ความรู้ทั่วไป
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับ GMOs
สิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม (Genetically Modified Organisms หรือ GMOs) คือ สิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม หมายถึงพืช สัตว์ และจุลินทรีย์ ที่ถูกเปลี่ยนแปลงสารพันธุกรรมโดยใช้เทคนิคทางพันธุวิศวกรรม เพื่อให้ได้ลักษณะใหม่ที่ต้องการ เช่น ต้านทานยาปราบวัชพืช ทนต่อแมลงและไวรัส สุกงอมช้า เพิ่มคุณค่าทางอาหาร เป็นต้น และการดัดแปลงพันธุกรรมนั้นสามารถทำได้โดยการเพิ่ม ยับยั้งยีน หรือแทนที่ยีนที่เฉพาะเจาะจงของสิ่งมีชีวิต ทำให้เกิดลักษณะเด่นที่ไม่ได้มาจากการถ่ายเทรหัสพันธุกรรมตามธรรมชาติ เมื่อนำมาทำเป็นอาหารหรือเป็นส่วนประกอบของอาหาร เรียกว่า อาหารดัดแปรพันธุกรรม (Genetically Modified Food) ปัจจุบันการดัดแปลงพันธุกรรมนั้นมีการนำไปใช้ในหลายงานวิจัยและการประยุกต์ใช้ในการตรวจวินิจฉัยโรค การปรับปรุงพืชผลทางการค้า และอื่นๆ
การใช้เทคนิคทางพันธุกรรมเพื่อให้เกิดประโยชน์ด้านต่างๆ ดังนี้
ด้านการแพทย์ เช่น การผลิตวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี การผลิตอินซูลิน ซึ่งเป็นยารักษาโรคเบาหวาน
ด้านการเกษตร เช่น มะเขือเทศสุกงอมช้า ข้าวที่มีวิตามินเอสูง
ด้านอุตสาหกรรม เช่น ผลิตแอลกอฮอล์ สารให้ความหวาน
ด้านสิ่งแวดล้อม เช่น ผลิตแบคทีเรียที่ย่อยสารพิษในธรรมชาติ
การประเมินความปลอดภัยของอาหาร
ปัจจุบันใช้หลักการประเมินความปลอดภัยของอาหาร GMOsโดยการเปรียบเทียบอาหารที่ผลิตจากวัตถุดิบที่เป็น GMOs กับอาหารเดิมที่ผลิตจากวัตถุดิบธรรมชาติเรียกหลักการนี้ว่า Substantial Equivalence Concept ซึ่งเปรียบเทียบในแง่โมเลกุล ส่วนประกอบ คุณค่าทางโภชนาการ และความเป็นพิษและสารภูมิแพ้ของอาหารนั้น โดยถ้ามีความเท่าเทียมกับอาหารเดิมให้ถือว่ามีความปลอดภัยเท่ากัน ถ้ามีความแตกต่างบ้างต้องทดสอบความปลอดภัยให้ละเอียดมากขึ้นอีก ถ้าอาหารจาก GMOs มีคุณลักษณะแตกต่างจากอาหารเดิมต้องปฏิบัติเหมือนเป็นอาหารชนิดใหม่ ( Novel Food ) ต้องใช้วิธีการประเมินความปลอดภัยขององค์ประกอบของอาหารนั้นทุกอย่าง
ความปลอดภัยทางชีวภาพ ( Biosafety )
เนื่องจากสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมเป็นสิ่งใหม่ที่ไม่เคยมีในธรรมชาติ จึงก่อให้เกิดความกังวลว่า เมื่อนำไปใช้เป็นอาหารหรือส่วนประกอบของอาหาร จะปลอดภัยต่อมนุษย์หรือไม่ ดังนั้นในการนำ GMOs ไปใช้ประโยชน์ จึงต้องวิเคราะห์ความปลอดภัยทางชีวภาพหรือความเสี่ยงก่อน โดยความปลอดภัยทางชีวภาพหมายถึง “ ความปลอดภัยที่เกิดจากสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมที่พัฒนาโดยใช้เทคนิคทางพันธุวิศวกรรมโดย คำนึงถึงความปลอดภัยที่มีต่อความหลากหลายทางชีวภาพและสุขอนามัยของมนุษย์ อันเกิดจากการวิจัยและพัฒนา การเคลื่อนย้าย การจัดการ และการใช้ประโยชน์สิ่งมีชีวิตที่ได้รับการดัดแปลงพันธุกรรมนั้น ”
ประเทศไทยให้แสดงฉลากตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข 3 ฉบับ
ซึ่งสาระสำคัญดังนี้
1. ประกาศฉบับที่ 345 พ.ศ. 2555 เรื่อง กำหนดอาหารที่ห้ามผลิต นำเข้า หรือจำหน่าย มีสาระสำคัญเกี่ยวกับการกำหนดให้อาหารที่ได้จากเทคนิคการดัดแปรพันธุกรรม (Genetic modification) หรือพันธุวิศวกรรม (Genetic engineering) ให้มีสารพันธุกรรมครายไนน์ซี (Cry9C DNA Sequence) และอาหารที่มีส่วนผสมของอาหารดังกล่าว เป็นอาหารที่ห้ามผลิต นำเข้า หรือจำหน่าย
2. ประกาศฉบับที่ 431 พ.ศ. 2565 เรื่อง อาหารที่ได้จากสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม มีสาระสำคัญเกี่ยวกับการขึ้นทะเบียน สิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม (“Genetically Modified Organism; GMO สิ่งมีชีวิตที่มีการปรับเปลี่ยนสารพันธุกรรมซึ่งได้จากการใช้เทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่) อาหารที่ได้จากสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมที่จะผลิต นำเข้า หรือจำหน่าย ในประเทศต้องผ่านขอขึ้นทะเบียนกับสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาโดยใช้เอกสาร 2 ฉบับคือ
a. เอกสารรับรองว่าผ่านการประเมินความปลอดภัยทางชีวภาพด้านอาหารจากศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
b. เอกสารรับรองว่ากรมวิทยาศาสตร์การแพทย์สามารถตรวจวิเคราะห์ได้
3. ประกาศฉบับที่ 432 พ.ศ. 2565 การแสดงฉลากอาหารที่ได้จากสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม มีสาระสำคัญเกี่ยวกับการแสดงฉลาก กรณีที่อาหารมีส่วนประกอบหลักที่ผลิตจากสิ่งมีชีวิตจากพืชดัดแปรพันธุกรรมที่ขึ้นทะเบียนตามประกาศฉบับ 431 ต้องแสดงฉลาก
สอบถามเพิ่มเติม
02-589-9850 ถึง 8 ต่อ 99510
bqsf.service@dmsc.mail.go.th