο.

Αθηνά: Θα ήθελα να μου πείτε αν σάς έδωσε κάποια πλεονεκτήματα στον στίβο της πολιτικής το γεγονός ότι είστε δημοσιογράφος. Και επίσης  αν υπήρχε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός ή εμπειρία από την δημοσιογραφική σας καριέρα που σας βοήθησε και σας έκανε πιο αποτελεσματικό.

Γ.Κ.Η δημοσιογραφία κατά τη γνώμη μου είναι το πιο ενδιαφέρον επάγγελμα του κόσμου. Γιατί κάθε μέρα έχεις να  διαχειριστείς κάτι διαφορετικό. Προφανώς πολύς κόσμος αγαπάει αυτό που κάνει, αλλά ειδικά εγώ, που έκανα ελεύθερο ρεπορτάζ,  το έβρισκα συναρπαστικό. Τη μια στιγμή  ήμουνα σε ένα τροχαίο, μετά  σε μία φωτιά, σε μία ανθρώπινη ιστορία, σε μία έκθεση βιβλίου, σε έναν αρχαιολογικό χώρο…Ήμουνα ρεπόρτερ και στον μεγάλο σεισμό το 1999 στη Recommex που είχε καταρρεύσει  και είχε δεκάδες νεκρούς. Ήμασταν μέρα νύχτα εκεί, βλέπαμε τους συγγενείς, τους γιατρούς ,τους διασώστες…

 Η ένταση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, οι πολλές παραστάσεις, η σύνδεση με αυτούς τους ανθρώπους σε κάνουν να έχεις καλύτερη γνώση για τα πράγματα. Αυτό είναι ουσία, αυτό βοηθάει έναν πολιτικό. Κάποτε όμως  γίνεται εκμετάλλευση του πράγματος. Επειδή κάποιοι γίνονται γνωστοί  από την τηλεόραση ή τα social media κατεβαίνουν στις εκλογές και πάει ο κόσμος και βάζει σταυρό δίπλα  σε αυτόν που ξέρει, που τον έχει δει στην τηλεόραση. Ενώ υπάρχουν πολλοί αξιολόγοι άνθρωποι, συχνά στις Ευρωεκλογές  βγαίνουν πρώτοι αυτοί που  έχουν τη μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα  από τα social media και την τηλεόραση. Δεν σημαίνει βέβαια ότι κάποιος που προέρχεται από αυτούς τους χώρους δεν είναι καλός για τη δουλειά. Μπορεί να του δοθεί ευκαιρία να το αποδείξει μπορεί και όχι, αλλά η αλήθεια είναι ότι η εικόνα είναι περιτύλιγμα ,ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός. Αυτό συμβαίνει και με την πολιτική και τα MEDIA.

Άσπασία: Οι πρόσφατες αλλαγές στον χώρο της δικαιοσύνης θεωρείτε ότι θα λύσουν τα προβλήματα που υπάρχουν και η απονομή της δικαιοσύνης θα γίνει ταχύτερη;

Γ.Κ. :Οι αλλαγές που λέτε κυρίως ήταν μια. Αλλαγές στην  απονομή δικαιοσύνης ως προς την αυστηροποίηση των ποινών. Δεν ξέρω αν ένας άνθρωπος που θα δολοφονήσει κάποιον, θα το σκεφτεί πριν το κάνει, επειδή είναι πιο αυστηρή  η ποινή ή αν το πρόβλημά του, για να φτάσει να δολοφονήσει είναι μία ψυχική νόσος. Ή ένα κακό οικογενειακό ή κοινωνικό περιβάλλον, μια απομόνωση κοινωνική που τον κάνει σκληρό και, επειδή δεν έχει ελπίδα και όραμα, καταλήγει στο έγκλημα. Είναι πιο εύκολο να πούμε ισόβια. Να πούμε «σκοτώστε τον», παρά να λύσουμε το πρόβλημα που δημιουργεί τον παραβατικό άνθρωπο. Αυτή είναι μια εύκολη προσέγγιση. Αν  αυστηροποιούμε τις ποινές, για να γινόμαστε αρεστοί, αυτό  είναι ένας ποινικός λαϊκισμός.

Δεν είναι βέβαιο ότι η αυστηροποίηση των ποινών θα λύσει το πρόβλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, που σε πολλές πολιτείες υπάρχει ακόμα η θανατική ποινή, ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν παιδιά που παίρνουν όπλα και πάνε στα σχολεία και πυροβολούν 10 μαθητές, επειδή επιτρέπεται η οπλοκατοχή. Θέλω να πω ότι είναι θέμα προσέγγισης.

Εγώ πιστεύω στον σωφρονισμό. Οι άνθρωποι πρέπει να αποδίδονται με έναν τρόπο πίσω στην κοινωνία καλύτεροι. Δεν είναι εύκολο, δεν πετυχαίνει πάντα. Αλλά θεωρώ ότι η προσφυγή στη δικαιοσύνη και την καταστολή είναι το τελευταίο στάδιο προσέγγισης,  όταν μιλάμε για τα εγκλήματα. Θα  έπρεπε τα προβλήματα να λύνονται νωρίτερα, να υπάρχει πρόληψη στην κοινωνία, περισσότερη εκπαίδευση, περισσότερη ενημέρωση, περισσότερες ευκαιρίες. Γιατί, αν κάποιος έχει κάτι να ελπίζει, κάτι να περιμένει, δεν θα πάει στο γήπεδο να σκοτώσει. Κάποιοι πηγαίνουν στο γήπεδο, γιατί δεν έχουν πού αλλού να ενταχθούν και πάνε  και εντάσσονται σε μία παρέα χούλιγκαν και καταφεύγουν σε βιαιότητες. Να τους πιάσουμε , να τους βάλουμε 50 χρόνια φυλακή. Θα λυθεί το πρόβλημα; Θα υπάρξει επόμενος, αν  δεν λύσεις το πρόβλημα. Άρα,  εγώ είμαι μιας πιο ολιστικής προσέγγισης στον χώρο της δικαιοσύνης. Έτσι πρέπει να δούμε και το θέμα των φυλακών, που δεν πρέπει να είναι αποθήκες ψυχών. Δείκτης  πολιτισμού μιας κοινωνίας είναι η εικόνα των φυλακών της. Πρέπει να είναι σωφρονιστικά καταστήματα. Έτσι λέγονται άλλωστε. Μπαίνεις μέσα, δουλεύεις με τον εαυτό σου, καταλαβαίνεις το λάθος σου και βγαίνεις -αν γίνεται- καλύτερος. Αντί λοιπόν  να ανοίξουμε ακόμα περισσότερες φυλακές είναι καλύτερα να ανοίξουμε σχολεία, γιατί όπως έχει πει και ο Βίκτωρ Ουγκώ  «όπου ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή». Αυτό δεν ειπώθηκε τυχαία. Δηλώνει ότι η έλλειψη παιδείας  είναι μία βασική αιτία της  παραβατικότητας. Σημασία έχει τι θα ακούσει το παιδί στο σχολείο και τι θα ακούσει στην οικογένειά του. Δεν έχουν όλη την τύχη να έχουν μια  οικογένεια που είναι υποστηρικτική, δεν έχουν όλοι την τύχη να είναι σε ένα σχολείο που ενδιαφέρεται τόσο για σας, όπως είστε εσείς εδώ.

Αν θέλουμε λοιπόν  να κάνουμε δουλειά, χρειάζεται κόπος,  πολλή προσπάθεια και  επενδύσεις στην εκπαίδευση  και όχι στην τιμωρία, στη σκληρότητα, στη βαναυσότητα.

Θωμάς: Πόσο πιστεύετε ότι λογοκρίνονται τα νέα στον Τύπο; Έχει προσπαθήσει ποτέ κάποιος να σας εμποδίσει να γράψετε την αλήθεια; Αν ναι, πώς το διαχειριστήκατε;

Γ.Κ.: Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση και πολύ εύστοχη. Υπάρχει λογοκρισία-κυρίως χρησιμοποιείται από αυταρχικά καθεστώτα- και η λογοκρισία δεν αφορά μόνο τον τύπο, αλλά και την τέχνη. Οι παλιότερες γενιές το έχουν ζήσει και στην Ελλάδα, επί δικτατορίας.

Να σας πω τι γίνεται σήμερα. Έστω ότι είσαι δημοσιογράφος και σου δίνεται η ευκαιρία να εργαστείς σε  ένα μεγάλο κανάλι. Θεωρητικά  μπορείς να τα πεις όλα, αλλά όχι και …όλα. Αν  ο ιδιοκτήτης έχει, ας πούμε, μία ποδοσφαιρική ομάδα- που τυγχάνει να έχουν όλοι σχεδόν οι ιδιοκτήτες καναλιών- και χάσει και «φάει» 5 γκολ η  ομάδα του, δεν θα βγεις να πεις ότι είναι απαράδεκτος, γιατί ο πρόεδρος της ομάδας  έκανε αυτές τις μεταγραφές. Άρα αυτολογοκρίνεσαι , αυτό συμβαίνει.

Πολλές φορές αυτολογοκρινόμαστε και μέσα στην ίδια μας  την οικογένεια. Μπορεί να μην σου αρέσει το σακάκι που θα φορέσει ο πατέρας σου ή όπως θα γυρίσει από το κομμωτήριο η μητέρα σου. Δεν θα τούς πεις πόσο χάλια έγινες. Έχεις την αστική  ευγένεια να πεις «μαμά σε έχω δει και καλύτερη ή μπαμπά  φόρα κάτι άλλο». Και εκεί αυτολογοκρίνεσαι με ένα τρόπο διπλωματικό. Ας μείνουμε λοιπόν στο ότι χρειάζεται  μία διπλωματία, κυρίως στα μέσα ενημέρωσης.

Βέβαια κανένας δεν σου απαγορεύει να κάνεις ένα δικό σου blog ή να βγεις στα social, αν και εκεί υπάρχουν φίλτρα που μπορούν να σε κόψουν. Υπάρχει και εκεί  μία λογοκρισία ή καλύτερα να το πω κανόνες- είναι δυσδιάκριτα τα όρια- γιατί πολλές φορές ο άλλος ασχημονεί, βρίζει εκδότες, δημοσιογράφους, απλούς πολίτες, λέει ψέματα και είναι ένα κινητό μηχάνημα συκοφαντικής δυσφήμισης. Είναι ένας άνθρωπος που προσβάλλει την ανθρώπινη ύπαρξη.

Στην εποχή μας δεν είναι τόσο η λογοκρισία το πρόβλημα όσο  η χειραγώγηση. Όλα προβάλλονται. Μπορεί να προβάλλεις όμως κάτι ένα δευτερόλεπτο και μπορείς να προβάλλεις κάτι ένα μήνα. Αυτό που θα προβάλλεις ένα δευτερόλεπτο σού δίνει θεωρητικά το άλλοθι ότι δεν έκανες λογοκρισία, έτσι δεν είναι; Αλλά αν κάτι το προβάλλεις ένα δευτερόλεπτο, πώς θα το δούνε; Αν δεν επιμείνεις, αν δεν πας να δεις στο βάθος τι γίνεται, να το εξηγήσεις, να το σχολιάσεις, σημαίνει ότι χειραγωγείς την ενημέρωση και αυτό συμβαίνει. Συνέβαινε πάντα. Απλά είναι η δύναμη των μέσων πια τόσο μεγάλη: η τηλεόραση σε όλα τα σπίτια, τα social media σε όλα τα κινητά.

Αγάθη: Γίνεται πολύς λόγος στις μέρες μας για τη «ρητορική μίσους» που διαχέεται μέσω του διαδικτύου. Πιστεύετε ότι μπορεί να περιοριστεί η «ρητορική του μίσους» χωρίς να περιοριστεί η ελευθερία  του λόγου;

Γ.Κ.: Πολύ ωραία ερώτηση. Γι’ αυτό χρειάζεται ρύθμιση, νομοθεσία, κανόνες και δημοσιογραφική δεοντολογία. Αλλά είναι  πολύ δύσκολη η απάντηση, πάρα πολύ δύσκολη. Προσωπικά προτιμώ την ελευθεροτυπία από κάθε είδους προσπάθεια χειραγώγησης. Να σου πω ένα παράδειγμα.  Πιστεύω ακράδαντα τη φράση  που αποδίδεται στον Βολταίρο «Μπορεί να διαφωνώ με την άποψή σου, αλλά θα υπερασπιστώ και με την ίδια μου τη ζωή το δικαίωμά σου να την λες.»

Κωνσταντίνος: Πολλοί λένε ότι στην εποχή μας τα ΜΜΕ έχουν πλήρως κομματικοποιηθεί. Κάθε κανάλι εκπροσωπεί ένα κόμμα και προωθεί τις ειδήσεις που ευνοούν το κόμμα αυτό. Αυτό όμως δεν καταρρίπτει ουσιαστικά τον ρόλο   των μέσων ενημέρωσης, που είναι η αντικειμενική και πολύπλευρη ενημέρωση του πολίτη;

Γ.Κ.: Έχουν γίνει προσπάθειες κατά καιρούς από διάφορες κυβερνήσεις να θεσπίσουν ένα  πλαίσιο, ώστε να αποφεύγεται το φαινόμενο που ανέφερες. Μία  κυβέρνηση είχε βάλει όρο αυτός που είναι ιδιοκτήτης ενός μέσου, ο βασικός μέτοχος, να μην μπορεί  να παίρνει έργα από  το δημόσιο ή να μην μπορεί να έχει κατασκευαστική εταιρεία. Έπεσε η κυβέρνηση, δεν πέρασε ο νόμος. Όλα τα μέσα εν χορώ κυνηγούσαν τον τότε πρωθυπουργό. Ήρθε μία άλλη κυβέρνηση αργότερα και είπε ότι τα κανάλια εκπέμπουν σε δημόσιες συχνότητες, που δεν είναι ιδιοκτησία κάποιου. Είναι ο αέρας, είναι σαν το νερό, είναι σαν τον ήλιο, είναι δημόσιες συχνότητες, είπε. Έχουν 25 χρόνια τα κανάλια χωρίς να πληρώνουν  1€ στο δημόσιο. Είπε να βάλουν κανόνες, να αδειοδοτηθούν και να πληρώνουν. Έπεσε και αυτή η κυβέρνηση. Είναι δύσκολο να τα βάλεις με τα ΜΜΕ.

Πες ότι ψηφίζεις τη φίλη μας εδώ που θέλει να κατέβει στην πολιτική, την Αγάθη. Έτσι  και πάει να ρυθμίσει τα μέσα ενημέρωσης, να βάλει όρους για τον βασικό μέτοχο, να βάλει κανόνες και περιορισμούς , θα αρχίσουν τα μέσα ενημέρωσης να λένε ότι η Αγάθη είναι έτσι, είναι αλλιώς, είναι τεμπέλα, δεν είναι καλή, είναι διαπλεκόμενη… Έτσι κάποια στιγμή και εσύ θα πεις «είναι χάλια, δεν κάνει  για πολιτικός», ενώ στην πραγματικότητα τα μέσα ενημέρωσης έχουν παρουσιάσει μια τέτοια εικόνα.

Άρα, όσο περισσότερο είναι ενημερωμένος ο πολίτης, όσο περισσότερο ενεργός είναι ο πολίτης και καταλαβαίνει πώς παίζεται το παιχνίδι, τόσο καλύτερα μπορεί να λειτουργήσουν η Δημοκρατία και τα ΜΜΕ. Δεν θέλω να σας δηλητηριάσω, είστε νέοι ακόμα. Και εγώ στην ηλικία σας είχα μία περιορισμένη εικόνα, αλλά συνεχώς θα μεγαλώνει η οπτική σας, η ορατότητα σας, η περίμετρος που αντιλαμβάνεστε τα πράγματα. Θα καταλάβετε ότι χρειάζεται αγώνας. Δεν λύνεται το πρόβλημα σε μία μέρα, ούτε καν σε μία θητεία μιας κυβέρνησης.

Κυρίως ,παιδιά, το όπλο σας είναι η γνώση. Το να μπείτε σε ένα πανεπιστήμιο ή σε μία σχολή δεν είναι για να κάνετε μια δουλειά, είναι για να έχετε τη γνώση, να στέκεστε όρθιοι. Όταν κάποιος πάει να σας αδικήσει, να σας φερθεί άσχημα, να μην το επιτρέψετε. Και να αντισταθείτε με το πνεύμα σας, όχι με τη βία. Να ξέρετε τα δικαιώματα σας ως εργαζόμενοι , να γνωρίζετε και να διεκδικείτε. Οπότε η γνώση είναι το όπλο σας και τα κανάλια είναι έτσι για να τα βλέπουμε. Δυστυχώς όμως, πολύς κόσμος μαθαίνει μέσα από τα κανάλια. Αυτό είναι το πρόβλημα.

Αγάθη: Πριν μια εβδομάδα δήλωσε ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ότι στις πλατφόρμες του, στο Instagram και στο Facebook, θα καταργήσει τα φίλτρα για την επαλήθευση των πληροφοριών (fact checking), για περισσότερη ελευθερία λόγου. Ποια είναι η άποψή σας πάνω σε αυτό; Γιατί το κάνει;

Γ.Κ.: Πριν λίγες μέρες, προσπάθησε μια σκιτσογράφος να δημοσιεύσει μία γελοιογραφία στην Washington Post, που απεικόνιζε τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ,  τον Τζεφ Μπέζος-ιδιοκτήτη αυτής της εφημερίδας και της Amazon- και άλλους δισεκατομμυριούχους ,στελέχη της τεχνολογίας και των ΜΜΕ, να προσκυνούν ένα άγαλμα του Trump, προσφέροντάς του τσουβάλια με δολάρια. Η εφημερίδα αρνήθηκε να τη δημοσιεύσει και η σκιτσογράφος παραιτήθηκε.  Αυτή η γελοιογραφία αποτυπώνει ανάγλυφα τι συμβαίνει και δίνει απάντηση σε αυτό που ρωτάς. Σκέφτεται ο Ζούκερμπεργκ «Τι θέλει  ο Trump , να μην υπάρχουν φίλτρα, οπότε να επικρατούν τα fake news, να επικρατεί η ρητορική μίσους, να επικρατούν οι θεωρίες  συνωμοσίας»; «Εάν  το θέλει αυτό, για να έχει τη δύναμη να ελέγξει την πληροφορία -λέει-ας το κάνω, γιατί αν έχω απέναντι μου τον Trump  θα με ισοπεδώσει». Άρα  κάνει μια κίνηση καλής θέλησης, σύμφωνη με τη λογική τού Trump.  Αν δεν είχε εκλεγεί ο ο Trump, δεν νομίζω ότι θα έκανε αυτές τις αλλαγές.

Κωνσταντίνος: Τώρα που ο Trump δηλώνει ότι θέλει να πάρει τη  Γροιλανδία, η οποία όμως ανήκει στη Δανία, δηλαδή σε ευρωπαϊκό έδαφος, δεν μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την Ευρώπη και την ειρήνη;

Γ.Κ.: Η Γροιλανδία είναι μία παγωμένη έκταση βορείως του Καναδά  με 55.000 κατοίκους, τους Ινουίτ, που εμείς τους ξέρουμε ως Εσκιμώους, αυτοί όμως σιχαίνονται να τους λένε έτσι, γιατί στα γαλλικά σημαίνει «αυτός που τρώει ωμό κρέας». Είναι υπό την πολιτική εποπτεία της Δανίας , η οποία στο παρελθόν  είχε κάνει αγριότητες απέναντι στους Ινουίτ. (Κάποτε  οι  Δανοί  έκαναν ευγονική, δηλαδή είχαν πάρει 300 παιδιά Ινουίτ και τα πήγαν στην Κοπεγχάγη να τους μάθουν Δανέζικα, να τα μεγαλώσουν ως ηγέτες και  να πάνε να ελέγξουν τον πληθυσμό. Απέτυχε αυτό -άλλα έγιναν αλκοολικά, άλλα αυτοκτόνησαν, μόνο 6 επέζησαν και τούς ζήτησε επίσημα συγγνώμη το κράτος της Δανίας το 2022.)  Γι’ αυτό και υπάρχει ένα κόμμα εκεί που θέλει την απόσχιση της Γροιλανδίας, δηλαδή την ανεξαρτητοποίησή της. Αυτό βέβαια δεν δικαιολογεί το ότι η Αμερική θέλει να προσαρτήσει τη Γροιλανδία.

Γιατί το κάνει; Το κάνει, γιατί θέλει να ελέγξει τις σπάνιες γαίες που έχει η Γροιλανδία και τους ορυκτούς πόρους, όπως το λίθιο, που χρησιμοποιούμε στις μεγάλες μπαταρίες. Και ποιος χρειάζεται τις μπαταρίες για τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητά  Tesla; Μήπως ο ιδιοκτήτης τους, Elon Musk,  θέλει να ελέγξει την Γροιλανδία για τις σπάνιες γαίες;

Από την άλλη ο ο Trump θέλει να ελέγξει τη  διέλευση των πλοίων, καθώς εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 λόγω της κλιματικής κρίσης θα  λιώσουν οι πάγοι. Τώρα δεν περνάνε εύκολα όλων των τύπων τα πλοία από εκεί, γιατί έχει παγόβουνα. Αν όμως λιώσουν οι πάγοι -σκέφτεται- δεν θα χρειάζεται να πηγαίνουν  κάτω από τον Παναμά, αν και θέλει να πάρει και τη διώρυγά τους. Έτσι θα  ελέγχουν πιο εύκολα το εμπόριο. Θέλει λοιπόν τον έλεγχο του Καναδά, τον  έλεγχο της Γροιλανδίας, θέλει  να πάρει πίσω τη διώρυγα του Παναμά, απόψεις που υπήρχαν σε πολύ συντηρητικούς κύκλους των Ηνωμένων Πολιτειών.

Προφανώς η  Ευρώπη κινδυνεύει πάρα πολύ. Η Ευρώπη ήδη στην πρώτη μεγάλη κρίση- και εδώ εκφράζω προσωπικές μου απόψεις- καλώς αντιτάχθηκε στον αναθεωρητισμό της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας, αλλά δεν είδε και τη μεγάλη εικόνα. Η μεγάλη εικόνα ήταν ότι η Ευρώπη αναπτύχθηκε, έχοντας το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο. Κάποια στιγμή, αν είδατε στις ειδήσεις, ανατινάχθηκαν αυτοί οι αγωγοί, οι υποθαλάσσιοι, που έφερναν το φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Άρα η Ευρώπη τι έκανε; Αντί να κοιτάξει τα συμφέροντά της τάχθηκε  με τα συμφέροντα των Ηνωμένων πολιτειών. Η Ευρώπη πρέπει να έχει μια δική της γραμμή στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα και κυρίως να έχει αυτάρκεια. Και όχι να ετεροπροσδιορίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή άλλες ηπείρους.

Κι ύστερα  υπάρχει και το δημογραφικό πρόβλημα, όπου ακολουθούμε αντίστροφη πορεία από άλλες ηπείρους. Πήγα στην Ιταλία και είναι σαν και εμάς, παντού βλέπεις άσπρα μαλλιά. Πήγα στην Κίνα το 2018 και δεν έβλεπες πουθενά άσπρα μαλλιά. Δεν είναι ότι στην  Κίνα  δεν ασπρίζουν τα μαλλιά τους, είναι ότι έχουν μια τρομερή δημογραφική έκρηξη. Το ίδιο και οι Ινδοί,  νέα παιδιά παντού, που σημαίνει πρόοδος, τεχνολογία, μεγαλύτερη παραγωγή.

Είναι δύσκολα λοιπόν τα πράγματα στην Ευρώπη. Κι εσείς πρέπει να δείτε όλη την εικόνα, όχι την εικόνα που σας παρουσιάζουμε εμείς οι πολιτικοί μόνο ή τα συστημικά ΜΜΕ.

Ξέρω ότι κάνετε πολλές δράσεις σε σχέση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θέλω να σας χαλάσω αυτή την εικόνα. Πιστεύω  στην Ευρώπη των Εθνών.  Πιστεύω στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά δεν είναι μόνο το εμπόριο και το χρήμα, είναι και ο πολιτισμός. Είναι πολλά πράγματα. Η Ευρώπη, η ευρωπαϊκή ένωση, συστήθηκε αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η ανθρωπότητα και η Ευρώπη είχαν βγει από τον πόνο και την απώλεια, έτσι ήταν αποτέλεσμα της ανάγκης για  ειρήνη. Ειρήνη είναι το ζητούμενο και σήμερα, γιατί- χωρίς να θέλω να σας τρομάξω-  νομίζω ότι είμαστε λίγο πριν από κάποιο μεγάλο γεγονός. Ένας πόλεμος μπορεί να μην είναι με βόμβες, μπορεί να είναι οικονομικός πόλεμος, ψηφιακός πόλεμος, πόλεμος ελέγχου της ενημέρωσης ή του μυαλού των ανθρώπων.

Ο Μusk δεν  έχει  μόνο την space X και το X.  Έχει και την Neuralink, η οποία αναπτύσσει τεχνολογίες που μπορούν να παρεμβαίνουν στο ανθρώπινο σώμα θεωρητικά με καλό σκοπό. Επίσης έχει και το Starling , το δορυφορικό Internet. Όταν εσύ δίνεις Ίντερνετ, τι ελέγχεις; Ελέγχεις  την πληροφορία. Γιατί πάλευαν οι χώρες να εκτοξεύσουν δορυφόρους; Για να ελέγχουν τις επικοινωνίες, στρατιωτικές επικοινωνίες, πολιτικές επικοινωνίες, MEDIA. Όλο αυτό χρειάζεται ρύθμιση και κανόνες.

Μαθητές: Σας ευχαριστούμε πολύ, ήταν πολύ ενδιαφέροντα όσα μας είπατε.

Γ.Κ.: Ευχαριστώ παιδιά, απόλαυσα τη συνομιλία μας. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Είσαστε πάρα πολύ καλές και καλοί. Και όσοι δεν μιλήσατε δεν υπολείπεστε. Στα τμήματα που εγώ διδάσκω δημοσιογραφία, έχω δει να πετυχαίνουν οι μαθητές που δεν τους είχα προσέξει καν στην τάξη. Δεν είναι ανάγκη κάποιος να λέει «κυρία κυρία» συνέχεια, άλλοι έχουν πιο εσωτερικά τη δύναμή τους , έστω κι αν  είναι πιο εσωστρεφείς. Εσείς  έχετε την τύχη να είστε σε ένα καλό σχολείο, με ανθρώπους που νοιάζονται για σας.  Να μην αγχώνεστε, να μην στεναχωριέστε, να προσέχετε τον εαυτό σας. Να ξεκουράζεστε, να κάνετε όλα αυτά που σας ευχαριστούν και όλα θα πάνε πάρα πολύ καλά ,να είστε σίγουρες και σίγουροι!

Σας ευχαριστώ πολύ.